آیا برجام زنده می‌ماند؟
گروه سیاسی: نشریه آمریكایی فارین پالیسی در مطلبی نوشت: واشنگتن پس از شکست در شورای امنیت ایالات متحده و ناکامی در تمدید تحریم های تسلیحاتی علیه ایران به دنبال اعمال ساز و کار اسنپ بک خواهد بود تا آنچه را که از توافق هسته‌ای ایران باقی مانده است، نابود کند. ولی انگلیس، فرانسه و آلمان هنوز هم این توانایی را دارند که برجام را تا پس از انتخابات ایالات متحده در ماه نوامبر زنده نگه دارند. در ادامه این مطلب آمده است: ایالات متحده در نمایشی که در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران به راه انداخته بود، شکست خورد . اینکه آمریکا فقط رأی جمهوری دومینیکن را با خود همراه کرد، برای واشنگتن یک شکست سخت به شمار می رود. اما به نظر نمی رسد که ترامپ به اقداماتش علیه ایران پایان دهد. بلکه پیش بینی می شود که دولت ترامپ همانطور که وعده داده است به نتیجه ی رأی گیری در شورای امنیت واکنش نشان دهد.
گفتنی است، استفاده از اهرم تحریم همیشه برای واشنگتن مقدمه ای برای رسیدن به هدفی بزرگتر بوده است. در حال حاضر ترامپ در تلاش است تا در قالب توافقی که دو سال پیش از آن خارج شد به ساز و کار اسنپ بک متوسل شود. این آخرین قمار دولت ترامپ، به طور غیرمنتظره ای توسط دیگر قدرت های جهانی به چالش کشیده شده است.
روسیه و چین به لحاظ فنی و حقوقی به این اقدام ایالات متحده می نگرند و علیه آن موضع گرفته اند. آنان می گویند که آمریکا پس از خروج از توافق هسته ای، حق خود را برای اعمال اسنپ بک از بین برده است. پکن و مسکو به قطعنامه 2231 شورای امنیت استناد می کنند که در مورد توافق هسته ای ایران است و به وضوح بیان می کند که فقط یک کشور مشارکت کننده در توافق هسته ای می تواند به اسنپ بک متوسل شود. این یک موضع قانونی است که حتی اخیراً جان بولتون، مشاور امنیت ملی ایالات متحده به عنوان یکی از مخالفان توافق هسته ای و کسی که ترامپ با همدستی او از برجام خارج شد، آن را تأیید کرده است.اما باید تصریح کرد که اقدامات آمریکا در مقابل برجام و واکنش دیگر کشورها در برابر سیاست های واشنگتن، یک مبارزه سیاسی است تا قانونی.
به لحاظ سیاسی نیز این طور مطرح می شود که ایالات متحده فاقد مشروعیت متوسل شدن به اسنپ بک است، زیرا با توجه به اقداماتی که طی دو سال گذشته در راستای تضعیف برجام انجام داده است، برای خرابکاری در آن انگیزه دارد. به نظر می رسد که کشورهای اروپایی از این موضع حمایت می کنند.اما بازیگر اصلی که در مورد سرنوشت توافق هسته ای پس از اعمال اسنپ بک تصمیم می گیرد، خود ایران است. باید به یاد داشته باشیم که ایران طی دو سال گذشته در واکنش به کمپین فشار حداکثری ایالات متحده اقداماتی را به اجرا گذاشت که از آن جمله می توان به افزایش سطح غنی سازی خود و تهدید به خروج از پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای اشاره کرد.اما محاسبات تصمیم گیرندگان در تهران تحت تأثیر واقعیت های سیاسی و عملی ناشی از تحریم های اسنپ بک خواهد بود. در اینجا، پاسخ طرف های باقی مانده در توافق هسته ای شامل فرانسه، انگلستان، آلمان، چین و روسیه بسیار مهم خواهد بود. مهم اینکه، این کشورها همچنان متعهد به ادامه ی حیات توافق هسته ای حداقل تا انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در ماه نوامبر هستند.با توجه به عدم تحقق تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران، ایالات متحده اکنون ادعا می کند که می تواند آغاز فرصت 30 روزه را اعلام کند و پس از آن تحریم های سازمان ملل که توسط توافق هسته ای حذف شده است، دوباره بازگردانده می شود. این فرصت 30 روزه به عمد زمانی مطرح می شود که تا قبل از ماه اکتبر که تحریم تسلیحاتی ایران منقضی می شود و روسیه ریاست شورای امنیت ایالات متحده را به دست می گیرد، پایان یابد. بنابراین، واشنگتن تلاش دارد تا قبل از زمانی که با موانع رویه ای بیشتری روبرو می شود، این مسئله را حل کند.قابل پیش بینی است که واشنگتن به منظور کسب موفقیت در اجرای سیاست هایش علیه ایران تلاش خواهد کرد که کشورهای دیگر را با خودش همراه کند. در این راستا، کشورها را می توان در دسته های مختلف قرار داد.گروه اول برخی از کشورهای عضو سازمان ملل هستند که واشنگتن تلاش خواهد کرد آنها را وادار کند که از اعمال تحریم ها علیه تهران حمایت کنند. گفتنی است، واشنگتن احتمالاً سعی خواهد کرد که از طریق فشارهای سیاسی و اقتصادی کشورهای دیگر را با خودش همراه کند.
اگر دولت ترامپ به اعمال ساز و کار اسنپ بک روی نیاورد، احتمالاً از تهدید تحریم های ثانویه استفاده خواهد کرد. همانطور که طی 18 ماه گذشته این کار ار انجام داده است.
حتی اگر اکثر دولتها در سرتاسر جهان اعتقاد داشته باشند که ایالات متحده صلاحیت اعمال ساز و کار اسنپ بک را ندارد، با توجه به این موضوع که واشنگتن می تواند فشار اقتصادی خود را بر علیه آنها اعمال کند، ممکن است برخی از کشورها مجبور شوند در کنار ترامپ باشند و با مواضع آمریکا همراه شوند.اما دسته ی دوم، چین و روسیه هستند. گفتنی است، پکن و روسیه از قبل تلاش کرده اند که آمریکا را به عقب برانند. این گروه نه تنها از اجرای تحریم های ایالات متحده که ادعا می شود مجدداً دولت آمریكا از آن ها استفاده خواهد کرد، امتناع می ورزند بلكه به احتمال زیاد موانعی را نیز بر سر راه آنها به وجود می آورند. حتی این امکان وجود دارد که این کشورها به دیوان بین المللی دادگستری به منظور تعیین تکلیف درباره ی ادعای واشنگتن برای استفاده از اسنپ بک متوسل شوند.اما گروه سوم شامل فرانسه، انگلیس و آلمان است، کشورهایی که متحدالقول هستند که توافق باید تا حد امکان حفظ شود. این سه کشور طی بیانیه ای در ماه ژوئن تأكید كردند كه از اعمال مکانیسم اسنپ بک به صورت یکجانبه توسط آمریکا حمایت نمی كنند. اما مشخص نیست که آیا موضع آنها به مخالفت فعال با واشنگتن تبدیل خواهد شد یا خیر. از سوی دیگر، باید توجه داشت که رویکرد این کشورها مطمئناً شامل حرکات انسدادگرایانه ای که ممکن است روسیه و چین انجام دهند، نیست.این گروه تلاش خواهد کرد تا از اتخاذ تصمیماتی برای اقدامات موردنیاز به منظور اجرای تحریم های سازمان ملل جلوگیری کنند. این یک اقدام ظریف است، زیرا کشورهای اروپایی عادت ندارند که آشکارا چارچوب های الزام آور دستورالعمل های سازمان ملل را نادیده بگیرند و تمایل دارند که اقدامات خود را طوری سامان دهند که از فرسایش اعتبار شورای امنیت جلوگیری کنند.به علاوه، آنها همچنین از هرگونه راهکار مقابله ای برای به تعویق انداختن اجرای کامل تحریم ها استفاده خواهند کرد تا در پاسخ به اقدامات آمریكا وقت بخرند و از ایران بخواهند که در برجام باقی بماند.کشورهایی مانند هند، کره جنوبی و ژاپن احتمالاً طرفدار این رویکرد هستند. این دولتها حتی ممکن است تا آنجا پیش بروند که سیگنال سیاسی مهمی را به ایران ارسال کنند و بیانیه مشترکی را با همکاری بسیاری از اعضای شورای امنیت صادر و در آن تصریح کنند که از تحریم های یکجانبه ایالات متحده آمریکا در قالب اسنپ بک حمایت نمی کنند.
