افتتاح طرح تصفیه‌خانه تبریز؛ نفسی تازه در کالبد آبی دریاچه ارومیه

یکی از طرح‌های اصلی احیای دریاچه ارومیه، مصوبه سفر رییس جمهور به آذربایجان‌شرقی مبنی بر تکمیل مدول دوم تصفیه خانه تبریز برای انتقال سالانه ۷۵ میلیون مترمکعب پساب تصفیه‌شده از آجی‌چای به دریاچه است که آماده بهره برداری می باشد.

به گزارش باش خبر وبه نقل از ایرنا، احیای دریاچه ارومیه از نخستین روزهای شروع به کار دولت سیزدهم از جمله اولویت های آن بوده که در قالب بررسی جلسات متفاوت رییس دولت و معاونان وی با نمایندگان مردم استان های حوضه آبریز این پهنه آبی در مجلس شورای اسلامی و نیز استانداران آنها نمود عینی یافته است.
با این وجود تلاش ها برای احیای این پهنه آبی در دولت سیزدهم وجه المصالحه گروه های سیاسی مخالف و نیز معاندان قرار گرفته و آنان به راحتی آب خوردن و با چشم پوشی از اقدامات وسیع انجام شده در این راستا، سعی در القای این گزاره مغرضانه و به دور از حقیقت به افکار عمومی دارند که دولت هیچ گامی برای احیای این پیکره آبی بر نمی دارد.
این در حالی است که عمایات ساخت تونل انتقال آب ۳۶ کیلومتری از رودخانه کانی سیب با هزینه کرد چند هزار میلیارد تومانی و مدول دوم تصفیه خانه تبریز با بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه کرد در آستانه بهره برداری هستند.
به عبارت دیگر عده ای این روزها که به روال مالوف همه سال و بر اثر گرمای زیاد آب بیشتری از دریاچه ارومیه تبخیر می شود، با چشم پوشی از هزینه کرد هزاران میلیارد تومانی برای احیای دریاچه ارومیه از طریق تزریق سالانه حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب به آن و به جای امیدبخشی به جامعه تنها برای سیاه نمایی با استناد به آمارهای غیرواقعی و غیرمنطقی می کوشند.

برای احیای دریاچه ارومیه ۲۱۵ میلیارد تومان منابع تخصیص داده شد
معاون اجرایی رییس جمهور اعلام کرد که برای احیای دریاچه ارومیه ۲۱۵ میلیارد تومان منابع تخصیص داده شد.
سید صولت مرتضوی اظهار کرد: درباره احیا دریاچه ارومیه  چندین جلسه ستاد تشکیل شد و منابع خوبی تخصیص داده شد، امیدواریم در آینده نزدیک مشکل دریاچه حل شود.

با تخصیص اعتبارات مصوب سفر ریاست جمهوری، مدول دوم تصفیه‌خانه فاضلاب تبریز با ۱۸۲ میلیارد تومان آماده بهره برداری است
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: با تخصیص اعتبارات مصوب سفر ریاست جمهوری، مدول دوم تصفیه‌خانه فاضلاب تبریز با اعتبار افزون بر ۱۸۲ میلیارد تومان، در آستانه افتتاح قرار گرفته و بهره‌برداری آزمایشی از آن آغاز شده است.
محمدخانی گفت: با بهره‌برداری از این تصفیه‌خانه سالانه ۷۵ میلیون مترمکعب پساب تصفیه‌شده از مسیر آجی‌چای به دریاچه ارومیه منتقل خواهد شد.
وی افزود: لوله‌گذاری ۱۰ کیلومتر از مسیر انتقال آب نیز توسط شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی اجرا شده و بزودی آبدار می‌شود تا برداشت‌های غیرمجاز در مسیر به حداقل ممکن رسیده و حجم آب پیش‌بینی‌شده به پیکره دریاچه سرازیر شود.
وی یادآور شد: ۳۶ کیلومتر تونل زیر رودخانه زده شده و کانال ایجاد شده است که این اقدام سخت و بزرگ قرارگاه خاتم الانبیا می باشد.در این مرحله فاز اول مدول دوم تصفیه خانه فاضلاب کلانشهر تبریز (بخش مایع) بصورت آزمایشی راه اندازی می شود که مجموع پساب تحویلی به خط انتقال احداثی شرکت آب منطقه ای در حدود ۷۵ میلیون متر مکعب در سال یا( ۲/۵مترمکعب در ثانیه )خواهد بود.
خانی خاطر نشان کرد: بدیهی است برای تکمیل کامل مدول دوم تصفیه خانه به اعتبارات بیشتری نیاز خواهد بود.

انتقال آب از کانی سیب به دریاچه ارومیه به زودی بهره برداری می شود
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی نیز به ایرنا گفت: طرح انتقال پساب تصفیه خانه فاضلاب تبریز به دریاچه ارومیه با ظرفیت برداشت و انتقال سالانه ۱۲۳ هزار میلیون متر مکعب پساب تبریز به دریاچه ارومیه برای سیاست های مصوب احیای دریاچه ارومیه و ایجاد امکان مدیریت جامع منابع آب حاصل از پساب اجرا شده است.
یوسف غفارزاده اظهار کرد: این طرح در مرحله اول بهره برداری، سالانه حدود ۵۰ تا ۷۰ میلیون مترمکعب پساب تصفیه شده را با جلوگیری از هدر رفت و برداشت های غیرمجاز در مسیر خط لوله، به دریاچه ارومیه منتقل خواهد کرد.


وی افزود: طرح انتقال پساب تصفیه شده تبریز به دریاچه ارومیه، شامل چهار جزء تاسیسات برداشت و جمع آوری پساب در ابتدای خط انتقال؛ خط لوله به طول ۱۰ کیلومتر با لوله های به قطر ۲هزار میلی متر، شیر خانه‌های واقع در مسیر خط لوله به تعداد ۲۶ واحد و همچنین تاسیسات تخلیه تحتانی و حوضچه آرامش در انتهای خط لوله می باشد که برای اجرای آن تاکنون  ۱۵۳۰ میلیارد ریال هزینه شده است.

وی همچنین گفت:  پس از پیگیری ویژه ریاست جمهوری و مقام عالی وزارت نیرو، استاندار آذربایجان شرقی و نمایندگان محترم استان برای تسریع در اتمام طرح‌های احیای دریاچه ارومیه، طرح انتقال پساب تبریز اولین طرحی است که به همت مجموعه تلاشگر آب منطقه ای آذربایجان شرقی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
وی افزود: انتقال آب کانی سیب به دریاچه ارومیه در حال اتمام است و کار بزرگی به لحاظ فنی مهندسی به حساب می آید که با اتمام آن نفس تازه‌ای در کالبد دریاچه ارومیه دمیده می شود.
وی ادامه داد: سه پروژه از این پروژه ها جزو تاثیر گذارترین و مهمترین آنها بوده که اکنون ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
غفارزاده افزود: پروژه اول انتقال آب کانی سیب به دریاچه ارومیه است که به لحاظ فنی مهندسی بسیار کار بزرگ، مهم و راهبردی انجام شده که به زودی به مرحله بهره برداری می رسد.
وی افزود:۳۶ کیلومتر تونل زیر رودخانه زده شده و کانال ایجاد شده است که این اقدام سخت و بزرگ قرارگاه خاتم الانبیا می باشد. ۳۶ کیلومتر تونل زیر رودخانه زده شده و کانال ایجاد شده است که این اقدام سخت و بزرگ قرارگاه خاتم الانبیا می باشد.
وی خاطر نشان کرد: در صورتی که اعتبار لازم به موقع در اختیار قرار گیرد پس از ۴ ماه بهره‌برداری از مرحله اصلی این طرح خواهیم بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی میزان اعتبار مورد نیاز برای اتمام این مرحله از پروژه را ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد.
غفارزاده خاطرنشان کرد: اکنون ۱۴ کیلومتر کانال اجرا شده و ساخت سد هم پیش از این به پایان رسیده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی همچنین گفت: انتقال آب تصفیه خانه مدول تبریز به دریاچه ارومیه در حال انجام است و انتقال آب تصفیه خانه مدول دوم تبریز نیز با ظرفیت ۱۰۰ میلیون متر مکعب اتمام شده محسوب می شود.
وی یادآور شد: تصفیه خانه ارومیه نیز به پایان رسیده و اکنون حدود ۵۰ میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه وارد می کند.
وی خاطرنشان کرد: ۵۲ کیلومتر از تصفیه خانه تبریز تا دریاچه ارومیه فاصله وجود دارد که ۱۰ کیلومتر اول آن اولویت بوده است چون در واقع ۷۰ درصد برداشت آب در همین ۱۰ کیلومتر است.
تاکنون ۲۴۱ کیلومتر از رودخانه های آذربایجان شرقی بازگشایی و اصلاح مسیر شده است
وی همچنین با اشاره به انجام سایر طرح های احیای دریاچه ارومیه و تسهیل در آبرسانی به بستر این دریاچه گفت: تاکنون ۲۴۱ کیلومتر از رودخانه های آجی چای، مرداق چای و قلعه چای در آذربایجان شرقی بازگشایی و اصلاح مسیر شده است تا پس از هر بارندگی سیلاب و سیل احتمالی آب به راحتی به سمت دریاچه ارومیه سرازیر و منتهی شود، البته رهاسازی آب از سد قلعه چای به سمت دریاچه نیز انجام شده است.
وی اضافه کرد: سردهنه سازی و نصب ادوات اندازه گیری برای مدیریت آب در آذربایجان شرقی انجام شده در حالیکه نهرهای سنتی این امکان را نداشتند و اکنون با نصب ۱۴۴ دستگاه ادوات اندازه گیری در استان مدیریت این بخش از آب نیز انجام شده البته ۷۰ درصد مقدار انجام شده تاکنون اجرایی و به پایان رسیده است.
وی طرح انتقال آب عجب شیر تا ۲ ماه آینده را از دیگر طرح های احیای دریاچه ارومیه خواند و افزود: اکنون ۹۵ درصد این طرح به پایان رسیده و تا ۲ ماه آینده ۲ میلیون متر مکعب از این طریق به پیکر دریاچه ارومیه آب منتقل می شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان افزود: اگر بخواهیم کاری برای دریاچه ارومیه انجام بدهیم باید پروژه هایی طراحی شود که اجرای آنها برای کشاورز ارزش افزوده ایجاد و مزیت نسبی بالایی نسبت به سایر روشها داشته باشد.
وی با اشاره به موفقیت طرح سرشاخه کاری درختان گردو در جلب نظر کشاورزان و بهره برداران تصریح کرد: چنانچه طرح پیشنهادی از سوی سازمان موجب افزایش محصول و بازده اراضی کشاورزی شده و ارزش افزوده برای کشاورز داشته باشد، طرح به خودی خود از سوی بخش خصوصی و کشاورزان در سطح وسیع اجرا خواهد شد و نیازی به اعتبارات دولتی نخواهد داشت و تنها در این صورت است که خواهیم توانست برای احیای دریاچه ارومیه قدمی موثر برداریم.
فتحی با تاکید بر لزوم بهره گیری از روش های علمی و نوین در کشاورزی و ضرورت معرفی طرح های موفق در بخش کشاورزی گفت: عدم توجه به مباحث علمی و شیوه های کارآمد کشاورزی باعث شکست طرح های ترویج می شود و هرموقع طرح های ترویج و اصلاح برای کشاورز ایجاد ارزش افزوده نماید، این طرح ها به سرعت تسری یافته و کشاورزان از آن طرح الگوبرداری خواهند کرد که در این صورت هدف سازمان از اجرای طرح های الگویی محقق می شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان افزود: اگر بخواهیم با کاهش ۴۰ درصدی منابع آبی تخصیص یافته از سوی آب منطقه ای استان اراضی کشاورزی را طوری مدیریت کنیم که کشاورز و بهره بردار با کاهش محصول و درآمد مواجه نشود، باید از روش های علمی و شیوه های نوین کشاورزی استفاده کنیم.بخواهیم با کاهش ۴۰ درصدی منابع آبی تخصیص یافته از سوی آب منطقه ای استان اراضی کشاورزی را طوری مدیریت کنیم که کشاورز و بهره بردار با کاهش محصول و درآمد مواجه نشود، باید از روش های علمی و شیوه های نوین کشاورزی استفاده کنیم.
فتحی با بیان اینکه رصد و پایش زمین های کشاورزی اصلاح شده از سوی کارشناسان کشاورزی ضرورت دارد گفت: طرح های اصلاح الگوی کشت باید به صورت مستمر در زمینهای زراعی حوضه آبریز دریاچه ارومیه اجرا شود و کارشناسان کشاورزی استان موظف هستند در راستای ذخیره سالانه آب برای رهاسازی به سمت دریاچه ارومیه، به صورت مستمر بر تداوم اجرای طرح های اصلاح الگوی کشت نظارت کنند.
وی بر لزوم استفاده از نقشه های کاداستر در مستندسازی زمین های اصلاح شده تاکید و افزود: کارشناسان کشاورزی باید بتوانند مشخصات اراضی کشاورزی اصلاح شده را بر اساس سیستم مختصات جهانی ( UTM ) ثبت و نمایش بدهند.
آب تجدیدپذیر استان سه میلیارد مترمکعب است
مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی نیز در مورد وضعیت منابع آبی استان و میزان مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: طبق اعلام وزارت نیرو کل آب تجدیدپذیر استان سه میلیارد مترمکعب است که یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون آن از منابع سطحی و یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون از آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود. این ظرفیتی است که وجود دارد و این منابع به میزان بارش‌ها و امکان تغذیه بستگی دارد.
کامران یوسفی رادبا بیان اینکه در استان آذربایجان شرقی میزان کل مصرف از منابع آبی سطحی و زیرزمینی در تمامی موارد شرب، صنعت، فضای سبز و کشاورزی ۲ میلیارد و ۱۴۲ میلیون است که حدود ۷۰ درصد از آن یعنی ۱.۷ میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود افزود: ۹۵۰ میلیون مترمکعب آن از آب‌های سطحی تأمین می‌شود و ۸۹۷ میلیون مترمکعب از چاه و قنات تأمین می‌شود.میزان کل مصرف از منابع آبی سطحی و زیرزمینی در تمامی موارد شرب، صنعت، فضای سبز و کشاورزی ۲ میلیارد و ۱۴۲ میلیون است که حدود ۷۰ درصد از آن یعنی ۱.۷ میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود افزود: ۹۵۰ میلیون مترمکعب آن از آب‌های سطحی تأمین می‌شود و ۸۹۷ میلیون مترمکعب از چاه و قنات تأمین می‌شود.
یوسفی ادامه داد: بخش کشاورزی جایگاه تولید را در کشور دارد و در تمامی کشورها سهم بخش کشاورزی بیشتر از سایر بخش‌ها یعنی صنعت و شرب و …است در کشور ما هم به تبع آن حدود ۷۰ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود تا تولیدات انجام گیرد. در کشورهای توسعه‌یافته، در کنار مصرف، وضعیت فنّاوری و استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری، تجهیز شبکه‌ها بهتر است و درصد اجرایی آن‌ها بیشتر است و این باعث می‌شود که وضعیت مصرف آب کشاورزی آن‌ها بهینه باشد.