گذر از تحریم با صرفه‌جویی ارزی ۴۰۰ میلیون یورویی تراکتورسازان

مجتمع تراکتورسازی ایران در تبریز با داخلی‌سازی قطعات مورد نیاز در دهه ۱۳۹۰ شمسی ، توانسته از خروج ۴۰۰ میلیون یورو از کشور جلوگیری کند که علاوه بر صرفه‌جویی چشمگیر ارزی، از منظر توانمندی روزافزون صنعت در گذر از تحریم‌ها نیز حایز اهمیت فراوان است.

به گزارش ایرنا، رونمایی از ۲ مدل جدید تراکتور تولیدی مجتمع تراکتورسازی ایران در روزهای دهه فجر نشان داد که هیچ مانع و حایلی قادر نیست جلوی توسعه و پیشرفت صنعت کشورمان را سد کند و صنعتگران پرتلاش کشورمان در تراکتورسازی نیز به عنوان تابعی از جامعه بزرگ صنعت ایران، در سال های اخیر با اجرای طرح های خودکفایی توانسته اند ظرفیت های این واحد صنعتی مادر را در زمینه رفع نیاز داخلی به خوبی به نمایش بگذارند.

نگاهی گذرا به عملکرد مجتمع تراکتورسازی ایران در تبریز در دهه ۱۳۹۰ به عنوان سال های پرفراز و نشیب مسیر اعمال تحریم های غیرقانونی آمریکا و متحدانش علیه کشورمان در همه ابعاد از جمله صنعت، بیانگر این واقعیت است که تراکتورسازی ایران با دستیابی به امکان تولید ۹۰ درصد قطعات مورد نیاز در این بازه زمانی، دوران طلایی و شکوفایی تولید این محصول راهبردی را سپری می کند.نگاهی گذرا به عملکرد مجتمع تراکتورسازی ایران در تبریز در دهه ۱۳۹۰ به عنوان سال های پرفراز و نشیب مسیر اعمال تحریم های غیرقانونی آمریکا و متحدانش علیه کشورمان در همه ابعاد از جمله صنعت، بیانگر این واقعیت است که تراکتورسازی ایران با دستیابی به امکان تولید ۹۰ درصد قطعات مورد نیاز در این بازه زمانی، دوران طلایی و شکوفایی تولید این محصول راهبردی را سپری می کند.

در تبیین اهمیت کوشش شبانه روزی مهندسان، تکنسیسن ها و کارگران ماهر و مجرب مجتمع تراکتورسازی ایران برای پشت سر نهادن مانع تحریم ها، اشاره به این اظهار نظر ابوالفتح ابراهیمی، مدیرعامل تراکتورسازی، خالی از لطف نیست که «تولیدات این شرکت از لحاظ قیمت و کیفیت همتایی ندارد و در یک دهه اخیر با داخلی سازی قطعات استراتژیک بیش از ۴۰۰ میلیون یورو برای کشور صرفه جویی ارزی شد».

آمار و اطلاعات منتشر شده از سوی مجتمع تراکتورسازی ایران در تبریز نشان می دهد که اگر خودکفایی در داخلی سازی قطعات تراکتور حاصل نمی شد، سالانه باید افزون بر ۷۰ میلیون یورو برای تامین این قطعات ارز از کشور خارج می شد.

در سایه تلاش ها و طرح های انجام شده، مجتمع تراکتورسازی ایران که در سال های نخست تشدید تحریم های ضد ایرانی در اوایل دهه ۱۳۹۰ شمسی با مشکلات جدی در تولید و تامین تقاضای بازار مواجه بود، امروز به جایی رسیده که تنها قطعاتی مانند تایرهای تراکتورهای سنگین تراکتور که تولید آن در داخل صرفه اقتصادی ندارد، از کشورهای دیگر تامین می شود.

در شرایطی که تولید سالانه انواع تراکتور در مجتمع تراکتورسازی ایران در تبریز در سال های نخست دهه جاری شمسی به دلیل تحریم های نامشروع غرب به حدود ۱۰ هزار دستگاه کاهش یافته بود، تولید سال جاری این شرکت تا به امروز به ۱۹ هزار و ۵۰۰ دستگاه افزایش یافته که نشان دهنده رشد ۲۶ درصدی نسبت به سال قبل و ۴۰ درصدی نسبت به متوسط میانگین سه سال اخیر است.

البته باید توجه داشت که افزایش آمار تولید در مجتمع تراکتورسازی ایران با بیش از نیم قرن سابقه فعالیت، تنها از نظر کمی مهم نیست، بلکه آنچه اهمیت آن را دوچندان می کند، توانمندی روزافزون متخصصان و مهندسان شرکت در سال های اخیر است که نوعی زمینه سازی برای به اشتراک گذاردن تجزیه زیسته در مجتمع برای کمک به رشد و شکوفایی واحدهای صنعتی تحلیل رفته دیگر در آذربایجانشرقی یا دیگر مناطق کشورمان نیز محسوب می شود.

تراکتورسازان ایران در تبریز، امسال همچنین بیش از ۶۶۰ میلیارد تومان، معادل حدود ۲۷ میلیون دلار، محصول به خارج صادر کرده اند که نه تنها نیاز ارزی این مجموعه معظم صنعتی را فراهم کرده، بلکه باعث شده مجتمع تراکتورسازی ایران در ارز مازاد نیز تراز مثبت کسب کند.

بررسی های میدانی حاکی است که شکوفایی صنعت تراکتورسازی در اوج تحریم ها، علاوه بر به نمایش گذاشتن اقتدار و صلابت صنعتی کشورمان در معادلات جهانی، به صنعت قطعه سازی تراکتور نیز جانی دوباره بخشیده است، به گونه ای که بنا بر اعلام مدیران مجتمع، در زمان حاضر ۸۰۰ قطعه ساز در اصفهان، تبریز، قم، مشهد و سمنان، قطعات مورد نیاز تراکتورهای ایرانی را تامین می کنند.

بنا بر آنچه که مدیران ارشد مجتمع تراکتورسازی ایران اعلام کرده اند، رقم نهایی تولید این شرکت امسال به ۲۲ هزار دستگاه می رسد و مدیریت ارشد این واحد صنعتی مادر با تکیه بر برنامه ریزی های انجام شده، می کوشد تولید سالانه آن سال آینده به بیش از ۲۵ هزار دستگاه برسد که در صورت تحقق، رکوردی جدید در سپهر فعالیت ۵۰ ساله آن محسوب می شود.

حال راه اندازی خط تولید تراکتورهای جدید مدل ۴۱۲۰ سنگین با موتور جدید ۱۲۰ اسب بخاری مجهز به توربوشارژ و قابلیت نصب بر روی کامیون و مدل ۴۵۵ سبک با موتور جدید ۵۵ اسب بخار مجهز به توربوشارژ، چابک و قوی، حکایت از ظرفیت های بالای صنعت کشورمان و استعداد توقف ناپذیر صنعتگران ایرانی در مواجهه با چالشی به نام تحریم دارد.

در تشریح اهمیت ضرورت حمایت از مجتمع تراکتورسازی ایران به عنوان تولیدکننده تراکتور مورد نیاز حوزه راهبردی کشاورزی باید به این نکته نیز اشاره کرد که در زمان حاضر 95 درصد نیاز بازار داخلی توسط محصولات این مجتمع تامین می شود که از جنبه های حمایت از کالای ملی، رونق و جهش تولید و … اهمیت زیای دارد.

نمونه ای از قطعات داخلی شده تراکتور در مجتمع تراکتورسازی ایران
شرکت تراکتورسازی ایران؛ ۵۰ سال در خدمت به صنعت و کشاورزی

شرکت تراکتورسازی ایران، سازنده انواع تراکتور، تراکتورهای رومانی در زمینی به وسعت ۴۰۰ هکتار در منطقه صنعتی غرب تبریز واقع شده و ظرفیت تولید سالانه ۲۰ هزار دستگاه تراکتور، ۳۰ هزار دستگاه موتور دیزلی، ۳۳ هزار تن انواع قطعات آهنگری و ۵۴ هزار تن انواع قطعات ریخته‌گری را دارد.

شرکت تراکتورسازی ایران در سال ۱۳۴۷ به صورت شرکت سهامی خاص تأسیس شد و در سه‌ماههٔ آخر سال ۱۳۴۸ کار ساخت تراکتور با مونتاژ تراکتورهای یونیورسال رومانی با قدرت ۶۵ اسب بخار شروع و مجموعه به بهره‌برداری کامل رسید؛ در سال ۱۳۵۴ نخستین تراکتورهای MF (مسی فرگوسن) در چهار نوع به بازار عرضه شد؛ این شرکت در ۲۱ فروردین سال ۱۳۷۵ به شرکت سهامی عام تبدیل و در نهم مرداد سال ۱۳۷۵ در بورس اوراق بهادار پذیرفته شد.

از سال ۱۳۵۶ تراکتورهای سبک مدل MF۲۸۵ کارخانه انگلیسی معروف «فرگوسن»، جایگزین تراکتورهای رومانی شد و بین سال های ۱۳۶۶ و ۱۳۷۱ شرکت های آهنگری، موتورسازان، ریخته گری، خدمات صنعتی و ماشین آلات صنعتی با هدف بهره برداری از منبع و امکانات شرکت، استفاده از ظرفیت های مازاد شرکت، منعطف و چابک نمودن شرکت مادر، عدم تمرکز و توجه به توسعه محصولات و توسعه تولیدات جانبی از شرکت مادر جدا شدند.

در بین سال های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ طراحی و نمونه سازی تراکتورهای ITM۴۷۵، ITM۴۸۵، ITM۱۰۰۰ و ITM۱۰۵۰ تک و دو دیفرانسیل و نیز طراحی و تولید ITM۲۸۵ NEW انجام شد و از سال ۱۳۹۱ به تولید انبوه رسید.

در واقع هر چند شرکت تراکتورسازی در اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی بنیان گذاشته شد، اما شرکت‌های آهنگری، موتورسازان و ریخته‌گری در سال ۱۳۶۶ از این شرکت تفکیک شدند و در سال ۱۳۷۳ نیز کارگاه ابزارسازی این کارخانه مستقل شد.

در سال ۱۳۸۲ خط مونتاژ شمارهٔ ۲ شرکت تراکتورسازی ایران در استان کردستان با نام «شرکت تراکتورسازی سنندج» با ظرفیت سالانه سه هزار و ۵۰۰ دستگاه ایجاد شد، ضمن اینکه در همان سال، شرکت تراکتورسازی ارومیه که در زمینهٔ تولید تراکتور باغی از نوع گلدونی فعالیت می کند، توسط شرکت تراکتورسازی ایران خریداری شد.

مجموعه صنعتی تراکتورسازی ایران با مشارکت شرکت «سی. وی. جی» ونزوئلا، فاز اول خط مونتاژ و تولید تراکتور با ظرفیت سالانه پنج هزار دستگاه در سال ۱۳۸۳ در این کشور آمریکای لاتین به بهره‌برداری رساند؛ همچنین در سال ۱۳۸۵ دومین خط مونتاژ خارج از کشور شرکت تراکتورسازی ایران با ظرفیت تولید سالانه ۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه در کشور تاجیکستان به بهره‌برداری رسید. تراکتورسازان در سال ۱۳۸۶ نیز با مشارکت شرکت «ان. ای. سی» اوگاندا، شرکت بازرگانی «اوگیران» را در این کشور آفریقایی تأسیس کردند.مجموعه صنعتی تراکتورسازی ایران با مشارکت شرکت «سی. وی. جی» ونزوئلا، فاز اول خط مونتاژ و تولید تراکتور با ظرفیت سالانه پنج هزار دستگاه در سال ۱۳۸۳ در این کشور آمریکای لاتین به بهره‌برداری رساند؛ همچنین در سال ۱۳۸۵ دومین خط مونتاژ خارج از کشور شرکت تراکتورسازی ایران با ظرفیت تولید سالانه ۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه در کشور تاجیکستان به بهره‌برداری رسید. تراکتورسازان در سال ۱۳۸۶ نیز با مشارکت شرکت «ان. ای. سی» اوگاندا، شرکت بازرگانی «اوگیران» را در این کشور آفریقایی تأسیس کردند.

بعد از خروج آمریکا از برجام، در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸ میلادی، وزارت خزانه‌داری آمریکا در راستای زیاده خواهی های واشنگتن در عرصه تعاملات بین المللی و تحت عنوان «تحریم‌های تروریستی»، شرکت تراکتورسازی ایران را نیز تحریم کرد؛ هر چند تحریم های نامشروع آمریکا، فعالیت تراکتورسازی ایران را از منظر تامین برخی از قطعات تولید خارج برای مدتی با مشکل مواجه کرد، اما این پیشامد بستری برای شکوفایی توانمندی های مهندسان و صنعتگران این مجموعه عظیم صنعتی شد.ایرنا