تلخ و شیرینی‌های «شاد»
به گزارش ایرنا، سامانه آموزش مجازی «شاد» در شرایطی به منصه ظهور رسید که خیلی ها از سردرگمی نظام آموزشی کشورمان در مواجهه با ویروس مرگ بار کرونا و ناتوانی آن برای ارایه جایگزینی به منظور اتمام سال تحصیلی سخن می گفتند؛ در چنین حال و هوایی، متخصصان جوان کشورمان سامانه ای را عرضه کردند که هر چند به دلیل نوپا بودنش اشکالاتی داشت، اما خانواده ها را از نگرانی بیرون آورد و قطار مدارس را به ایستگاه پایانی رساند.
اگرچه اسمش «شاد» است، اما برای بسیاری ناشاد است و گاهی اوقات غم هم دارد؛ آنان که امکانات اولیه زندگی را کم دارند و یا حتی ندارند، در این شرایط کرونا، تهیه گوشی هوشمند بار غم آنها را مضاعف می‌کند زیرا هم می‌خواهند فرزندشان از آموزش عقب نماند و هم توان تامین هزینه گوشی هوشمند پیشرفته را ندارند.
به نظر می‌رسد شرایط پیش آمده ناشی از کرونا و محدودیت های زمانی آن باعث شد آنان که «شاد» را ارائه کردند، فرصت بررسی همه جوانب و این که به این دسته از دانش‌آموزان فکر کنند را پیدا نکنند؛ البته طراحی آن فی نفسه گام مثبتی است، اما به نظر می‌رسد محدود و منوط کردن آموزش در شرایط شیوع کرونا به این اپلیکیشن برای طیفی از جامعه مشکلات دارد.
اگرچه با آمدن ویروس کرونا تلاش شد تا آموزش در سطح مدارس با ارائه مجازی تعطیل نشود، اما دسترسی نداشتن برخی از دانش آموزان به امکانات مورد نیاز برای بهره‌مندی از آموزش‌های مجازی دردسرساز شد و نرم افزار «شاد» موجب نگرانی والدین و اضطراب و دلزده شدن از تحصیل برخی از دانش‌آموزان محروم از اینترنت و گوشی هوشمند، شده است.
«شاد» سامانه‌ای نوپاست که بر اساس نظرات کارشناسان و ذی‌نفعان به صورت مداوم در حال بهبود است. بی‌تردید این اقدام با توجه به جمعیت بزرگ ذی نفعان اعم از تعدد مدارس، معلمان و دانش‌آموزان خالی از اشکال نیست و انتظار می رود فرصت ایجاد شده ضمن تامین نیاز عمومی آموزش کشور، فرصت شناسایی قابلیت‌ها و ظرفیت‌های جامعه و نیز توسعه سریع تر خدمات به ویژه در حوزه تامین زیر ساخت‌های فنی و پشتیبانی در کلیه نقاط کشور به ویژه مناطق محروم و کم برخوردار، روستاها و حاشیه شهرهای بزرگ را در اولویت قرار دهد.
۲۲ درصد دانش‌آموزان آذربایجان‌شرقی به آموزش مجازی دسترسی ندارند
دبیر پروژه مهر و معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش آذربایجان‌شرقی گفت: بر اساس آخرین بررسی‌های دقیق و میدانی این مجموعه، در حال حاضر ۲۲ درصد از دانش‌آموزان مقاطع مختلف تحصیلی استان به آموزش‌های مجازی دسترسی ندارند.
عاشور اکرمی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، مجموع دانش آموزان آماده تحصیل در آذربایجان شرقی را ۷۵۰ هزار نفر اعلام کرد که به گفته وی از این تعداد ۱۵۵ هزار و ۴۹۳ دانش آموز در مقاطع تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم، هیچ گونه امکان دسترسی به آموزش های مجازی از طریق تلفن همراه و رایانه را ندارند و نمی توانند به شبکه آموزش صدا و سیما نیز دسترسی پیدا کنند.
وی اظهار داشت: بر همین اساس ۲۴ درصد از مجموع دانش آموزان مقطع ابتدایی، ۲۰ درصد در مقطع متوسطه اول و ۲۰ درصد نیز در دوره متوسطه دوم نمی توانند از آموزش های فضای مجازی و شبکه آموزش صدا و سیما بهره مند شوند.
اکرمی ادامه داد: طبق بررسی های آموزش و پرورش حدود ۴۳ درصد دانش آموزان آذربایجان شرقی در مقاطع مختلف تحصیلی به اینترنت پرسرعت و ۳۱ درصد به گوشی موبایل مناسب دسترسی نداشته و حدود ۵۶ درصد دانش آموزان از کوشی تلفن همراه والدین خود برای بهره مندی از آموزش های مجازی استفاده می کنند.
وی میزان دسترسی دانش آموزان آذربایجان شرقی به شبکه های آموزشی صدا و سیما و تلفن های هوشمند مناسب را به ترتیب حدود ۸۰ و ۵۲ درصد اعلام کرد.
اکرمی با بیان اینکه هم اکنون تنها حدود ۲۸ درصد دانش آموزان آذربایجان شرقی از رایانه و لپ تاپ شخصی استفاده می کنند، از خیران و نیکوکاران استان درخواست کرد تا برای تامین این اقلام برای دانش اموزان به خصوص در مناطق محروم و روستایی، آموزش و پرورش آذربایجان شرقی را همراهی و یاری کنند.
وی میزان اتصال دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی آذربایجان شرقی به شبکه «شاد» را حدود ۷۹ درصد اعلام و اضافه کرد: در دوره ابتدایی ۷۶ درصد، در متوسطه اول ۸۰ درصد، در متوسطه دوم ۸۶ درصد، در مدارس فنی و حرفه ای ۸۲ درصد و در مدارس کار و دانش ۷۱ درصد دانش آموزان به شبکه «شاد» متصل بوده و از آن استفاده می کنند.
اکرمی با اشاره به تمهیدات ویژه آموزش و پرورش آذربایجان شقی برای بازگشایی مدارس از ۱۵ شهریور جاری، اظهار داشت: تمام مدارس شهری و روستایی استان با احصای کامل تعداد دانش آموزان و امکانات موجود، خود را برای وضعیت سفید، زرد و قرمز کرونایی به منظور آغاز سال تحصیلی جدید آماده کرده اند و برای تغییر وضعیت های غیرمترقبه و ناخواسته نیز آمادگی کامل وجود دارد.
وی با اشاره به شرایط تحصیل در وضعیت زرد، گفت: در این حالت که نیمه حضوری خواهد بود، دانش آموزان ابتدایی ملزم به حضور زوج و فرد در کلاس های درس به مدت ۲ تا ۳ روز در هفته هستند و بقیه روزهای هفته از طریق سامانه «شاد»، کتاب و درسنامه ها و نیز رسانه ملی آموزش خواهند دید و در مقطع متوسطه اول و دوم نیز ۲ روز در هفته حضوری و بقیه روزها غیرحضوری ادامه تحصیل خواهند داد.
اکرمی افزود: در مقاطع تحصیلی متوسطه اول و دوم به شورای مدارس اختیار داده شده است تا در صورت لزوم روزهای پنجشنبه نیز برنامه های آموزشی داشته باشند.
وی اضافه کرد: در وضعیت قرمز دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلات خود را به صورت غیرحضوری از طریق سامانه «شاد» پی می گیرند.
دبیر پروژه مهر آموزش و پرورش آذربایجان شرقی با بیان اینکه هم اکنون ۸۴ درصد دانش آموزان استان برای سال تحصیلی جدید نام نویسی کرده اند، از توزیع ۷۰ درصدی کتب درسی در مدارس خبر داد و گفت: در این راستا تعداد ۸ هزار و ۹۰۰ مدرسه دولتی و غیردولتی با ۲۵ هزار ۱۱۹ باب کلاس جهت آغاز سال جدید تحصیلی با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی آماده شده است.
اکرمی، کمبود معلم را یکی از چالش های مهم و اساسی آموزش و پرورش آذربایجان شرقی در سال تحصیلی جدید عنوان و اضافه کرد: طبق برآوردهای صورت گرفته حدود ۲۶ هزار معلم در مدارس استان کمبود داریم که این وضعیت با استفاده از مدیران و معاونان مدارس و نیز دعوت از معلمان بازنشسته در حال ترمیم است.
شاد برای ما ناشاد است
مادر دانشآموزی در یکی از روستاهای مرند در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: برای حضور فرزندم در برنامه شاد توان تامین گوشی همراه و اینترنت را ندارم و با توجه به اینکه فرزندم در مقطع ابتدایی درس میخواند نگران جبران عقب‌ماندگی درسی او هستم.
جیران قربانپور افزود: این طرح برای دانش‌آموزانی که وضعیت مالی بهتری دارند شاید خوب باشد اما امکان بهره مندی از آن برای بسیاری از دانش‌آموزان روستایی که گوشی هوشمند ندارند، وجود ندارد.
یکی دیگر از شهروندان حاشیه نشین تبریزی هم از مصائب کمبود تلفن همراه برای فرزندانش جهت حضور در این شبکه گفت و افزود: کارگر ساده‌ای با چهار فرزند هستم که سه نفرشان دانش‌آموزند و از زمان شروع به کار این شبکه، تلفن همراهم را به فرزندانم داده‌ام که نوبتی از آن استفاده کنند اما خودم برای انجام کارهایم بدون تلفن همراه، با مشکل مواجهم و البته هزینه خرید بسته اینترنتی هم به هزینه هایمان در این روزهایی که درآمدی ندارم افزوده شده است.
اسماعیل جعفرزاده ادامه داد: فرزندانم به دلیل تداخل زمانی کلاس‌شان با یکدیگر، امکان استفاده از شبکه را ندارند و روزانه به شکل نوبتی از تلفن همراه استفاده می‌کردند.
یک مادر دیگر نیز از ترس تنها بودن یگانه فرزند دخترش با تلفن همراه به بهانه حضور به موقع در شبکه شاد سخن گفت.
مهتاب اسدی افزود: من و همسرم شاغل هستیم و در زمان برگزاری کلاس‌های شاد در منزل حضور نداریم و این که تلفن همراه را در اختیار نوجوانی با هزاران سؤال و دغدغه ذهنی قرار دهم و او را در خانه تنها بگذارم، فکرم را درگیر می کند و آرامش روحی ام را به هم می ریزد.
دانش آموزان روستایی به خاطر نبود اینترنت و گوشی هوشمند، از این طرح محروم مانده اند
در این میان معلمان هم حرف‌های بسیاری درباره اپلیکیشن شاد دارند که مهم‌ترین نقد آنها زیر سؤال رفتن عدالت آموزشی با راهاندازی سامانه شاد به دلیل عدم دسترسی بسیاری از دانش‌آموزان به اینترنت و تلفن همراه است و از سویی زیرساخت‌های فنی این اپلیکیشن به‌ویژه سرعت پایین آن، در عمل جریان آموزش مجازی را در شهرهای کوچک با مشکل مواجه کرده است.
در همین خصوص یکی از معلمان دوره متوسطه تبریز گفت: استفاده از شبکه شاد به یکی از دغدغههای جدی خانواده‌ها، معلمان و دانش‌آموزان تبدیل شده است.
محمد منصوری افزود: اگرچه آموزش مجازی تجربه‌ای نو و متفاوت از آموزش سنتی در چهارچوب فضای مدرسه بود اما باید هرچه سریع‌تر مشکلات این سامانه رفع شود.
وی سرعت پائین بارگذاری تمامی مطالب در سامانه شاد را از جمله مشکلات جدی آموزش مجازی در این فضا برشمرد و گفت: هرچند برای ارسال یک مطلب، عکس و فیلم باید یک ساعت قبل از شروع کلاس اقدام کرد اما گاه ساعتها بعد از شروع کلاس همچنان باید وقت صرف شود تا مطالب بارگذاری شوند و به همین جهت نمیتوان به‌طور هم‌زمان از دانش‌آموزان پرسش و پاسخ کرد.
منصوری با اشاره به اینکه برای دریافت یک پیام جدید باید چندین مرتبه از برنامه خارج و مجدد وارد شد، گفت: اگرچه در مدارس خاص چون خانواده‌ها توانایی مالی بهتری دارند بیشتر دانش‌آموزان تلفن همراه هوشمند داشته و به سامانه شاد نیز دسترسی دارند اما مشکل جدی ما در مدارس روستایی است.
وی افزود: دانش‌آموزان روستایی به دلیل عدم دسترسی به ابزار لازم نمی‌توانند از آموزش مجازی بهره ببرند و بیشتر خانواده‌ها گوشی هوشمند نداشته و اغلب والدین مسن و کشاورزند و از آموزش مجازی شناختی ندارند.
وی ادامه داد: در خانواده‌هایی که در تأمین هزینه روزمره زندگی خود با مشکلات جدی مواجه هستند، وقتی به دانش‌آموز آن خانواده میگوییم باید سامانه شاد را نصب کند حس بدی پیدا می کنند، زیرا این اتفاقات موجب شده عدالت آموزشی زیر سؤال برود از این رو باید از دانش‌آموزان مناطق محروم حمایت جدی صورت بگیرد. شاد در دراز مدت جوابگو نیست
یک متخصص آی تی و مدیر شرکت دانش بنیان، در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه نرم افزار شاد بیشتر حالت پیام رسان داشته و مثل اینکه نسخه فارسی تلگرام است، گفت: برای آموزش مجازی بهتر است از برخی نرم افزارهایی که ساختار یافته باشد، استفاده می شد.
حسین پرنده، با بیان اینکه در طراحی این نرم افزار می شد بهتر عمل کرد تا بخش تمرین، تدریس و پرسش و پاسخ جداگانه می بود، اظهار کرد: ضمن اینکه با توجه به زیرساخت های کشور و نبود اینترنت پرسرعت نه تنها در روستاها حتی در شهرهای بزرگ، گوشی های اندرویدی قدیم نیز نمی توانند آن را پشتیبانی کنند.
وی با بیان اینکه مسوولان آموزش و پرورش در طراحی این نرم افزار از متخصصان آی تی و شرکت های دانش بنیان نظر نخواسته و مشورت نکرده اند، گفت: شرکت های دانش بنیان و جوانان نخبه ما توان ارایه برنامه ای بسیار بهتر از شاد را دارند و بهتر است آموزش و پرورش نیازهایش را با مهندسان در میان بگذارد تا مشکلات پیش رو مرتغ شود.
پرنده، با بیان اینکه به طور قطع متخصصان برنامه بهتری برای ارایه دارند، افزود: بخش خصوصی برای اینکه پیشرفت کند، به دنبال تکنولوژی های جدید است و همیشه نسبت به دولت یک قدم جلوتر است.
وی در مورد استفاده مناسب دانش آموزان از این برنامه با توجه به زیرساخت های موجود و پهنای باند فعلی، گفت: می توان محتوای دروس را به صورت آفلاین ارایه داد تا دانش آموزان در ساعات کم ترافیک دانلود کنند و این تجربه در دانشگاه تجربه موفقی بود.
اقدامات آموزش و پرورش برای رفع کاستی های شاد
بعد از راه اندازی سامانه شاد و ملاحظه برخی نواقص و کاستی ها، آموزش و پرورش درصدد رفع این مشکلات برآمده است. این نهاد در راستای تامین عدالت آموزشی جهت تامین نیاز مناطق محروم از اینترنت، مشکلات آنتن‌دهی و فقدان گوشی‌های همراه به ویژه هوشمند اقداماتی از جمله رایزنی با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و اپراتورهای جهت ارائه اینترنت رایگان به دانش‌آموزان و معلمان در مناطق محروم، شناسایی دانش‌آموزانی که توان اقتصادی مناسب برای تهیه وسیله ارتباطی را نداشته و رایزنی با نهادهای مرتبط جهت تأمین تبلت و اینترنت مورد نیاز آنان، تهیه بسته‌های آموزشی و ارائه خدمات تلفنی برای نقاطی که امکان دسترسی اینترنت وجود ندارد، را در دست اجرا دارد.
همچنین ایجاد انعطاف در ارائه خدمات آموزشی متناسب با امکانات محلی، از جمله برنامه های در دست اقدام آموزش و پرورش برای بهبود کیفیت آموزش می باشد.
