یادگیری اصولی درس ریاضی در دوره دبیرستان، نقش و جایگاه ویژه‌ای در پیشرفت آینده دانش آموزان دارد. محققان کشور برای تقویت ادراک درس ریاضی و همچنین بهبود خلاقیت دانش آموزان، کار کردن با سازه‌های رباتیک را توصیه کرده‌اند.
، در هر نظام آموزشی، میزان یادگیری و موفقیت دانش‌آموزان، یکی از شاخص‌های موفقیت در فعالیت‌های علمی است و بسیار مورد توجه نظام‌های آموزشی کشورهای مختلف قرار دارد. یکی از دروس اصلی و مورد توجه بیشتر نظام‌های آموزشی، درس ریاضی است که در رشد مهارت‌های تفکر منطقی، تفکر انتقادی و مهارت‌های حل مسئله نقش مهمی دارد. اما بررسی روند عملکرد دانش‌آموزان ایران در آزمون‌های استاندارد نشان می‌دهد که درس ریاضی آن‌ها در دوران متوسطه دوره اول از وضعیت خوبی برخوردار نیست.
ضعف در ریاضی به اعتقاد متخصصان یک مسئله عمومی و شایع در بین افراد مختلف و به خصوص دانش‌آموزان است و از دلایل احتمالی آن می‌توان به موضوع درسی و دشواری آن، بافت و زمینه موجود آموزش ریاضی در مدرسه، مهارت‌ها و توانایی‌های معلم ریاضی، یادگیری از روی تکرار و عادت، استفاده از راهبردهای نامناسب و نارسا و تکیه بر استدلال سطحی در ریاضی، آموزش‌های نادرست در سال‌های اولیه و دوره پیش‌دبستانی و موانع روان‌شناختی و تصورات خیالی در مورد ماهیت ریاضی اشاره کرد. بر همین اساس استفاده از روش‌هایی که این مهارت را در دانش آموزان بهبود بخشد از اهمیت بالایی برخوردار است.
در همین راستا، پژوهشی توسط محققان دانشگاه آزاد واحد کرج انجام‌شده که در آن تأثیر آموزش سازه‌های رباتیک بر تفکر انتقادی و خلاقیت و یادگیری درس ریاضی دانش آموزان متوسطه دوره اول مورد بررسی قرار گرفته است.
در این فعالیت پژوهشی، محققان از مشارکت ۴۰ نفر از دانش‌آموزان متوسطه اول منطقه ۶ شهر تهران بهره برده و برای جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز خود از پرسشنامه‌های استاندارد خلاقیت و تفکر انتقادی و همچنین سؤالات درس ریاضی برای سنجش میزان یادگیری دانش‌آموزان استفاده کرده‌اند.
آن‌ها برای گروهی از این دانش آموزان دوره سازه‌های رباتیک را به مدت ۱۲ جلسه آموزش داده و سپس توانایی آن‌ها را با دیگران مقایسه کردند.
نتایج این بررسی‌ها نشان داد که آموزش با سازه‌های رباتیک، تأثیر مثبت و قابل توجهی بر خلاقیت، تفکر انتقادی و یادگیری درس ریاضی دانش‌آموزان متوسطه اول دارد و بهبود یادگیری این درس مهم را به دنبال دارد.
در این‌باره، مرتضی شاه مرادی، محقق گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج و همکارانش می‌گویند: «آموزش با سازه‌های رباتیک تأثیر معناداری بر ابعاد ابتکار، انعطاف و بسط خلاقیت دانش‌آموزان متوسطه اول و بر ابعاد ارزشیابی، استنباط و استدلال استقرایی تفکر انتقادی دانش‌آموزان داشته و همچنین تأثیر معناداری بر یادگیری درس ریاضی دانش‌آموزان دارد».
به گفته آن‌ها، بر اساس این یافته‌ها، پیشنهاد می‌شود:
– دوره‌های آموزش با استفاده از سازه‌های رباتیک به دانش‌آموزان و معلمان در درس‌هایی همچون علوم، شیمی، فیزیک و … مختلف برنامه‌ریزی و ارائه شود.
– مباحث مرتبط با سازه‌های رباتیک و سایر فناوری‌های نوین در محتوای کتاب‌های درسی گنجانده شود.
– متخصصان و مسئولین با ایجاد تغییراتی در برنامه‌های درسی، بر افزایش استقلال، رشد مهارت‌های فنی و شناختی، رشد مهارت‌های تفکر خالق و انتقادی یادگیرندگان تأکید کنند و روش‌ها و راهبردهای تدریس سازگار با محیط‌های جدید یادگیری را توسعه دهند.
– با توجه به کاربرد و تأثیر آموزش با سازه‌های رباتیک به معلمان پیشنهاد می‌شود که علم و آگاهی خود را در این زمینه توسعه دهند.
– به آموزش و پرورش نیز پیشنهاد می‌شود با برگزاری کلاس‌های آموزش سازه‌های رباتیک از طریق همکاری مدارس با مراکز آموزش سازه‌های رباتیک، معلمان و اولیای مدرسه را در این زمینه یاری کند.
– گنجاندن درس سازه‌های رباتیک در برنامه هفتگی دانش‌آموزان جهت ارتقای تفکر انتقادی و خلاقیت در کودکان و نوجوانان.
– تدوین شیوه‌نامه‌های تشویقی برای دانش‌آموزانی که در مسابقات سازه‌های رباتیک برنده می‌شوند».
این یافته‌های علمی پژوهشی به‌صورت یک مقاله در نشریه علمی «ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی» متعلق به باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد منتشر شده‌اند.//ایسنا
