مرگ بی‌صدای تالاب بین‌المللی قوری‌گول
تالاب بین‌المللی قوری‌گول شهرستان بستان‌آباد، این روزها حال خوشی ندارد و خشکسالی کم‌سابقه، وضعیت بد کانال‌های آبرسانی و برداشت‌های بی‌رویه در حوزه آبریز آن، این تالاب را در مسیری قرار داده که پایانش جز مرگ و خشکیدن نیست.
به گزارش باش خبر وبه نقل از ایرنا، تالاب بین المللی قوری‌گول با ۲۰۰ هکتار وسعت در ۳۰ کیلومتری جنوب شرق تبریز و ۱۵ کیلومتری غرب شهر بستان‌آباد درمجاورت روستای امناب (ایمناب) قرار گرفته و منابع تأمین‌کنندهٔ آب آن از آب‌های جاری ناشی از برف و باران و تعدادی چشمه‌های زیرزمینی است که در کف آن جریان دارند.
با توجه به اهمیت زیست محیطی «قوری گول»، این تالاب جزو تالاب های بین‌المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر بوده و به خاطر پذیرا بودن فصلی شماری از پرندگان حمایت شده مهاجر، حائز اهمیت ملی و بین‌المللی است.
بیشتر زیبایی های اطرف این تالاب بین المللی، از آبی است که در تالاب جمع می شود و کم آب شدن و افت تراز آن، زنگ خطر نابودی این پهنه آبی را به صدا درآورده و هر گونه تعلل در احیای آن، به مرگ این زیبایی ها و خطرات و تهدیدات متعدد زیست محیطی منجر خواهد شد.
مرگ بی‌صدای تالاب بین‌المللی قوری‌گول
وضعیت آبی تالاب بین‌المللی قوریگل خوب نیست
فرماندار بستان‌آباد با بیان اینکه وضعیت آبی تالاب بین‌المللی قوری‌گول خوب نیست، گفت: کوتاهی در احیای این تالاب از سوی هیچ یک از دستگاه‌ها پذیرفته نیست.
یدالله اللهیاری چندی پیش با اشاره به افت تراز آبی این تالاب، در گفت و گو با خبر نگار ، اظهار کرده بود: آسیب شناسی دقیق و مدونی از کاهش تراز آبی این تالاب باید از سوی دستگاه های متولی صورت گیرد و مدیریت آبی تالاب جدی گرفته شود.
وی با بیان اینکه این تالاب یک سرمایه استانی، ملی و بین المللی است، گفت: محافظت از حوزه آبریز تالاب، لایروبی و مرمت و بازسازی کانال‌های آبرسانی به آن باید هرچه زوتر شروع شود.
تراز آبی تالاب ۵۳ سانتیمتر کاهش یافته است
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی نیز از وضعیت آبی نامساعد تالاب بین‌المللی قوری گول ابراز نگرانی و اعلام کرد: تراز آبی این تالاب ۵۳ سانتیمتر کاهش یافته است.
حسن عباس نژاد افزود: تالاب بین المللی قوری گول، امسال با توجه به کاهش میزان بارندگی و وقوع شرایط خشکسالی در منطقه و همچنین شرایط نابسامان کانال آبرسانی آن، نسبت به سال های گذشته، وضعیت مساعدی به لحاظ آبگیری و تامین حقابه نداشته است.
وی ادامه داد: بر اساس آمار ارائه شده از طرف شرکت آب منطقه ای استان، میزان آب ورودی تالاب در سال آبی جاری ۰.۹۶ میلیون متر مکعب بوده که در مقایسه با سال آبی قبلی(۱.۴میلیون متر مکعب) به میزان ۰.۴۴ میلیون متر مکعب کاهش آبگیری داشته است.
عباس نژاد گفت: تراز آبی تالاب در پایان فصل آبی گذشته (اول مهر ۱۳۹۹ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۰) به ۱۹۱۱.۷۸ رسیده که نسبت به تراز زمان مشابه سال قبل از آن (۱۹۱۲.۳۱) به میزان ۵۳ سانتی متر کاهش نشان می دهد.
وی با اشاره به اینکه آبگیری تالاب قوری گول هر سال از اواسط آبان ماه شروع و تا اواسط اردیبهشت ماه سال بعد ادامه پیدا می کند، گفت: وضعیت آبی فعلی تالاب نشان می دهد اگر در فصل آبی جدید روند آبگیری این تالاب به نحو مطلوب صورت نگیرد چه بسا در سال آتی شاهد خشک شدن کامل این تالاب مهم در استان خواهیم بود.
ورود دادستان تبریز به عنوان مدعی العموم به موضوع خشک شدن تالاب قوری گول
جدی شدن خطر خشکی و مرگ تالاب بین المللی قوری گول، بابک محبوب علیلو، دادستان مرکز آذربایجان شرقی را ناگزیر از ورود به موضوع کرد.
بابک محبوب علیلو در این ارتباط گفت: حفظ محیط زیست از واجبات است و دستگاه قضائی آذربایجان شرقی به عنوان مدعی العموم موضوع خشک شدن تالاب قوری گول را به عنوان یک اثر طبیعی به طور ویژه بررسی و با تخلفات احتمالی در این خصوص برخورد می‌کند.
وی افزود: دستگاه‌های مسوول در این زمینه می‌بایست به وظایف محوله و قانونی خود به دقت عمل کنند و دادستانی با هرگونه ترک فعل و سوءمدیریت منجر به تخریب محیط زیست مطابق قانون برخورد خواهد کرد.
کاهش هشت دهم کیلومتر مربعی وسعت تالاب قوری گل
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی نیز با بیان اینکه وسعت تالاب قوریگل از ۱.۳۷ کیلومتر مربع در سال گذشته در حال حاضر به ۱.۲۹ کیلومتر مربع رسیده گفت: این ارقام کاهش هشت سانتیمتر مربعی این تالاب را تایید می کند.
یوسف غفارزاده افزود: با توجه به کمبود منابع آبی و کاهش بارندگی‌ها، تالاب بین‌المللی قوریگل با افت تراز مواجهه شده و این زنگ خطری برای این تالاب بین المللی است.
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی مراجع رسمی و مرتبط، تالاب بین المللی قوری گول بستان آباد از سه دهه پیش دچار معضل کم آبی بوده است و اگر چاره اندیشی به موقع نشود، به لیست تالاب های خشک شده کشور افزوده خواهد شد.
بیش از ۲۸۰ گونه گیاهی شامل بومادران و شنگ و گل گندم و آلبالوی وحشی و زنبق کوهی و شیرین بیان و نسترن، گیاهان آبزی تالاب شامل نی و لوئی و عدسک آبی، گیاهان غوطه ور در آب شامل بارهنگ آبی و آلاله آبزی و قوشاب شانه‌ای، انواع جلبک و فیتوپلانکتون در این تالاب شناسایی شده است که با خشکیدن و کم آب شدن دریاچه، این گونه های گیاهی به همراه گونه های جانوری به خطر می افتند.
شیرینی آب، بلای جان تالاب
یکی از ویژگی‌های کم‌نظیر تالاب قوری گول در مقایسه با سایر دریاچه‌ها و تالاب های منطقه، شیرین و قابل تصفیه بودن آب آن است.
یک هیدروژئولوژیست در این باره گفت: بیشتر آب تالاب قوری گول توسط چشمه های آب زیرزمینی که در کف آن وجود دارد تامین می شود اما منابع آب دیگری نیز دارد. رودها و سیلاب های فصلی به همراه آب های جاری شده از باران و آب شدن برف ها در این منطقه، به سمت پایین دست و این دریاچه سرازیر می شوند.
حمیدپور افزود: در نتیجه این منابع که تامین کننده آب درون دریاچه هستند، ما در تالاب قوری گول آذربایجان شرقی شاهد آب شیرین در دریاچه هستیم. همین آب شیرین نیز باعث جذب بسیاری از گونه های جانوری و پرندگان مهاجر به این منطقه شده و البته همین شیرینی سبب شده آب تالاب برای آبیاری مزارع و زمین های کشاورزی اطراف استفاده شود و همچنین به ویلاهای مجاز و غیرمجاز لوله کشی شود که می تواند به خشک شدن تالاب قوری گول آذربایجان شرقی دامن بزند.
لجباری میراب ها و تشنگی تالاب قوری گول
یکی از منابع اصلی تغذیه تالاب بین المللی قوری گول، کانال آب رودخانه «صبر چای» است. آب این رودخانه در فصول کشاورزی سال، مورد استفاده کشاورزان روستاهای اطراف تالاب قرار می گیرد و در فصول غیر کشاورزی باید به سمت قوری گول هدایت شود. اما ظاهرا مدیریتی منسجم در این فرآیند وجود ندارد.
طبق روال هر سال، پس از پایان فصل کشاورزی منطقه در مهرماه، فصل آب گیری تالاب آغاز می شود. اما امسال شرایط برای آب گیری تالاب بر اساس رویه همه ساله، فراهم نشده است.
مردم منطقه می گویند لج بازی های مداوم میراب ها در هدایت نکردن آب به تالاب و رها سازی آن به مسیرهای دیگر، در اعتراض به عدم پرداخت حق الزحمه های آنان، دلیل تشنگی تالاب بین المللی قوری گول در شرایط فعلی است.
اما نه تنها هیچ حرکتی برای رفع این مشکل نمی شود، بلکه اقدام بازدارنده ای هم انجام نگرفته و همه اینها زمینه ساز هدر رفت بخش عمده ای از منابع آبی استان از یک سو و خشک شدن تالاب قوری گول از سوی دیگر است. با این حال همواره تنها دلیل خشک شدن قوری گول، به مسئله خشکسالی های اخیر ربط داده شده است.
۲۷ تالاب در آذربایجان شرقی شناسایی شده‌اند که برخی از آن‌ها فصلی و برخی دائمی است و در این میان، به ۲ تالاب دائمی قره قشلاق و قوری‌گول می توان اشاره کرد که جزو مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست هستند.
متوسط نیاز آبی تالاب قوری گول در شرایط اکولوژیک حدود ۴.۵ میلیون متر مکعب است و در صورت مرمت کانال «صبر چایی» و جلوگیری از هدر رفت آب در مسیر، می‌توان تا ۱۷۰ متر مکعب آب در ثانیه به قوری گل هدایت کند
