اینترنت ماهوارهای “استارلینک”؛ گام عظیم بشر در عصر مدرن
پروژه جاه‌طلبانه و جذاب اینترنت ماهوارهای”استارلینک”(Starlink) که توسط مالک میلیاردر شرکت اسپیس ایکس “ایلان ماسک” مطرح و تامین مالی شده است، یک پروژه جذاب است و هدف آن ارائه خدمات اینترنتی ارتقا یافته برای آمریکا و شاید همه جهان با کمک صورت فلکی ماهواره‌های استارلینک است.
به گزارش ایسنا، هدف شرکت اسپیس ایکس این است که طی چند سال آینده عمده افراد جهان به اینترنت دسترسی پیدا کند. عمدتاً افرادی که در مناطق دور افتاده زندگی می‌کنند یا به هر دلیلی برای دسترسی به جهان وب مشکل دارند از جمله مشتریان اصلی این پروژه مشهور هستند.
پروژه اینترنت ماهوارهای”استارلینک” به طور رسمی در سال ۲۰۱۵ اعلام شد. این پروژه ایده اصلی میلیاردر علاقه مند به فضا “ایلان ماسک” است. هدف آن فراهم کردن پوشش گسترده اینترنت با پرتاب هزاران ماهواره کوچک به مدار نزدیک زمین است. این پروژه می‌تواند انقلابی در دسترسی به اینترنت پرسرعت در سراسر جهان ایجاد کند. با اتمام آن بسیاری از افراد جهان خواهند توانست با کمترین تأخیر و به راحتی به اینترنت دسترسی پیدا کنند.
دسترسی به اینترنت استارلینک از طریق دیش‌های ماهوارهای که انتظار می‌رود بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار هزینه داشته باشد در دسترس افراد عادی قرار خواهد گرفت. نصب آنها به دانش فنی خاصی احتیاج ندارد و دیش به طور خودکار جهت خود را براساس مجموعه‌ای از موتورهای نصب شده در زیر دیش تنظیم می‌کند.
جزئیات پروژه “استارلینک”
ماهواره‌های استارلینک بخشی از برنامه اسپیس‌ایکس برای سرویس جدید و پرسرعت اینترنت هستند. این طرح در اوایل سال ۲۰۱۵ با درخواست “ایلان ماسک” مدیرعامل این شرکت از کمیته ارتباطات فدرال مبنی بر اجازه آزمایش ایده خود برای تأسیس یک پهنای باند جهانی آغاز شد.
اسفند ماه سال ۹۶ شرکت فضایی اسپیس‌ایکس(SpaceX) اولین ماهواره‌های اینترنتی خود موسوم به “استارلینک” را در مدار زمین قرار داد. شرکت فضایی اسپیس‌ایکس در آن زمان اعلام کرد که قصد دارد با ارسال هزاران ماهواره به مدار زمین، اینترنت را در سراسر دنیا در دسترس قرار دهد و در این راستا نیز با پرتاب یک جفت ماهواره، ماموریت خود را آغاز کرده است. کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا(FCC) نیز به طور رسمی تصویب کرد که اسپیس‌ایکس، ۴۴۲۵ ماهواره را برای انجام این مهم به فضا پرتاب کند. وی در سال ۲۰۱۷ میلادی برنامه ۱۰ میلیارد دلاری “استارلینک” را به عنوان یک سیستم پهنای باند ارزان قیمت که می‌تواند دسترسی به اینترنت را در سراسر جهان فراهم کند، به ثبت رساند. ماسک باید حداقل ۴۰۰ ماهواره را در مدار زمین قرار می‌داد تا بتواند حداقل پوشش اینترنت را ایجاد کند و برای پوشش متوسط جهانی باید حداقل ۸۰۰ ماهواره به فضا می‌فرستاد. این شرکت تا ۱۴ دی ماه امسال طی ۱۷ سری پرتاب در مجموع ۹۶۰ ماهواره استارلینک به مدار فرستاده است. اسپیس ایکس هر ماه ۷۰ میلیون دلار صرف ساخت ۱۲۰ ماهواره استارلینک می‌کند. سال گذشته میلادی شرکت فضایی خصوصی اسپیس ایکس طرحی را برای تصویب به کمیسیون ارتباطات فدرال ارائه کرد که طی آن ماهیانه ۱۲۰ ماهواره برای تحقق برنامه استارلینک(Starlink) و فراهم کردن پوشش اینترنت در سراسر دنیا می‌سازد که میلیون‌ها دلار هزینه در بر دارد. شرکت اسپیس ایکس در یک ارائه نظارتی به کمیسیون ارتباطات فدرال(FCC) در تاریخ ۳۱ ژوئیه، میزان سرمایه‌گذاری شرکت در این پروژه، ساخت ترمینال کاربری آینده و همچنین قابلیت‌های تولید خود را توضیح داده است اسپیس ایکس در این مأموریت بزرگترین صورت فلکی ماهوارهای را که تاکنون جهان به خود دیده، ایجاد کرده است. از اطلاعات ارائه شده به FCC مشخص شده است که اسپیس ایکس هر ماه ۱۲۰ ماهواره در کارخانه “ردموند” در واشنگتن می‌سازد. همچنین گویا این شرکت ماهیانه بیش از ۷۰ میلیون دلار صرف توسعه و تولید هزاران ترمینال کاربری می‌کند. کارخانه “ردموند” دارای حدود ۱۴ هزار متر مربع فضای کار است که یک سوم آن به مونتاژ ماهواره‌ها اختصاص یافته است. طبق محاسبات، این بدان معنی است که اسپیس ایکس می‌تواند ظرف ۳ سال با ساخت ۴۴۰۰ ماهواره فاز اول برنامه خود را محقق کند. اما برای رسیدن به فاز دوم با حدود ۱۲ هزار ماهواره و به دنبال آن فاز سوم با حدود ۴۰ هزار ماهواره، اسپیس ایکس نیاز به ادامه فعالیت خود دارد.
رقبای ایلان ماسک در این مسیر
البته گفتنی است که شرکت اسپیس ایکس باید برای انجام کامل این پروژه عجله کند زیرا رقیب آن یعنی شرکت آمازون هم قصد دارد ماهواره‌های پهنای باند راه‌اندازی کند. چندی پیش کمیسیون فدرال ارتباطات آمریکا مجوز پرتاب و استقرار ماهواره‌های اینترنتی شرکت آمازون موسوم به “پروژه کوئیپر” را که جف بزوس به عنوان ثروتمندترین فرد دنیا ۱۰ میلیارد دلار روی آن سرمایه گذاری می‌کند، صادر کرد تا تنور رقابت ایلان ماسک و این کارآفرین میلیاردر گرم‌تر از قبل شود. آمازون چند ماه پس از معرفی این پروژه در ماه ژوئیه ۲۰۱۹ از FCC درخواست کرد تا مجوز پرتاب هزاران ماهواره به مدار زیرین زمین را صادر کند. هدف پروژه “کوئیپر” مانند پروژه “استارلینک” شرکت اسپیس ایکس، ارائه خدمات پهنای باند ماهوارهای در سراسر زمین است. آمازون امیدوار است با این پروژه به گسترش دسترسی به اینترنت برای خانوارها و مشاغل در مناطق دور افتاده در سراسر ایالات متحده و سراسر جهان کمک کند. این شرکت در نظر دارد بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای این پروژه که در پنج مرحله مستقر خواهد شد، سرمایه‌گذاری کند. طبق مجوز FCC، آمازون باید تا سال ۲۰۲۶ نیمی از ماهواره های “کوئیپر” را در مدار زمین مستقر کند و کار استقرار تمام آنها نیز باید تا ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۹ تمام شده باشد.
شرکت “وان‌وب” نیز یکی از چندین شرکتی است که روی پروژه برقراری اینترنت از فضا کار می‌کند و برای این پروژه، مجموعه ماهواره‌هایی را به کار می‌گیرد تا اتصال اینترنتی را روی زمین برقرار کند. این شرکت در نظر دارد تا مجموعه‌ای از ۶۵۰ ماهواره را به فضا بفرستد تا پوشش اینترنتی را در ناحیه شمالگان برقرار کند. وان‌وب تاکنون ۷۴ ماهواره را برای این پروژه به فضا پرتاب کرده است. دولت انگلستان نیز به تازگی اعلام کرده که در نظر دارد تا مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار روی پروژه شرکت “وان‌وب”(OneWeb) که در حوزه اکتشافات فضایی فعال است، سرمایه‌گذاری کند. شرکت “بهارتی اینترپرایز”(Bharti Enterprises) نیز که در زمینه مخابرات فعالیت دارد، ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه به این پروژه اختصاص خواهد داد.
پرتاب‌های ماهواره‌های استارلینک
سایت خبری سی نت روز گذشته خبری منتشر کرد و در آن نوشت: قرار است دو موشک فالکون ۹، ده‌ها ماهواره جدید استارلینک را به مدار بفرستند. ماموریت جدید استارلینک قرار است چهارشنبه سوم فوریه ۲۰۲۱ ساعت ۲:۵۷ بامداد به وقت منطقه زمانی اقیانوس آرام(ساعت ۱۴:۲۷ به وقت تهران) از مرکز فضایی کندی پرتاب شود. شرکت اسپیس‌ایکس روز گذشته در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: به دلیل شرایط جوی نامساعد پرتاب استارلینک زودتر از چهارشنبه ۳ فوریه انجام نخواهد شد. این هجدهمین پرتاب ماهواره‌های اینترنتی استارلینک خواهد بود و پرتاب نوزدهم نیز قرار است کمتر از ۲۴ ساعت بعد از این پرتاب و از ایستگاه نیروی فضایی کیپ کاناورال انجام شود. اسپیس ایکس مدت‌هاست در تلاش است تا سرعت پرتاب خود را افزایش دهد. ماسک گفته است که دوست دارد موشک‌هایش طی ۲۴ ساعت فرود آمده و برای پرتاب دیگر آماده شوند. در ماه ژانویه سال ۲۰۲۱ اسپیس ایکس با ارسال هفدهمین دسته از ماهواره‌های پروژه استارلینک به مدار زمین، رکورد جدیدی برای استفاده مجدد از موشک فالکون ۹ ثبت کرد. موشک فالکون طی این پرواز ۶۰ ماهواره جدید برنامه اینترنت ماهوارهای استارلینک را به مدار نزدیک زمین رساند. در این پرتاب نیز همچون پروازهای مداری پیشین فالکون ۹، مرحله اول بوستر موشک لحظاتی پس از پرتاب، طی فرودی روی سکوی فرود اسپیس ایکس در اقیانوس اطلس نشست. هفته گذشته نیز شرکت فضایی خصوصی “اسپیس‌ایکس” در جدیدترین پرواز فضایی خود با ارسال همزمان ۱۴۳ ماهواره به مدار زمین موفق به ثبت یک رکورد دیگر برای خود شد، ضمن اینکه این ماموریت همچنین اولین مأموریت اشتراکی این شرکت بود. این اولین ماموریت اشتراکی اسپیس‌ایکس تحت برنامه “اسمال‌ست رایدشر”(SmallSat Rideshare) بود. این پروژه به اسپیس‌ایکس کمک می‌کند تا تحویل تاسواره‌ها و سایر فضاپیماهای کوچک را برای مشتریانی که ممکن است غیر از شرکت در یک پرتاب اشتراکی، هزینه انجام یک پرتاب مستقل را نداشته باشند، عملی شود.
شکایت ستاره شناسان از پروژه “استارلینک”
سال گذشته گروهی از ستاره‌شناسان در نامه‌ای، خواستار توقف پروژه “استارلینک” و اقدام قانونی علیه آن شدند. گروهی از ستاره‌شناسان خواستار اقدام قانونی برای توقف پرتاب بسیاری از ماهواره‌هایی شده‌اند که برای برقراری اینترنت با سرعت بالا در سراسر جهان طراحی می‌شوند. خواسته ستاره‌شناسان این است که پرتاب این ماهواره‌ها تا زمانی که تاثیر آنها بر آسمان شب قابل ارزیابی باشد، متوقف شود. ماهواره‌های استارلینک، خطوط روشن بسیاری را در تصاویر فضایی به جا می‌گذارند و می‌توانند تصویر ثبت شده از آسمان را برای عموم مردم و ستاره‌شناسان تغییر دهند. این گروه از ستاره‌شناسان معتقدند که برای متوقف کردن این ماهواره‌ها باید پرونده‌ای به “دیوان بین‌المللی دادگستری”(ICJ) برود تا این موضوع مطرح شود که آسمان شب، یک حق مشترک انسانی است. در نامه اعتراضی این ستاره‌شناسان آمده است: ضرر پرتاب این ماهواره‌ها، آسیب رساندن به میراث فرهنگی ما، آسمان شب و همچنین آسیب‌های مالی است. یکی دیگر از درخواست‌های ستاره‌شناسان، این است که پرونده‌ای علیه “کمیسیون فدرال ارتباطات”(FCC) آمریکا به خاطر دادن مجوز به پروژه استارلینک تشکیل شود. در ادامه این نامه آمده است: درخواست ما این است که قطعنامه‌های مشروط و محدود به عنوان قوانین مشترک بین‌المللی به تصویب برسد.
کمیسیون فدرال ارتباطات در بیانیه‌ای، هرگونه ادعا در مورد نقض قوانین محیطی را رد کرد و تایید پروژه استارلینک را کاملا قانونی دانست. “اسپیس‌ایکس” در این راستا تلاش کرد تا با اقداماتی مانند ارائه ماهواره‌های سیاه رنگ، این گونه نگرانی‌ها را تا حدودی تسکین ببخشد. “ایلان ماسک” در یک توئیت قول داد که قصد ندارد مانع اکتشافات جدید شود و یا ماهیت آسمان شب را تغییر دهد. اعلام تصمیم اسپیس‌ایکس برای سیاه کردن ماهواره‌ها، با تعجب و واکنش متخصصان روبرو شد. “جورجیو ساوینی”(Giorgio Savini)، مدیر “رصدخانه دانشگاه لندن”(UCL Observatory) گفت: تصمیم برای سیاه کردن یک ماهواره، کاری نیست که بتوان آن را به سادگی انجام داد. یکی از بزرگترین مشکلات سیاه کردن ماهواره، تنظیم گرما است. رنگ سیاه، گرمای خورشید را جذب می‌کند و دمای ماهواره را بالا می‌برد. سپس ماهواره با ورود به سایه زمین، خنک می‌شود. این تغییر دما در فضا، شرایط خوب و مطلوبی نخواهد بود. اما با وجود همه این صحبت‌ها، پرتاب ماهواره‌ها همچنان ادامه دارد.
اینترنت استارلینک تاکنون به کدام کشورها رسیده است؟
حدود دو ماه پیش شرکت فضایی اسپیس‌ایکس گفت با توجه به اینکه سرویس اینترنت ماهوارهای استارلینک(Starlink) از مقامات کانادایی تأییدیه گرفته است، به زودی می‌تواند این اینترنت ماهوارهای را به شهروندان کانادایی ارائه دهد. رگولاتورهای این کشور به ویژه بخش نوآوری، علوم و توسعه اقتصادی درخواست این شرکت را برای تأیید نظارتی تأیید کرده‌اند که به اسپیس ایکس اجازه می‌دهد دسترسی به شبکه اینترنت پرسرعت ارائه شده توسط صورت فلکی ماهوارهای استارلینک را ارائه دهد. آزمایشات بتای این سرویس تنها چند روز پیش، پس از ارسال رایانامه‌های اسپیس ایکس به افرادی که قبلاً برای ثبت‌نام در آن اقدام کرده بودند و برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد آن آغاز شد. این سرویس در ایالات متحده ماهانه ۹۹ دلار برای کاربران هزینه اشتراک دارد، البته هزینه پیش پرداخت ۴۹۹ دلاری برای بسته سخت افزاری مورد نیاز برای دسترسی به شبکه اینترنت استارلینک را نیز باید در نظر گرفت. اسپیس ایکس برنامه بتا را “Better than Nothing Beta” نامیده است که به معنای “بتا بهتر از هیچی” است تا انتظارات مردم را کاهش دهد. این شرکت در رایانامه ارسالی خود توضیح داده است که این سرویس در ابتدا از عملکرد متناقض و دوره‌های کوتاه و بدون اتصال رنج خواهد برد. با این حال آزمایش کنندگان اولیه با سرعت بارگیری بیش از ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه را به اشتراک گذاشته‌اند. اسپیس ایکس همیشه در نظر داشت مناطق روستایی کانادا را به فهرست اولین مکان‌هایی که قصد دارد دسترسی بتا را ارائه دهد، وارد کند. با این حال اکنون فقط می‌تواند این سرویس را به تعداد محدودی از این مکان‌ها برساند، زیرا هنوز ایستگاه‌های زمینی این شرکت در کانادا نیاز به تأییدیه دارند. این بدان معنی است که برنامه بتا در ابتدا در مناطقی که تحت پوشش ایستگاه‌های زمینی ایالات متحده هستند، در دسترس خواهد بود.”ایلان ماسک” گفته است که اسپیس ایکس در تلاش است تا استارلینک را به طور گسترده‌تری در دسترس قرار دهد تا در نهایت در پایان سال آینده به پوشش کامل جهانی دست یابد.
ماه گذشته نیز اعلام شد اینترنت “استارلینک” به انگلیس نیز رسیده است. اکنون به نظر می‌رسد که تلاش این شرکت به ثمر نشسته است، چرا که سرویس اینترنت “استارلینک” در حال حاضر برای مشتریان منتخب در انگلیس در دسترس قرار گرفته است.این سرویس تاکنون برای برخی از ساکنان کانادا و شمال ایالات متحده در دسترس قرار گرفته بود. هدف از ارائه اینترنت “استارلینک” ایجاد اتصال به آن دسته از مناطق دور افتاده و دوردست است که در غیر این صورت امکان اتصال به اینترنت را ندارند.
ایسنا
