راهکارهایی برای تحقق عملی شعار سال ۱۴۰۱ / بررسی مشکلات صنایع آذربایجان شرقی در سال گذشته
مشکلات و چالش‌های پیش روی صنایع در آذربایجان شرقی و جلوگیری از تکرار و تداوم این مشکلات در سال جدید، یکی از راه‌های تحقق شعار سال جدید بوده و اگر تصمیمات کارشناسی و حساب شده‌ای در راستای تحقق شعار سال جدید اتخاذ نشود، شعار سال ۱۴۰۱ نیز همانند سال‌های گذشته صرفا در بنرهای رنگارنگ خلاصه خواهد شد.
«تولید»، «اقتصاد» و «اشتغال» جزو کلیدواژه‌هایی هستند که در این سال‌های اخیر همواره مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفته و ایشان در انتخاب شعار سال همیشه این موضوعات را در نظر داشته اند. بدون تردید یکی از مهم‌ترین مشکلات فعلی حاکم بر کشور، مشکلات بخش تولید و چالش‌هایی است که فعالان این عرصه یا بهتر بگوییم تولیدکنندگان با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند.
رهبر انقلاب از سال‌های قبل همیشه بر روی حمایت از تولید ملی، رفع موانع تولید و … تاکید داشته اند و باید قبول کنیم که اگر مسئولین دوره‌های مختلف در کشور کمی در اجرای فرامین ایشان همت به خرج داده و به فکر کشف استعدادها و ظرفیت‌های درونی کشور بودند، اکنون وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم به این حال و روز نمی‌افتاد.
اما در این بین فعالان بخش خصوصی که از سوی مسئولین با عنوان «سربازان جبهه‌ی اقتصادی» نیز یاد می‌شوند، همواره نشان داده‌اند که در کنار بحث کسب سود و درآمد و حتی بیشتر از این موضوع، در راه حل مشکلات معیشتی، اقتصادی و اشتغال کشور نیز نقش مهمی دارند و شاید با کمترین چشم‌داشت با پای کار آوردن سرمایه‌ی خود هدفی جز رفع مشکلات معیشتی کشور ندارند.
بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم و تزریق روحیه‌ی خودباوری و اتکا به ظرفیت‌های درونی کشور، مجددا بارقه‌ی امید در بین مردم و مخصوصا قشر محروم جامعه ایجاد شده است و طبیعتا تیم‌های اقتصادی مستقر در استان‌ها نیز ادامه دهنده‌ی همین روحیه‌ی مردمی و دغدغه‌مندی دولت سیزدهم در داخل استان‌ها هستند.
آذربایجان شرقی به عنوان یکی از سه استان نخست کشور از نظر قدمت تاسیس واحدهای صنعتی و تولیدی مادر مثل تراکتورسازی، مس سونگون، ماشین سازی، ایدم، پیستون سازی، بلبرینگ سازی، لیفت تراک سازی، پمپیران، چرخشگر، موتورسازان و ریخته گری، ظرفیت های کم مانندی برای کمک به اشتغال زایی و افزایش ثروت دارد که تحقق آن نیازمند حمایت اصولی و منطقی از بخش تولید و صنعت این خطه است.
این استان حدود چهار هزار واحد تولیدی و صنعتی دارد که شمار چشمگیری از آن‌ها در سال‌های اخیر به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه دشمنان نظام اسلامی با مشکل کاهش ظرفیت تولید مواجه بوده و یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های دولت سیزدهم رفع این مشکلات و احیاء مجدد واحدهای صنعتی راکد در کشور است.
در همین راستا و برای مشخص شدن راهکارهای تحقق شعار سال جدید در استان و همچنین بررسی چالش‌ها و مشکلات صنایع استان در سال گذشته، به سراغ مسئول تیم اقتصادی استان می‌رویم.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی در خصوص شعار سال ۱۴۰۱ به خبرنگار ایسنا می‌گوید: شعارهای سال که از سوی رهبر انقلاب انتخاب می‌شود، در طول ۱۴ سال اخیر همواره حول مباحث اقتصادی بوده و شاید ما دغدغه‌ی ۱۴ سال قبل ایشان را در چند سال اخیر کاملا احساس کردیم و زمانی که آمریکا و متحدانش تصمیم گرفتند برای آسیب زدن به کشور از فاز اقتصادی وارد شوند، رهبر معظم انقلاب این موضوع و نقطه‌ی آسیب پذیر را پیش‌بینی کرده بودند و همه‌ی تلاش ایشان در این راستا بود که این موضوع به گوش مسئولین و مردم برسد که برای قدرتمند شدن و نفوذناپذیر بودن در عرصه‌ی بین المللی باید اقتصاد خود را تقویت کنیم و همچنین معظم له در دو، سه سال اخیر نیز توجه ویژه‌ای به بحث تولید داشتند.
محمد کلامی در تشریح چرایی عدم موفقیت در تحقق حمایت و رونق تولید می‌افزاید: شاید ما موفقیت‌هایی در تولید و اقتصاد کسب کنیم اما ارزش این موفقیت‌ها زمانی مشخص می‌شود که مردم اثرات آن را بر سر سفره و معیشت زندگی خود احساس کنند که تاکنون این امر اتفاق نیفتاده و رهبر انقلاب نیز از این موضوع ناراضی هستند.
رونق اقتصادی نتیجه‌ی تعامل مثبت بین حاکمیت و مردم است
او با بیان اینکه رونق اقتصادی نتیجه‌ی تعامل مثبت بین حاکمیت و مردم است، می‌گوید: علاوه بر اینکه مجلس شورای اسلامی باید قوانینی در راستای حمایت از تولید وضع کرده و جلوی قوانین مانع تولید را بگیرد، دولت نیز باید با تسهیل‌گری و امکان سازی، موضوعاتی از جمله سیستم بانکی، بیمه‌ای و… را در راستای حمایت از تولید چیدمان کند و در عین حال بخش خصوصی نیز باید به جد وارد کار شود و مردم نیز در راستای حمایت از تولید، نسبت به محصولات تولید داخل وفادار باشند و اینطور نباشد که مانند بعضی از صنایع که بعد از ۵۰ سال حمایت از سوی مردم، نه تنها مردم حتی رهبر انقلاب نیز از آن صنایع ناراضی باشند.
او ادامه می‌دهد: بعضی مواقع ضعف‌هایی در این حلقه مشاهده می‌شود که دست در دست هم می‌دهند تا مانع از رونق تولید شوند؛ به‌طور مثال افزایش بدهی‌های معوق واحدهای تولیدی به بانک‌ها، موجب برخورد قهری بانک با این واحدها و در نتیجه منجر به مصادره یا تملک واحد تولیدی می‌شود یا اینکه بانک‌ها در تأمین نقدینگی واحدهای تولیدی را همراهی نمی‌کنند و در بعضی موارد نیز قوانین ضد و نقیض وضع شده در مجلس و دستورالعمل‌هایی که دستگاه‌های مرتبط با وزارت اقتصاد ابلاغ می‌کنند یا رفتارهای اقتصادی در دولت‌ها موجب ایجاد نوسانات و بی‌نظمی‌های مستمر در قیمت ارز و مواد اولیه می‌شود که در نتیجه‌ی این اتفاقات بخش خصوصی و واحدهای تولید کننده نمی‌تواند دورنمایی برای مجموعه‌ی تولیدی خود ترسیم کنند.
کلامی خاطرنشان می‌کند: علاوه بر موضوعات مذکور، در بعضی از دولت‌ها نگاه و اعتماد به خارج از کشور بیش از اعتماد به توانایی‌های داخلی بود و لذا علاوه بر مسائل اقتصادی، در بعضی مواقع مسائل سیاسی نیز در این امر دخیل است که مانع از پررنگ جلوه شدن تولید و آنچه که مطلوب رهبر معظم انقلاب است، می‌شود.
جنس بیکاری جوانان از نوع بیکاری تحصیلکرده‌ها است
او در ارتباط با اهمیت شعار سال جدید نیز می‌گوید: اکنون جنس بیکاری در کشور از نوع بیکاری تحصیلکرده‌ها است و تحصیلکرده‌ها هرگز حاضر نمی‌شوند به‌عنوان یک کارگر ساده مشغول به‌کار شوند و اگر ما می‌خواهیم برای این افراد شغل ایجاد کنیم که در کنار رضایت آن‌ها ما نیز بتوانیم از ظرفیت علمی آن‌ها استفاده کنیم، باید بر روی مشاغل دانش بنیان تمرکز داشته باشیم؛ چرا که این نوع مشاغل می‌تواند درکنار مشغول به‌کار کردن تحصیل کرده‌ها، با به‌کارگیری از دانش این افراد ارزش افزوده‌ی محصولات را نیز بالا ببرد و مطمئنا محصولی که ماده‌ی اصلی آن را دانش تشکیل دهد، قدرت رقابتی بیشتری در بازارهای جهانی خواهد داشت.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی می‌افزاید: رهبر معظم انقلاب با مطرح کردن موضوع دانش بنیان علاوه بر داشتن نگاه ویژه به اشتغال تحصیلکرده‌ها، عنایت ویژه‌ای نیز به تولید محصولاتی که ماده‌ی اصلی آن‌ها دانش است، دارند و بنابراین نیاز امروز کشور ما توجه به بحث دانش بنیان است وگرنه در کارخانه‌هایی که پایه‌ی آن‌ها تنها برمبنای کار فیزیکی بوده و خبری از دانش نباشد، نه تنها بخش عمده‌ای از قشر تحصیلکرده جذب این کارخانه‌ها نخواهند شد، بلکه به‌دلیل کمبود کارگر با بحران‌های کارگری نیز مواجه خواهیم شد و اکنون بخش عمده ای از ۷.۸ درصد بیکاری را تحصیلکرده‌ها تشکیل داده‌اند که به‌دلیل غفلت از بحث دانش بنیان، شغلی برای این افراد وجود ندارد و کارخانه‌ها نیز با کمبود نیرو مواجه شده‌اند.
حوزه‌هایی که شرکت‌های دانش بنیان استان می‌توانند ورود کنند
او در تشریح حوزه‌هایی که شرکت‌های دانش بنیان استان می‌توانند در این حوزه‌ها ورود کنند، می‌گوید: شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند در بعضی از صنایع استان از جمله شیشه، قطعات خودرو، تراکتورسازی، صنعت داروسازی… علاوه بر فعالیت در ساخت ماشین آلات این واحدها، در صنعت الکترونیک که یکی از صنایع سود آور با ارزش افزوده‌ی بالا است و حتی در بحث خدمات فروش نیز ورود پیدا کنند.
کلامی در ارتباط با توجه استاندار آذربایجان شرقی به شرکت‌های دانش بنیان نیز می‌گوید: یکی از ویژگی‌های بسیار خوب استاندار آذربایجان شرقی توجه ویژه به شرکت‌های دانش بنیان است که من از زمانی‌که مسئولیت معاونت اقتصادی استانداری را برعهده گرفته‌ام این موضوع را به‌خوبی مشاهده کرده‌ام و بحث شرکت‌های دانش بنیان از جمله مواردی بود که همواره از سوی استاندار مورد پیگیری قرار گرفته است و در طول این چند ماه دو بار در پارک علمی فناوری استان حضور یافته و ضمن برگزاری جلسات از محصولات این شرکت‌ها نیز بازدید کرده است و حتی فردی را به‌عنوان مشاور علمی و فناوری منصوب کرده است.
به گزارش ایسنا، بحث چالش‌ها و مشکلات واحدهای تولیدی در سال ۱۴۰۰ که از سوی رهبر انقلاب سال «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها» نام گذاری شده بود، از دیگر موضوعاتی بود که در این گزارش به آن پرداخت شده است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی در خصوص تعداد واحدهای راکد و تملک شده در استان به خبرنگار ایسنا می‌گوید: تعداد کل این واحدها ۱۴۰۰ واحد است و سهمیه‌ی در نظرگرفته شده برای آذربایجان شرقی جهت بازگرداندن مجدد این واحدها در سال ۱۴۰۰، ۸۳ واحد بود که ما تاکنون ۱۲۰ واحد را در بخش صنعت و معدن استان مجددا به چرخه بازگردانده‌ایم که بیش از ۵۰ درصد از سهمیه‌ی در نظر گرفته شده برای استان ما است.
کلامی در ارتباط با واحدهای صنعتی مادر نیز بیان می‌کند: تعدادی از واحدها از جمله بلبرینگ سازی تحت مالکیت بخش خصوصی قرار دارد که بعد از واگذاری توسط سازمان امور ورشکستگی، مالک جدید مستقر خواهد شد و ما نظارت ویژه‌ای به نحوه‌ی عملکرد واحدهای بخش خصوصی خواهیم داشت و مدیریت این واحدها را رصد می‌کنیم که نحوه‌ی مدیریت موجب ضعف و زیاندهی نشود؛ اما مجموعه‌هایی مانند ماشین سازی تفاوت زیادی با سایر واحدها دارد چراکه همچنان وضعیت مالکیت این مجموعه تعیین تکلیف نشده است و این کارخانه بعد از باز پس گیری از قربانعلی فرخزاد همچنان در اختیار سازمان خصوصی سازی قرار داد و سازمان خصوصی سازی نیز مشخص نکرده است که این کارخانه در اختیار دولت قرار خواهد گرفت یا بخش خصوصی؛ در سفر اخیر معاون اقتصادی رئیس جمهوری به آذربایجان شرقی نیز از این مجموعه بازدید شد و تاکید ما بر این بود که هرچه سریع‌تر این واحد تعیین تکلیف شده و مشخص شود که مالکیت این کارخانه در اختیار دولت خواهد بود یا بخش خصوصی تا بلکه از این بلاتکلیفی و عدم سرمایه‌گذاری خارج شود.
کارگروه عارضه یابی و اهدافی که برای آن ترسیم شده است
او همچنین در تشریح اهداف و اقدامات «کارگروه عارضه یابی» اظهار می‌کند: رصد مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی استان اصلی ترین هدف این کارگروه است و همانطور که مستحضر هستید، یکی از موضوعاتی که در اوایل استقرار دولت سیزدهم و تشکیل تیم اقتصادی در استان اتفاق می‌افتاد، تجمعات کارگری بود و ما تصمیم گرفتیم ذیل کارگروه کارگری در استان کارگروه دیگری تحت عنوان «کارگروه عارضه یابی» را تشکیل دهیم و از این طریق با رصد مشکلات واحدهای صنعتی، قبل از وقوع مشکلاتی در آن واحدها ورود پیشگیرانه داشته باشیم.
مسئول تیم اقتصادی آذربایجان شرقی ادامه می‌دهد: به‌عنوان مثال عدم پرداخت چندین ماهه حق بیمه توسط یک واحد تولیدی نشان دهنده‌ی مشکل دار بودن این واحد است و یا در بحث بانک‌ها اگر یک واحد تولیدی نتوانسته بدهی و اقساط خود را چندین ماه پشت سرهم پرداخت کند، یعنی این واحد مشکل دارد و در واقع ما در کارگروه عارضه یابی، با تعریف علائم هشدار در مجموعه‌های با بالای ۱۰۰ کارگر قبل از اینکه واحد مربوطه دچار بحران شود، مشکلات را شناسایی و پیشگیری می‌کنیم.
افزایش قیمت نرخ گاز واحدهای صنعتی؛ آری یا نه
او در خصوص مشکل نرخ بهای حامل‌های انرژی صنایع از جمله گاز نیز خاطرنشان می‌کند: واحدهای صنعتی نسبت به بعضی موارد از جمله شناور بودن، شامل بودن و در نهایت قیمت گاز معترض بودند که بعد از نامه نگاری‌های انجام شده با معاون اول رئیس جمهوری، مشکل شناور بودن و بعد از نامه نگاری با وزیر نفت و معرفی ۴۱ واحد صنعتی استان که مشمول افزایش قیمت گاز بودند، مشکل شامل بودن نیز حل شد. اما در خصوص قیمت گاز باید توجه داشته باشیم که در گذشته قیمت گاز خیلی پایین (۱۰۰ تومان) بود و درواقع قیمت فعلی قیمت واقعی گاز است و علت اعتراض واحدهای صنعتی به این موضوع اولا خرید گاز در گذشته به قیمت پایین است و ثانیا چون تکنولوژی اکثر واحدهای صنعتی استان فرسوده است، لذا مصرف حامل‌های انرژی آن‌ها نیز بالا است که دولت و بخش خصوصی باید در راستای ارتقاء کیفیت سیستم و تکنولوژی این واحدها اقدام کنند.
کلامی همچنین می‌گوید: باتوجه به اینکه هزینه همیشه قبل از تولید انجام می‌شود، در نتیجه واحدهای تولیدی افزایش هزینه‌ی خود را در تولیدات ماه پیش رو اعمال می‌کنند مگر در کالاهای مشمول تنظیم بازار که با افزایش قیمت اعمال نشده است.
حذف ارز ترجیحی عمل جراحی به تاخیر افتاده در سال‌های اخیر/ دولت مکلف به فراهم کردن تمهیدات لازم برای حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی است
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی در ادامه در خصوص حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز می‌گوید: نه تنها در ارز ترجیحی بلکه در هر کالایی که دوگانگی و دونرخی وجود داشته باشد، همواره فساد وجود خواهد داشت و زمانی که سیمان با دو نرخ عرضه می‌شد نیز شاهد رانت و فساد بودیم و این موضوع در مورد ارز ترجیحی مفسده برانگیز تر است؛ اما نکته‌ای که باید توجه کرد این است که مجلس شورای اسلامی این موضوع را در اختیار دولت قرار داده است و دولت نیز موظف به فراهم کردن تمهیدات و شرایط لازم قبل از اجرای این موضوع شده است و قبل از فراهم کردن تمهیدات لازم این کار انجام نخواهد شد.
او با بیان اینکه اما باید توجه داشته باشیم که هرچقدر زمان برای جراحی اقتصادی به تأخیر بیافتد، به همان میزان مشکلات نیز افرایش خواهد یافت، می‌افزاید: هر تصمیم در عرصه‌ی اقتصاد دارای پیامدهای مثبت و منفی است و تصمیمی درست است که پیامدهای مثبت آن نسبت به پیامدهای منفی چربش داشته باشد و درواقع هیچ تصمیم اقتصادی عاری از نقاط منفی نیست.
کلامی یادآور می‌شود: متاسفانه در دولت قبل به دلیل تأخیر در حذف این ارز، اثرات منفی در جامعه و اقتصاد بیشتر و بیشتر شد و اکنون تلاش دولت سیزدهم برای کاهش عوارض منفی حذف این ارز و همچنین فراهم کردن تمهیدات لازم برای این کار است.
تأسیس شرکت مس آذربایجان احقاق حق خدادادی این دیار و از برنامه‌های اصلی تیم اقتصادی استان است
مسئول تیم اقتصادی استان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر آخرین وضعیت تاسیس شرکت مس آذربایجان می‌گوید: تأسیس شرکت مس آذربایجان یکی از اصلی ترین خواست‌ها و برنامه‌های استاندار آذربایجان شرقی و تیم اقتصادی استان است و در این راستا چندین جلسه با حضور استاندار و نمایندگان مجلس در وزارت صنعت، معدن و تجارت و حتی در حضور معاون اول رئیس جمهوری برگزار شده است.
او ادامه می‌دهد: تأسیس شرکت مس آذربایجان تمهیدات مالی و حقوقی خاص خود را دارد که باید به‌عنوان پیش فرض در جلسات کارشناسی مشخص شود و سپس به سمت تاسیس مس اذربایجان حرکت کنیم و امیدواریم مدیریت جدید شرکت مس ایران همکاری بیشتری با استان در راستای رسیدگی به این هدف داشته باشد.
کلامی در خصوص واکنش‌های منفی برخی از نمایندگان سایر شهر ها در مجلس شورای اسلامی نیز می‌گوید: ما کاری با اظهار نظر نمایندگان سایر شهرها نداریم و به دنبال احقاق حقوق استان و استفاده‌ی درست از داشته‌های خدادادی خود هستیم و معتقد هستیم این موضوع اصلا یک بحث اختلافی نیست و هر استانی حق دارد از داشته‌ی خود به‌خوبی استفاده کند؛ چراکه اکنون ارزش افزوده‌ی بخش معدن در استان ما ۲ درصد است درحالیکه ما دارای بیشترین ذخایر معدنی در کشور هستیم لذا تلاش می‌کنیم داشته‌ی خدادادی استان خود را با ارزش افزوده‌ی بالاتری استفاده کنیم.
در ادامه به سراغ نائب رئیس اتاق بازرگانی تبریز می‌رویم تا بیشتر در جریان مشکلات و چالش‌های پیش روی بخش خصوصی استان در سال ۱۴۰۰ و انتظارات فعالان این عرصه از مسئولین در سال جدید قرار بگیریم.//ایسنا
