گلایه رأی‌دهندگان محافظه‌کار ترکیه از اردوغان

سران احزاب مخالف در ترکیه، کار اردوغان را تمام شده می‌دانند و معتقدند که اگر فردا انتخابات برگزار شود، بدون هیچ شک و تردیدی، رجب طیب اردوغان و شریک او دولت باغچلی، قدرت را به مخالفین واگذار می‌کنند. اما واقعیت این است که تحلیل و تجزیه داده‌ها و نظرات مرتبط با طیف گسترده خانواده‌‌‌های محافظه کار و دین باور ترکیه، کار آسانی نیست.

جدیداً یک موسسه به نام «مرکز مطالعات اثرگذاری‌‌‌های اجتماعی» (Toplumsal Etki Araştırmaları Merkezi) جویای نظرات رای دهندگان محافظه کار و مذهبی جامعه ترکیه شده است.

این موسسه که با نام اختصاری (TEAM) شناخته می‌شود که گروه موسوم به «رای دهندگان مذهبی»، از عملکردهای حزب عدالت و توسعه انتقاد دارند و  فاصله گرفتن آنان از اردوغان مشهود و نمایان است. با این وجود، به این نکته مهم نیز اشاره شده که هنوز هم احزاب مخالف اردوغان، نتوانسته اند جذابیت خاصی برای رای دهندگان مذهبی داشته باشند و با این حساب، این احتمال وجود دارد که چند میلیون خانوار مذهبی، این بار سر صندوق رای نرود و همین موضوع، موجب تغییر موازنات شود.

کاهش رای ائتلاف جمهور

نظرسنجی مزبور نشان می‌دهد که ائتلاف جمهور (اردوغان و باغچلی)، در بین خانواده‌‌‌های محافظه کار و دین باور ترکیه، بخشی از آرای خود را از دست  داده اند. بر این اساس، در مقایسه با سال ۲۰۱۸، حمایت از اردوغان در میان رای دهندگان مذهبی با ۱۲ درصد کاهش به ۶۲ درصد رسیده است.

جالب اینجاست که حزب جمهوری خلق به عنوان یک حزب کمالیست و لائیست که هیچگاه میانه خوبی با محافظه کاران نداشته از ۱۴.۴ درصد به ۱۸.۱ درصد رسیده و حزب خوب نیز از ۹ درصد به ۱۱.۵ درصد رسیده است.

نگرانی از بابت جایگاه دین داران

نظرسنجی از خانواده‌‌‌های دین باور ترکیه، به صورت چهره به چهره با ۲۴۲۴ نفر در قونیه، قیصری، یوزگات، سیواس، مالاتیا، الازیغ، بینگول، ارزروم، گازی عنتاب و کوجاعلی و استانبول در ۱ تا ۱۵ نوامبر انجام شده است.

یکی از ابعاد جالب نظرسنجی مزبور، این است که بخشی از محافظه کاران، از اردوغان و حزب او گله مند هستند. اما در عین حال، معتقدند که اگر دولت به دست ائتلاف ملت (مخالفین) بیفتد، دین باورهای جامعه احترام و جایگاه خود را در ترکیه از دست خواهند داد.

۴۰ درصد از آنان اظهار کرده اند که  «حزب عدالت و توسعه مسئول کاهش اعتبار و حیثیت دینداران است. با این حال۵۸۶۰ درصد معتقد بودند که اعتبار دینداری تحت حاکمیت اتحاد ملت کاهش خواهد یافت و مخالفان، در دوران اقتدار، به ارزش‌های اخلاقی اهمیت نخواهند داد.

حزب حرکت ملی نیز به عنوان یک جریان تند ملی گرا – محافظه کار، ۴۵ درصد از رای دهندگان خود را از داده و نکته جالب اینجاست که تنها ۳۵ درصد از رای اولی‌‌‌های انتخابات بعدی، به حزب اردوغان رای خواهند داد.

حمایت از اردوغان در میان ترک‌‌‌های مذهبی ۶۲.۲ درصد است، در حالی که کردهای مذهبی در حد  ۴۶ درصد از اردوغان حمایت می‌کنند.

گله از فساد مالی

در نظرسنجی «مرکزمطالعات اثرگذاری‌‌‌های اجتماعی» (TEAM) از خانواده‌‌‌های دین باور پرسیده شده: بیشترین گلایه  انتقاد شما از اردوغان و حزب عدالت و توسعه چیست؟ در پاسخ به این پرسش، به افراد حق داده شده که گزینه‌‌‌های متعددی را بیان کنند.

نتایج در نوع خود جالب است:

خویشاوند سالاری ۷۲ درصد.

گلایه از ناکارآمدی اقتصادی حزب عدالت و توسعه ۵۸ درصد.

فساد مالی ۴۴ درصد.

تجمل گرایی ۵۹ درصد.

مدیریت ضعیف در بلایا و حوادث، ضعف دستگاه عدالت، نیز از موضوعات دیگری ست که مورد انتقاد قرار گرفته است.

چه کسی مسئول بحران است؟

در کنار نظرسنجی از رای دهندگان دین باور، موسسه نظرسنجی اوراسیا نیز یک نظرسنجی میدانی انجام داده و از مردم پرسیده است: آیا بحران اقتصادی وجود دارد؟ اگر پاسختان مثبت است، چه کسی یا چه چیزی را مسئول بحران می‌دانید؟ این نظرسنجی از ۱۴ تا ۱۵ آذر در ۲۶ استان ترکیه انجام شده است.

پاسخ‌ها از این قرار است: ۷۱ درصد از مردم گفته اند، بله. بحران جدی وجود دارد.

شخص رئیس جمهور اردوغان مسئول است: ۸۵.۱ درصد.

حزب عدالت و توسعه مقصر است: ۷۵.۶ درصد.

ائتلاف جمهور مقصر است: ۷۲ درصد.

باغچلی مقصر است: ۷۳ درصد.

حزب حرکت ملی مقصر است: ۶۹ درصد.

کمال کلیچدار اوغلو مقصر است: ۱۲.۶ درصد.

بررسی نتایج نظرسنجی ها، این واقعیت را نشان می‌دهد که حزب عدالت و توسعه و رهبر آن یعنی رجب طیب اردوغان، بخش قابل توجهی از توان و محبوبیت و اعتبار خود را از دست داده اند.

در این میان، کاهش آرای اردوغان با توجه به پایگاه و جایگاه اجتماعی او و پیوند ۳۰ ساله اش با رای دهندگان محافظه کار و دین مدار، شایان تامل است. اما موضوعی که باعث می‌شود پیش بینی در مورد رفتار آتی محافظه کاران در انتخابات ترکیه را مبهم و مه آلود جلوه دهد. دو نقطه ابهام در پیش بینی رفتار و انتخاب محافظه کاران در انتخابات پیش روی ترکیه چنین است:

۱.ائتلاف ملت و به ویژه حزب جمهوری خلق و رهبر آن کمال کلیچدار اوغلو، نه تنها جذابیت خاصی برای محافظه کاران ندارد، بلکه تضمین ویژه ای ارائه نداده که نشان دهد، پس از رسیدن به قدرت، کرامت و ارزش‌‌‌های محافظه کاران، حفظ خواهد شد.

۲.اردوغان و باغچلی، هر دو نشان داده اند که در استفاده از فضاهای حماسی و تبلیغاتی و انگ زدن به مخالفین، از توان و تجارب بالایی برخوردار هستند و هنوز، فاصله و شکاف آراء در حدی نیست که به تمامی‌و به شکلی قاطعانه، از شکست اردوغان حکایت کند. در نتیجه استفاده از ماشین عظیم تبلیغاتی، سیاه نمایی، دوقطبی سازی و روندهای تند و جدلی، هنوز هم می‌تواند اثرگذار باشد.

//اناج