انسان با فعالیت‌های متنوع در طبیعت، گونه‌های مختلف بر روی کره زمین را تحت تأثیر قرار داده و اکنون تازه‌ترین ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که تنها سه درصد از کره زمین دست نخورده باقی مانده است.
پارک ملی سرنگتی، پارکی در ناحیه سرنگتی در تانزانیا یکی از معدود مکان‌های روی زمین است که هنوز همه گونه‌های جانوری از صدها سال پیش را در خود جای داده و اکوسیستم این منطقه متعادل باقی مانده است. تعداد جمعیت انسانی که در این منطقه زندگی می‌کنند، در حدی کم است که سیستم را مختل نمی‌کنند و به طور کلی، سرنگتی نمونه بارز آنچه زیست شناسان آن را اکوسیستم زیست محیطی دست نخورده می‌نامند، باقی مانده است.
چنین مکان‌هایی در سطح کره زمین کمیاب هستند؛ بر اساس نتایج یک نظرسنجی گسترده جدید، تقریبا ۹۷ درصد از اکوسیستم‌های موجود در زمین دیگر سالم نیستند. در طول ۵۰۰ سال گذشته، بسیاری از زیستگاه‌ها گونه‌های خود را از دست داده‌اند و در برخی دیگر، جمعیت حیوانات کلیدی در آن مناطق کاهش یافته است. محققان گزارش دادند که تنها سه درصد از زمین‌های مورد بررسی بدون تغییر باقی مانده‌اند.
انسان به جنگل‌های سراسر دنیا آسیب رسانده و زیستگاه‌های بسیاری را به واسطه فعالیت‌های خود تخریب کرده است. گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی مورد تهدید انسان‌ها هستند و حتی چند اکوسیستم سالم باقی مانده نیز در معرض خطر هستند. محققان دریافتند که حدود ۱۱ درصد از اکوسیستم‌های طبیعی در مناطق حفاظت شده هستند و بسیاری از زمین‌های دست نخورده مناطقی هستند که هم اکنون توسط بومی‌ها اداره می‌شوند.
به گزارش باش خبر وبه نقل از ایسنا، محققان بر نقش انسان‌ها در حفظ اکوسیستم‌های سالم تاکید دارند و بسیاری از دانشمندان تصور می‌کنند یکی از راه‌های حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، حفظ حقوق قانونی جوامع بومی برای اداره این سرزمین‌ها خواهد بود.
بیشترین زیستگاه بکر در شمال دور وجود دارد؛ جایی در جنگل‌های اصلی کانادا یا بخش‌های یخی گرینلند که البته هیچ یک از آنها تنوع زیستی سرشار ندارند. هنوز بخش‌های بسیاری از جنگل‌های آمازون، کنگو و اندونزی نیز میزبان اکوسیستم‌های غنی از گونه‌های مختلف هستند که لزوم توجه بیشتر به این مناطق تاکید می‌شود.
ورتر- یک دانشمند حفاظت از محیط زیست که در دانشگاه بریتیش کلمبیا کار می‌کند، در این باره می‌گوید: این مناطق آخرین مکان‌های روی کره زمین هستند. شناسایی این گوهرهای اکولوژیکی بسیار مهم است و جلوگیری از تخریب آنها واجب.
ورتر، از جمله این موارد را جنگل‌های آمازون می‌داند و بر لزوم نقشه برداری از مکان‌هایی که تا حد زیادی تغییر نکرده‌اند، تاکید دارد و این روش را اولین قدم در جهت محافظت از آنها می‌داند.
مدت هاست که دانشمندان حفاظت از محیط زیست سعی در ترسیم نقش بشر در اکوسیستم‌های طبیعی دارند. در سال‌های اخیر استفاده از تصاویر ماهواره‌ها تغییرات فیزیکی مانند جاده‌ها و آسیب به جنگل‌ها را آشکار کرده است، حتی می توانند تأثیرات غیرمستقیم مانند آلودگی نوری را نشان دهند. در این مطالعات مشخص شد که ۲۰ تا ۴۰ درصد کره زمین توسط انسان تغییر کرده است.
به طور کلی، شمارش اکوسیستم‌های دست نخورده و در امان از دست انسان بسیار کمتر از آنچه انتظار داشتیم، است.
یک بوم شناس حفاظت از دانشگاه مونتانا در میسولا البته این گزارش را کمی سختگیرانه خوانده و می‌گوید: اکوسیستم‌های بسیاری در سراسر جهان یک یا دو گونه را از دست داده اند، اما هنوز هم تنوع و جنب و جوش خود را حفظ کرده‌اند. در چنین مکان‌هایی، بافت چند گونه ممکن است فاجعه‌ای برای کل اکوسیستم به وجود نیاورد.
محققان این پژوهش اما معتقدند که با افزودن پنج گونه از دست رفته، می‌توان ۲۰ درصد زمین را به شکوه سابق خود بازگرداند.
معرفی مجدد گونه‌های از دست رفته در بعضی از نقاط به خوبی انجام شده است. در پارک ملی یلوستون بازگرداندن گرگ‌ها، اکوسیستم را به حالت تعادل در آورده است. چنین طرح‌هایی ممکن است در همه جا کارساز نباشد و در حال حاضر تصمیم گیری درباره چگونگی محافظت از طبیعت یک چالش جهانی و رو به رشد است.
نقشه زیر، پراکندگی انقراض گونه‌ها در سطح کره زمین را نشان می‌دهد. در این نقشه، نقاط بنفش مناطقی هستند که از سال ۱۵۰۰، هیچ گونه شناخته شده‌ای در آنها از بین نرفته است
