همه متهمان آلودگی هوای تبریز/ تکرار داستان کی بود کی بود من نبودم در «باغ‌شهر»

روزی شهر تبریز به عنوان باغ‌شهر شناخته می‌شد و هوای فرح‌بخش روح و جان همه را تازه می‌کرد اما رشد بی‌رویه صنعت سبب شد تا این موهبت خدادادی نیز در این شهر به یغما رود، حال انگار یک آسمان آبی را نیز باید تقدیم صنایع کنیم تا در آینده کودکان‌مان این موهبت را نیز از دست بدهند.

-حسن عبدالهی: شاید در #تاریخ خوانده باشید که نگاشته‌اند دلیل نامگذاری شهر #تبریز، سفر هارون الرشید و همسرش به شهرمان و رفع شدن بیماری #تب او در اثر هوای لطیف و دل انگیزش بوده است.

شاید اگر امروز برای غریبه‌ها ساعت‌ها از هوای لطیف و فرحبخش گذشته شهرمان تعریف کنیم به این راحتی‌ها باورشان نشود اما همشهریان ما که سال‌ها در این شهر زیسته‌اند، می‌دانند که شاید تا هفت، هشت سال قبل اگر کسی به ما می‌گفت که #تبریز آلوده‌ترین شهر #ایران خواهد شد، باورمان نمی‌شد و به حرفش می‌خندیدیم، ولی از بد حاثه دی ماه سال اخیر بدترین روزهای تنفسی برای همشهریان‌مان بوده است.

روزهای متمادی چشمان حسرت زده‌مان را به هوای آبی شدن آسمان به بالای سرمان دوختیم. سرفه‌های پی در پی وخس خس سینه، سوزش چشم‌ها، سردرد شدید، تشدید ناراحتی‌های گروه‌های حساس و……. از پیامدهای ناگوار این آلودگی‌ها بوده است.

۶۷ روز پاک، ۱۸۶ روز قابل قبول، ۱۸ روز ناسالم برای گروههای سنی حساس، یک روز ناسالم برای همه گروهها و یک روز غلظت آلایندگی خطرناک، این خلاصه حال و روز هوای تبریز در سال ۱۴۰۱ است، کلانشهری که دیگر چشم و نفس مردمش در بیشتر ایام سال به عبای دود و آلاینده هایی که با رنگ خاکستری و چرکینش بر تن آسمان و زمین شهرشان نشسته، عادت کرده اند.

در روزگاری که بنا بر بررسی‌های بین‌المللی سالانه ۶ میلیون نفر به خاطر مرگ منتسب به آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند و این پدیده چهارمین عامل مرگ های انسانی است، آمار عدد چهار هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا را برای آذربایجان شرقی و دو تا دو هزار و پانصد نفر را برای تبریز نشان می دهند، تبریزی که از یک سو به واسطه حصار صنایع بر کرانه غربی اش و از سویی دیگر به دلیل انسداد مسیر جریان های هوایی اش به واسطه عواملی چون بلند مرتبه سازی و عدم رعایت موازین شهرسازی مطابق با اصول هوای پاک، سالهاست با پدیده آلودگی شدید هوا دست و پنجه نرم می کند.

هر چند بنا بر اعلام حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، تبریز رتبه اول از نظر روزهای هوای پاک را در بین کلانشهرهای کشور دارد، اما بیشترین عامل آلودگی هوای آن ناشی از منابع متحرک با ۹۲ درصد و ۸ درصد به واسطه منابع ثابت است، موضوعی که شهنام اشتری مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در تشریح آن گفته است: در انتشار ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون، سهم اتوبوس های شهرداری ۲۷ درصد، کامیون ها ۱۷ درصد، خودروهای شخصی ۱۵ درصد، مینی بوس ها ۱۱ درصد، نیروگاه تبریز (بدون مازوت سوزی) ۱۰ درصد و موتورسیکلت ۸ درصد است.

وی سهم اتوبوس های شهرداری در انتشار ذرات معلق کمتر از 10 میکرون را نیز ۲۶ درصد، کامیون ها ۲۰ درصد، خودرو های شخصی ۱۶ درصد، مینی بوس ها ۱۱ درصد و موتورسیکلت ۷ درصد اعلام و افزوده است: در انتشار TSP نیز سهم سیمان صوفیان ۳۰ درصد، اتوبوس های شهرداری ۱۶ درصد، خودروهای شخصی ۱۴ درصد، کامیون ها ۱۰ درصد، مینی بوس ها ۷ درصد، نیروگاه (بدون مازوت سوزی) ۶ درصد، منابع خانگی و تجاری ۳ درصد و موتورسیکلت ۳ درصد است و در انتشار SO2 نیز سهم پالایشگاه ۸۷ درصد، سیمان صوفیان ۶ درصد، راه آهن ۴ درصد، پتروشیمی یک درصد، نیروگاه (بدون مازوت سوزی) یک درصد و کامیون ها یک درصد است.

اشتری خاطرنشان شده است: در انتشار NOx سهم سیمان صوفیان ۶ درصد، اتوبوس های شهرداری ۳ درصد، خودروهای شخصی ۴۲ درصد، پالایشگاه ۸ درصد، وانت ها ۴ درصد، تاکسی ها ۱۰ درصد، نیروگاه (بدون مازوت سوزی) ۱۴ درصد و پتروشیمی ۵ درصد است و در انتشار VOC سهم خودرو شخصی ۷۳ درصد، تاکسی ۹ درصد، جایگاه های سوخت ۴ درصد، پتروشیمی ۲ درصد، پالایشگاه ۲ درصد، وانت ۵ درصد و موتورسیکلت ۶ درصد بوده و در انتشار CO نیز خودروهای شخصی ۷۳ درصد، تاکسی ها ۱۴ درصد، وانت ها ۶ درصد و موتورسیکلت ها ۳ درصد نقش دارند.

از آمار و ارقام فوق به خوبی مشخص است که آلودگی هوای تبریز هر چند پدیده ای چند وجهی و معلولی چند علتی است اما در سال های اخیر یکی از این عوامل بیشتر مورد توجه و نقد بوده است، نیروگاه تبریز و موضوع استفاده از سوخت مازوت در آن در فصل سرما که با توجه به محل استقرار این نیروگاه و مسیر باد منطقه، دود حاصل از آن به سمت پهنه شهر تبریز روانه می شود و برخی معتقدند که این امر یکی از دلایل غالبی است که در کنار پدیده وارونگی دمایی موجب تشدید آلودگی هوای تبریز در ایام سرد سال می شود، ایامی که در آن گازرسانی به نیروگاه تبریز قطع و مازوت سوزی در آن انجام می شود.//فارس