عزاداری عجم، فاخرترین جلوه عزاداری مردم تبریز است. جلوه‌ای اصیل و هنرمندانه که گاه حال‌وهوای حماسه دارد و گاه مرثیه‌وار و محزون است، دست‌‌ها هماهنگ و کشیده، اوج می‌گیرند، بر سینه فرود می‌آیند و محبت آل‌علی(ع) را بر جان‌ودل می‌نشانند.
تفاوت عرب و عجم چیست؟
«هیئت عزاداران محله عجم خیابان» از سال ۱۲۰۰ قمری در تبریز بیرق عزای حسینی برافراشته‌است. یعنی هیئتی با بیش از ۲۴۰ سال قدمت که ریشه در تاریخ و اصالت مذهبی شهر تبریز دارد.
تفاوت عزاداری عرب و عجم را باید در نحوه سینه‌زنی و نوحه‌خواهی دو سبک دانست. عزاداری عرب، با سینه‌زنی شتابدار یک‌دستی یا دو دستی که در همه‌جای کشور رایج است، شناخته می‌شود.
این شیوه، بسیار نزدیک به سوگواری‌های اعراب است و از این رو، به نام «عرب» شناخته می‌شود. اما «سبک عجم» با سینه‌زنی یک‌دستی همراه با تامل و طمانینه معروف است و خاستگاه و کانون آن، فقط و فقط عجم محله خیابان تبریز است.
از این رو، شاید بیراه نباشد که این هیئت را از مفاخر سوگواری شیعیان معرفی کنیم. عزاداری عجم بیشتر با آئین‌های محرم در بازار تاریخی تبریز شناخته می‌شود. برنامه‌های بازار در محرم هر سال، بازتاب گسترده در رسانه‌های مختلف دارد و در میان مردم، تا حدود زیادی شناخته شده‌است. اما بخش دیگری از عزاداری‌های این هیئت، مربوط به سوگواری‌های آخر ماه صفر در مشهد مقدس است که جزئیات، آداب و رسوم آن، شاید از چشم مردم دور مانده‌است.
بار امانتی که از پدر به پسر رسید…
«هیئت عزاداران محله عجم خیابان» همه‌ساله در دهه پایانی ماه صفر، راهی مشهد مقدس می‌شود، تا عزاداری ویژه اربعین حسینی، رحلت نبی‌مکرم اسلام(ص)، شهادت امام حسن(ع) و شهادت امام رضا(ع) را در جوار حرم رضوی، برپا کنند.
«مرحوم حاج محمدعلی عبد یزدانی» رسم این سفر زیارتی را اواخر دهه ۵۰ بنا گذاشت. سفری که از سال ۶۲ با جدیت بیشتری، استمرار یافت و به عنوان سنت دائمی و رسمی تبریزی‌ها در حریم آستان قدس، تثبیت شد.
حاج محمدعلی، سال ۸۱ درست موقع سینه‌زنی در مسجد سالار شهیدان، سلامی به مولایش داد و چشم از جهان فروبست. پس از او فرزندش، «حاج مرتضی» وارد گود شده و تا توانسته، در تدارک سفر زیارتی آخر ماه صفر کوشیده‌است. او از سال ۶۸ در این سفر حضور داشته و هر سال، چند بار برای سرکشی و رسیدگی به وضعیت حسینیه عجم، راهی مشهد می‌شود.//فارس
