شاید تصویر غالبی که از اکسپو در ذهن داریم، نمایشگاهی است که بیشتر بر حوزه‌های گردشگری و تجاری متمرکز است، اما با توسعه سریع علم و فناوری، نمایشگاه اکسپو امروزه بیشتر به محلی برای رخ‌نمایی کشورها و نمایش دستاوردهای حوزه علم و فناوری تبدیل شده است. نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی هم از این گردونه غافل نبوده و به محفلی برای نمایش انواع ربات‌ها، پیشرفت‌ها در حوزه اکتشافات فضایی و راهکارهای جدید رای مقابله با تغییرات اقلیمی تبدیل شده است.
به گزارش باش خبر وبه نقل از ایسنا، پیش از آن که قدم در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی بگذاریم، کمی به گذشته سفر کرده و به سال‌هایی باز می‌گردیم که فناوری‌های متداول مورد استفاده این روزهای ما، به عنوان فناوری‌های نوین در نمایشگاه‌ها در معرض دید عموم قرار می‌گرفتند. اگر به سال ۱۸۷۶ میلادی بازگردیم، می‌توانیم با “الکساندر گراهام بل” ملاقات کنیم و اولین تلفن جهان را در نمایشگاهی در “فیلادلفیا” ببینیم. کمی پیش‌تر بیاییم و پا به سال ۱۹۳۹ بگذاریم. با ورود به نمایشگاه جهانی نیویورک، شاهد اولین پخش زنده تلویزیونی خواهیم بود و اگر به سال ۲۰۰۵ سفر کنیم، اولین تلویزیون وضوح بسیار بالا را در نمایشگاه اکسپو ژاپن ملاقات خواهیم کرد.
از ربات‌های مأمور گشت تا لَمس تکه‌ای از ماه در اکسپو
اما اکسپو چگونه شکل گرفت؟
واژه « Expo » برگرفته از کلمه Exposition به معنای نمایشگاه است. پیشنهاد برگزاری اکسپو نخستین بار توسط فرانسه در سال ۱۸۴۴ میلادی مطرح و نمایشگاهی تحت عنوان نمایشگاه صنعتی فرانسه در پاریس برگزار شد که می‌توان آن را، زمینه‌ساز برگزاری این دست نمایشگاه‌ها در سطح جهان دانست. اولین دوره اکسپو، ۱۷۰ سال پیش و پس از انقلاب صنعتی تحت عنوان “نمایشگاه بزرگ” در “هاید پارک” لندن در سال ۱۸۵۱ برپا شد.
“اکسپو” رویدادی است که هر ۵ سال یکبار در یکی از کشورهای جهان برگزار می‌شود و از آن به عنوان سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی و بازی‌های المپیک یاد شده و به همین دلیل، نام المپیک فرهنگ ملل به آن نسبت داده می‌شود. زمان برگزاری اکسپو از سه تا شش ماه متغیر است. این رویداد از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است و درآمد سرشاری را به دلیل حضور گردشگران از نقاط مختلف جهان، نصیب کشور میزبان می‌کند.
کشورهای زیادی از جمله ژاپن، اسپانیا، آلمان، کانادا، ایتالیا، ایالات متحده آمریکا، فرانسه و بلژیک تاکنون میزبان این رویداد جهانی بوده‌اند، اما برای نخستین‌بار نوبت به خاورمیانه رسید تا میزبان ۱۹۲ کشور جهان باشد. در نوامبر سال ۲۰۱۳ اعضای دفتر بین‌المللی نمایشگاه‌ها که یک تیم ۱۶۷ نفره هستند، در پاریس گرد هم آمدند و از بین رقبایی که برای برگزاری نمایشگاه در سال ۲۰۲۰ نامزد شده بودند، یعنی برزیل، ترکیه و روسیه؛ در نهایت امارات متحده عربی و شهر دبی را برای برپایی اکسپو ۲۰۲۰ انتخاب کردند. اکسپو دبی اولین نمایشگاه جهانی است که در خاورمیانه، آفریقا و جنوب آسیا برگزار می‌شود.
اکسپو ۲۰۲۰ دبی ابتدا قرار بود در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰ تا ۱۰ آوریل ۲۰۲۱ برگزار شود، اما این برنامه‌ریزی به دلیل همه‌گیری کووید ۱۹ به تعویق افتاد و در نهایت، اکسپو ۲۰۲۰ از یکم اکتبر ۲۰۲۱ آغاز به کار کرد و تا ۳۱ مارس ۲۰۲۲ نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهد. اگرچه زمان آغاز اکسپو به سال ۲۰۲۱ موکول شد، اما برگزارکنندگان همچنان آن را اکسپو ۲۰۲۰ می‌نامند. تم اصلی این نمایشگاه “پیوند ذهن‌ها، خلق آینده” در نظر گرفته شده است.
حالا که قرار است پا در نمایشگاهی بگذاریم که کشورهای مختلف در آن حضور دارند، برای سفر به غرفه هر کشور، باید گذرنامه به همراه داشته باشیم!! ایده جالبی که توسط برگزارکنندگان اکسپو ۲۰۲۰ اجرا شد، طراحی گذرنامه (پاسپورتی) مخصوص به رنگ زرد است که حسی مشابه استفاده از گذرنامه برای سفر به کشورهای مختلف را برای بازدیدکننده تداعی می‌کند. بازدیدکنندگان از نمایشگاه می‌توانند این گذرنامه‌ها را از باجه‌های مخصوص خریداری و بعد از بازدید از غرفه (پاویون) هر کشور، مهر مخصوص آن غرفه را در گذرنامه خود برای یادگاری ثبت کنند.
امارات متحده عربی که طی سال‌های اخیر تلاش زیادی برای توسعه علم و فناوری داشته است، تلاش کرده اکسپو ۲۰۲۰ را به محلی برای نمایش این دستاوردها تبدیل کند و این موضوع را می‌توان حتی در طراحی محل برگزاری و هنگام گردش در بخش‌‍‌های مختلف این نمایشگاه مشاهده کرد. در بدو ورود به نمایشگاه، ربات‌های نارنجی‌رنگ کوچکی یک متری به نام اُپتی (Opti) به استقبال شما می‌آیند. ۵۰ ربات اُپتی در سراسر نمایشگاه پرسه می‌زنند و به بازدیدکنندگان خوشامد گفته و اطلاعاتی در مورد مسیرها ارائه می‌کنند.
به گفته “آرش معصوم‌زاده”، مدیر گروه رباتیک گروه ترمینوس که یک شرکت چینی هوش مصنوعی و سازنده اُپتی است، یکی از بزرگترین موفقیت‌های اکسپو طراحی ربات‌ها و تعامل آنها با افراد است. وی تأکید می‌کند: این اولین باری است که چنین کاری از راه دور انجام می‌گیرد. از اکسپو ۲۰۲۰ تا همیشه به عنوان اولین رویداد بزرگ بین‌المللی که در آن کاربران با انواع مختلفی از ربات‌ها با عملکردهای متفاوت تعامل داشتند، یاد خواهد شد.
این ربات‌ها دارای هوش مصنوعی هستند که آنها را قادر می‌سازد تا با محیط خود هماهنگ شوند. پس از قرار گرفتن در یک محل آنها یاد می‌گیرند که اصوات اضافه را مسدود و پس از زمانی معین، روی فردی که با آن صحبت می‌کند، تمرکز کنند. اما پیش از آنکه نگران تسخیر دنیا توسط اُپتی‌ها باشیم، معصوم‌زاده به ما اطمینان می‌دهد که این ربات‌ها خودآموز نیستند و نمی‌توانند بدون آموزش دیدن توسط انسان‌ها کار خاصی انجام دهند.
اما اُپتی تنها رباتی نیست که در محل اکسپو ۲۰۲۰ آنها را مشاهده می‌کنید. گروه “ترمینوس” با همکاری Talabat ربات مبتنی بر هوش مصنوعی Tala-bot را طراحی کرده‌اند که یک میز پذیرایی چرخ‌دار است که به بازدیدکنندگان کمک می‌کند تا از رستوران‌های حاضر در نمایشگاه، غذا سفارش داده و تحویل بگیرند.
ربات بعدی که ممکن است در بازدید خود از نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی با آن ملاقات کنید یک ربات تک دست است. این ربات “یانو” (YANU) نام دارد. این ربات سفارش شما را ثبت می‌کند، نوشیدنی انتخابی شما را تحویل می‌دهد و پول را دریافت می‌کند.
اگر پروتکل‌های بهداشتی را در محیط نمایشگاه رعایت نکنید و ماسک را از روی صورت خود بردارید، با تذکر ربات مأمور گشت‌زنی مواجه خواهید شد! این ربات‌ها از محل برگزاری اکسپو و همچنین ایستگاه متروی اختصاصی آن محافظت می‌کنند. از ویژگی‌های آنها می‌توان به تشخیص چهره، دکمه مواقع اضطراری و دوربین حرارتی اشاره کرد. این ربات به شما تذکر می‌دهد که در خطوط بمانید و فاصله‌گذاری اجتماعی و دستورالعمل‌های بهداشتی مربوط به کووید ۱۹ را رعایت کنید.
ربات “باریستا” که برای بازدیدکنندگان قهوه آماده می‌کند؛ ربات‌های حمل کالا؛ ربات‌های توزیع‌کننده نقشه راهنمای نمایشگاه، نمونه‌های دیگری از خودنمایی ربات‌ها در اکسپو دبی هستند؛ اما ربات‌ها تنها فناوری‌های خارق‌العاده در اکسپو ۲۰۲۰ نیستند.
غرفه امارات متحده عربی
غرفه امارات متحده همچون پرنده‌ای در این نمایشگاه فرود آمده است. این غرفه که شبیه به یک شاهین است، هر ۲۰ تا ۲۵ دقیقه یکبار بال‌های خود را باز می‌کند. باز شدن کامل این بال‌ها سه دقیقه زمان می‌برد و در زیر آنها صفحات خورشیدی قرار دارد که انرژی این ساختمان و غرفه را تامین می‌کند. با ورود به غرفه امارات می‌توانید با زدن عینک واقعیت مجازی، آینده هواپیماها در سال ۲۰۷۱ را تماشا کنید و حتی هواپیمای مخصوص خودتان را به صورت مجازی طراحی کنید. بازدیدکنندگان می‌توانند بال‌ها، بُرد و رنگ جت هواپیمای خود را انتخاب کنند و پس از اتمام ساخت هواپیمای خود را از طریق شبیه‌ساز پرواز امارات به پرواز در آورند و عملکرد آن را ببینند.
غرفه آلمان
وارد غرفه مخصوص آلمان می‌شویم که در آن می‌توان یک مدل سه‌بعدی از یک هواپیمای تمام برقی را مشاهده کرد. بر روی نمایشگرها نیز تصاویر مجازی پرواز این هواپیما که ظاهری شبیه به یک پهپاد دارد نقش بسته است. از آن جالب‌تر اما ربات‌هایی هستند که آثار آهنگ‌ساز افسانه‌ای یعنی “بتهوون” را اجرا می‌کنند. شرکت آلمانی زیمنس با اتصال بیش از ۱۳۰ ساختمان در نمایشگاه اکسپو نشان داد که چگونه ساختمان‌ها، ماشین‌ها و تجهیزات شهری را می‌توان به وسیله MindSphere که اینترنت صنعتی اشیاء این شرکت است به یکدیگر متصل کرد.
این شبکه برای بازدیدکنندگان فرصتی فراهم می‌کند تا نحوه غلبه شهرهای هوشمند بر برخی از مهم‌ترین چالش‌های بشریت را تجربه کنند. فناوری زیمنس به بهبود عملیات‌ها، کاهش انتشار کربن، حفظ منابع آب و انرژی کمک می‌کند و راحتی و امنیت بازدیدکنندگان را بهبود می‌بخشد.
فناوری‌های خاص مستقر در اکسپو شامل Siemens Navigator، یک پلتفرم مبتنی بر ابر برای بهبود عملکرد ساختمان‌ها، Desigo CC که از زیرساخت ساختمان‌های هوشمند پشتیبانی می‌کند و Siveillance Control Pro برای مدیریت امنیت در ورودی‌های اکسپو و در سراسر نمایشگاه است. در بخشی از غرفه آلمان می‌توان شاهد فناوری‌های آینده مانند آسانسورهای افقی بود.
بحث تغییرات اقلیمی و حفاظت از محیط زیست در غرفه بیشتر کشورها مورد توجه قرار گرفته است و آلمان نیز در غرفه خود، بر نجات زمین در نتیجه تغییرات جوی تمرکز ویژه‌ای داشته است.
غرفه هند
هند یکی از بزرگترین غرفه‌ها را در اکسپو ۲۰۲۰ به خود اختصاص داده است و آنها تلاش کرده‌اند یک نمایش افتخارآمیز از پیشرفت‌های کشورشان در عرصه‌های مختلف را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دهند. بخشی از این غرفه، نمای متحرک دارد و مدام در حال تغییر است که به گفته طراحان، پایداری و تحرک این کشور در عرصه‌های مختلف را به نوعی نشان می‌دهد. آن چه که با ورود به غرفه کشور هند به شدت نظر را به خود جلب می‌کند سیارات، لباس‌های فضایی و موشک‌ها هستند. در قسمتی از این غرفه ماکتی از مدارگرد “مانگالیان” قرار دارد. ماموریت مدارگرد مریخ در روز ۵ نوامبر ۲۰۱۳ با پرتاب یک کاوشگر فضایی آغاز شد و این مدارگرد در روز ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴ تا کنون در مدار مریخ می‌چرخد.
این ماهواره که توسط سازمان پژوهش‌های فضایی هند ساخته شد و اولین پروژه میان ستاره‌ای این سازمان بود. با پرتاب این مدارگرد هند پس از روسیه، ناسا و آژانس فضایی اروپا تبدیل به چهارمین کشوری شد که توانست به مدار مریخ راه یابد. هند نخستین کشور آسیایی است که به مدار مریخ رسیده و نخستین کشور دنیاست که در اولین تلاش خود موفق به انجام این کار شده است.
غرفه ایالات متحده آمریکا
غرفه این کشور ظاهری رسمی دارد طوری که گویا وارد یک دادگاه یا سفارت می‌شوید. در لحظه‌ی ورود تصویری از “استیو جابز” مدیر عامل شرکت “اَپل” به چشم می‌خورد و می‌توان اولین تلفن آیفون ساخته شده را نیز در محفظه‌ای شیشه‌ای تماشا کرد. برای بازدید از این پاویون ایالات متحده نیازی به راه رفتن نیست کافی است بر روی صفحه‌های روان افقی بایستید.
کمی که بیشتر در این غرفه قدم بزنیم با ماکتی از مریخ نورد “فرصت” (Opportunity) رو به رو خواهیم شد. این مریخ‌نورد سومین سطح‌نورد از پنج سطح‌نورد ایالات متحده روی سطح سیاره سرخ است و یکی از موفقیت‌آمیزترین ماموریت‌های فضایی آمریکا در تاریخ شناخته می‌شود.
مریخ‌نورد فرصت در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط آژانس فضایی آمریکا به مریخ فرستاده شد و وظیفه آن کاوش این سیاره بود. این کاوشگر ۱۵ سال را صرف کاوش سیاره سرخ کرد و در نهایت در تاریخ ۱۳ ژوئیه به دلیل پوشیده شدن صفحات خورشیدی‌اش با گرد و غبار مریخی برای همیشه خاموش شد و ماموریت آن پایان یافت.
در بخش دیگری از غرفه ایالات متحده می‌توان قطعه‌ای از ماه را تماشا و حتی لمس کرد. این قطعه از ماه در سال ۱۹۷۲ طی ماموریت آپولو ۱۷ به زمین آمده است و متخصصان ناسا با بررسی آن موفق به تخمین قدمت این قطعه از قمر زمین شده‌اند و عمر آن را ۳.۸ میلیارد سال اعلام کرده‌اند. بازدیدکنندگان می‌توانند این بخش از قمر زمین را لمس کنند و بدین ترتیب قدیمی‌ترین شی ممکن را در طول زندگی خود لمس کرده‌اند.
در محوطه غرفه ایالات متحده یک مدل ۴۳ متری از موشک فالکون ۹ شرکت اسپیس‌ایکس نیز قرار دارد. فالکون ۹ یک موشک تجاری است که برای ارسال خدمه و محموله‌های فضایی به ایستگاه فضایی و همچنین رساندن ماهواره استارلینک شرکت اسپیس‌ایکس
به مدار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این موشک چندبار مصرف شده بوده و می‌توان آن را بارها مورد استفاده مجدد قرار داد. ایلان ماسک، مدیر عامل شرکت اسپیس‌ایکس قصد دارد تا با استفاده از این موشک و فضاپیمای استارشیپ خود روزی انسان‌ها را به ماه و مریخ برساند.
