حال ناخوش تالاب‌های اردبیل
کارشناس ارشد آبخیزداری و فعال محیط زیست گفت: زیستگاه‌های تالابی یکی از با اهمیت‌ترین اکوسیتم‌های طبیعی کره زمین هستند که نقش به‌سزایی در توسعه جوامع اطراف خود ایفا می کنند.
فاطمه کاتب در گفت‌وگو با خبرنگار کرد: تالاب‌ها غنی‌ترین منبع غذایی جهان هستند طوری که ارزش اکولوژیک تالاب‌ها 10 برابر جنگل‌ها و 200 برابر زمین‌های زراعی برآورد شده است و منبع ارزشمند ذخیره آب شیرین،کاهش خطرات سیل، تغذیه آب های زیرزمینی، تصفیه هوا، تصفیه آب و آلاینده‌ها از جمله اهمیت و کارکردهای مهم تالاب‌ها هستند.
وی با اشاره به مشکلات و عوامل تخریب تالاب‌ها در کشور تصریح کرد: عواملی مانند توسعه و تبدیل اراضی کشاورزی پمپاژ آب از تالاب برای آبیاری، تغییر در رژیم هیدرولوژیک و سدسازی در مسیر جریان، تخریب پوشش گیاهی در مناطق بالادست، کاهش کیفیت آب و ورود رسوبات و آبهای آلوده (فاضلاب‌های خانگی و صنعتی)، خشکسالی‌ها و مدیریت نامناسب منابع آب، افت سطح آبهای زیرزمینی، ورود گونه‌های غیربومی از جمله مشکلات و چالش های پیش روی تالاب ها در کشور است.
کاتب با بیان اینکه استان اردبیل دارای 44 عرصه تالابی است، ادامه داد: یکی از مهم‌ترین تالاب‌های دارای آب شیرین استان، تالاب نئور با وسعت متوسط 420 هکتار است.
به گفته این فعال محیط زیستی، از کارکردهای شاخص و با اهمیت تالاب نئور می‌توان به زیستگاه طیف وسیعی از تنوع زیستی شامل پرندگان، ده‌ها گونه آبزی، تنوع غنی گیاهی، کنترل رواناب‌های تولیدی بالادست شهرستان هیر و کنترل سیلاب، پتانسیل گردشگری، نگهداری رسوبات حاصل از رواناب‌های بالادست، سیمای سرزمین، آبزی پروری اشاره کرد.
این فعال محیط زیستی با بیان اینکه طی سال‌های اخیر شاهد تخریب این تالاب ارزشمند استان هستیم، اضافه کرد: این تالاب با تهدیدات مختلفی همچون وجود و رشد بی رویه ماهی کاراس در تالاب، فشار چرا بی‌رویه در مراتع بالادست، ایجاد آلودگی و تخریب در اثر ورود گردشگران، توسعه زراعت در اراضی بالادست تالاب و صید بی رویه گونه‌های آبزیان بومی روبرو است.
کاتب افزود: از عمده‌ترین منابع آلاینده در این تالاب و سایر تالاب‌های استان اردبیل گردشگران و گاها جوامع محلی هستند که مقابله با آن در وهله اول نیازمند شناسایی منابع آلاینده در حوضه آبریز تالاب و کنترل منابع تولید پساب و پسماند است.
وی ادامه داد: برنامه جامع مدیریت تالاب نئور با همکاری تمامی ذی‌نفعان و دست‌اندرکاران استانی در سال 1399 تنظیم شده است و امیدواریم این برنامه هرچه‌سریع‌تر اجرایی شود و بیش از این شاهد تخریب این اکوسیستم ارزشمند نباشیم و این امر بدون همکاری و جلب مشارکت جوامع محلی امکان‌پذیر نخواهد بود.
این فعال محیط زیست تصریح کرد: الویت اصلی دستگاه‌های اجرایی و متولی امر در وهله اول باید معطوف به جلب اعتماد آبخیزنشینان و جوامع تالابی باشند زیرا که بدون حمایت و همکاری این قشر برنامه حفاظت و احیا معنایی نخواهد داشت.
به گفته کاتب، در مرحله بعد نیازمند هم‌افزایی تمامی دست‌اندرکاران و سازمان‌های مختلف ذی‌نفع و دخیل است و سازمان‌های متولی باید چشم‌اندازها و برنامه هایی که در جهت احیای تالاب‌ها تنظیم می‌کنند، رویکرد از پایین به بالا بوده و جوامع محلی در مراحل مختلف، برنامه‌ریزی، اجرا و نگهداری از هرگونه اقدامات حفاظتی در منطقه حضور داشته باشند و تصمیم‌گیری مشارکتی صورت پذیرد.
کاتب اضافه کرد: افزایش آگاهی‌ها در مورد ارزش‌ها و تهدیدات تالاب و ارتقای مشارکت عمومی، ارتقای معیشت جوامع بومی (معاش پایدار)، آگاهی سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان، توانمندسازی و ظرفیت‌سازی جوامع محلی، مدیریت مشارکتی تالاب و اجرای طرح‌های احیای تالاب با مشارکت جوامع محلی از جمله اقدامات مهم در راستای حفظ و صیانت از تالاب‌های استان به خصوص تالاب نئور است.
این فعال محیط زیست ادامه داد: حال تالاب‌های استان اردبیل خوب نیست و نیازمند همکاری و مشارکت تمامی اقشار مردم و مسئولان امر است و اینکه هرجایی تخریب صورت می‌گیرد بی‌شک رد پای انسان حضور دارد و اگر می‌خواهیم تالاب‌های استان حفظ شوند تا حد امکان دست‌ورزی‌ها و تغییرات انسانی را به‌بهانه توسعه از این اکوسیستم‌های طبیعی دور کنیم.
کاتب افزود: این مواهب الهی میراثی برای آیندگان هستند و اگر زیرساخت‌های مناسب گردشگری و فرهنگ طبیعت گردی را نداریم ورود گردشگران را به این اکوسیستم‌های با ارزش متوقف کنیم.//ایسنا
