کاش سوی تو دمی رخصت پروازم بود
امسال هم به دلیل شرایط کرونایی و سخت‌گیری‌هایی که برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی شده است، بسیاری از دلداگان امام حسین (ع) نتوانسته‌اند در پیاده‌روی اربعین شرکت کنند و با حسرتی عمیق نوای ” به تو از دور سلام” سر می‌دهند و در فراق کوی یار اشک می‌ریزند.
سرانجام بعد از چهل روز عزاداری و ادای احترام به ساحت مقدس امام حسین علیه السلام، اربعین حسینی فرا رسید. هرساله عاشقان آن حضرت چند روز مانده به اربعین کوله بار خود را بسته و پیاده راهی وادی عشق می‌شدند. سختی راه و خستگی‌ها را به جان می‌خریدند تا خود را به حرم امن حسین(ع) برسانند و ارادت و عشق خالص خود را به آن حضرت ثابت کنند.
این راهپیمایی عظیم همه ساله موجب تعظیم شعائر الهی و مطرح شدن دین اسلام و مذهب تشیع در جهان و گسترش هرچه بیشتر آن شده‌است به گونه‌ای که مردم از اکثر کشورهای جهان برای شرکت در این پیاده‌روی پرشکوه دورهم جمع می‌شوند و هرساله به تعدادشان افزوده می‌شود. این سفر فقیر و غنی نمی‌شناسد و هرکس با هر بضاعتی سعی می‌کند خود را به این کاروان برساند.
موکب‌های موجود در مسیر پیاده‌روی از نجف تا کربلا پذیرای زائران امام حسین علیه السلام است. هرکس هرچه در بساط دارد تقدیم میهمانان اباعبدالله می‌کند. آن‌جا دیگر پست و مقام های این روزگار مطرح نیست، همه یک‌دست و هم‌سطح می‌شوند و تنها عنوانی که برای همه مطرح است، زائر حسین بودن است.
اما دو سال است که این پیاده‌روی با بحران جدی کرونا مواجه شده و زخمی بزرگ بر دل‌ها زده است. جوانان در داخل شهر موکب‌هایی به یاد موکب‌های پیاده روی اربعین برپا کرده‌اند و گاه چای عراقی بین مردم پخش می‌کنند تا تداعی‌گر خاطرات شیرین پیاده‌روی اربعین و تسکین کوچکی بر قلب حسرت به دلان باشد.
حجت الاسلام رسول برگی، کارشناس مسائل مذهبی درباره برکات زیارت اربعین و همچنین پیاده‌روی این روز عظیم، اظهار می‌کند: اربعین شناساندن حضرت سیدالشهدا برای همه عالم است؛ در طول تاریخ بسیاری از گروه‌ها و افراد خواستند در مقابل جریان عاشورا بایستند و نگذارند مکتب عاشورا به سایر نقاط گسترش یابد، اما نه تنها موفق نشدند بلکه نام امام حسین(ع) و قیام ایشان روزبه روز در همه دنیا گسترده‌تر می‌شود.
وی با بیان اینکه بر اساس روایات زیادی، هرکس برای پیاده‌روی اربعین قدمی بردارد یک حسنه برای وی نوشته می‌شود، می‌افزاید: امام صادق(ع) فرمودند با هر قدم در روز اربعین یک سیئه پاک و یک حسنه برای فرد نوشته می‌شود و یک درجه بالاتر می‌رود و این روایت در بحارالانوار ذکر شده‌است.
وی درباره اعمال روز اربعین می‌گوید: شرکت در مجالس اباعبدالله الحسین، برگزاری هرچه عظیم‌تر مراسم عزاداری در این روز همانند روز عاشورا، خواندن زیارت اربعین در مساجد و تکایا به صورت گروهی و برپایی موکب از جمله کارهایی است که می‌توان انجام داد تا مردم متوجه اربعین و عظمت آن شوند.
برگی بر تبیین اهداف امام حسین(ع) تاکید می‌کند و متذکر می‌شود: مهم‌ترین وظیفه ما این است که یزید و شمر زمان را بشناسیم و دارای بصیرت کافی باشیم.
یک کارشناس مسائل مذهبی و استاد دانشگاه تبریز نیز در مورد اربعین اظهار می‌کند: اربعین مسئله خاصی است که در روایات فقط برای امام حسین(ع) وارد شده است و برای پیامبر اکرم(ص) و امامان دیگر مطرح نیست البته در برخی روایات وجود دارد که معمولا تا ۴۰ روز برای فردی که از دنیا رفته به دلیل برخی حالت‌ها که برای جسم او اتفاق می‌افتد، احترام نگه می‌دارند اما در کل این مسئله بیشتر درباره امام حسین(ع) تاکید شده‌است.
حجت الاسلام رحیم همزبان قراملکی در گفت‌وگو با ایسنا درباره اتفاقاتی که از عاشورا تا روز اربعین افتاد، می‌گوید: در این مدت حوادث مختلفی رخ داد؛ بعد از شهادت امام حسین(ع)، یزیدیان به خیمه‌های اهل بیت امام حسین(ع) هجوم برده و آن‌ها را آتش زدند و خانواده ایشان را اسیر کرده و به کوفه بردند.
وی می‌افزاید: اسرا را مدتی در کوفه نگه داشتند و ظلم‌های بسیاری علیه اهل بیت امام حسین(ع) روا داشتند اما خطبه‌های آتشین حضرت زینب کبری(س) آنان را رسوا کرد و معتقدم که اگر زنی بخواهد در زندگی فردی را الگوی خود قرار دهد و تا پایان زندگی به او افتخار کند، می‌تواند این خطبه‌های حضرت زینب(س) را مطالعه کند که نشانی از افتخارات اوست که بدین ترتیب جایگاه درست زن در جهان هستی نمود بیشتری پیدا کرده‌است.
وی ادامه می‌دهد: کاروان را از کوفه به شام برده و جنایات بسیاری چون شماتت، آزار و توهین علیه ایشان انجام دادند که البته در شام خطبه‌هایی از طرف اسرا خوانده شد که از این میان خطبه امام سجاد(ع) در مسجد اموی در مقابل یزید و طرفداران او معروف است و باعث شد که روند جریان تغییر یابد و حقانیت اهل بیت(ع) مشخص شود و درنتیجه یزیدیان ناچار شدند اسرا را آزاد کنند و خانوده امام حسین(ع) پیروزمندانه و با عزت از آن جا بیرون آمدند.
همزبان بیان می‌کند: خانواده امام حسین(ع) در مسیر کربلا تا شام مصائب بسیاری دیدند، بسیار شکنجه شدند، تازیانه‌ها خوردند و مورد آزار و اذیت قرار گرفتند و در نهایت هم از فرزندان امام حسین(ع) دختر کوچکی در شام به شهادت رسید که معروف به حضرت رقیه(س) است و البته برخی ها می‌گویند نام ایشان رقیه نبود ولی هرچه بود یکی از دختران امام حسین(ع) بود که در آن جا دفن شده و اکنون زیارتگاه شیعیان است.
وی متذکر می‌شود: درباره برگشت اسرا به کربلا دو نقل در تاریخ وجود دارد؛ در برخی نقل‌ها و روایات گفته می‌شود اسرا در اربعین اول به زیارت کربلا رفتند و در برخی روایات و نقل ها هم گفته می‌شود که ایشان سال اول نتوانستند به کربلا بیایند که هر کدام برای خودشان از جهت علمی یک‌سری شواهد و قرائن دارند ولی بیشتر اربعین اول مد نظر قرار می‌گیرد که آیت الله شهید قاضی طباطبایی در کتاب الاربعین با عدله محکم و در نتیجه تحقیق و تفحص اثبات کرده‌است که اسرا در اربعین اول به کربلا رفتند.
وی اضافه می‌کند: جابربن عبدالله انصاری و دوست او عطیه که از اصحاب پیامبر اکرم(ص) بودند، علی‌رغم شرایط سختی که به دلیل حکومت یزید و سختگیری‌های مزدوران او وجود داشت، در کربلا به خانواده امام حسین(ع) ملحق شدند و همگی یک جا به زیارت اربعین رفتند.
این کارشناس مسائل مذهبی درباره زیارت‌نامه اربعین می‌گوید: زیارت اربعین یک زیارت‌نامه است که در مفاتیح وجود دارد و محتوای بسیارعالی دارد و در حدیث امام حسن عسکری(ع) آمده است که مومن ۵ نشانه دارد که یکی هم خواندن زیارت اربعین است و این که توفیق داشته باشیم در روز اربعین در کنار مرقد امام حسین(ع) باشیم.
وی بیان می‌کند: از زمان‌های بسیار قدیم در عراق رسم است از شهرهای مختلف پیاده به کربلا برای زیارت اربعین بروند و این کار نمادی از حرکت اسرای آزاد شده از شام به سوی کربلا است تا بلکه بتوان اندکی ازمصائب آنان را درک کرد و بیشتر به فداکاری آنان پی برد.
وی ادامه می‌دهد: این کار در دوره‌های قبل محدود و تا حدودی پنهانی بود اما در سال‌های اخیر پیاده‌روی میلیونی اربعین برای تعظیم شعائر الهی به صورت بسیار باشکوه برگزار می‌شود و این کار شیعه را تا حد زیادی در جهان مطرح کرده‌است.
اعمال روز اربعین به شرح زیر است:
غسل اربعین
غسل کردن در روز اربعین برای زائران و از راه دور به نیت زیارت «امام حسین (ع)» بسیار مهم است.
خواندن دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه
قرائت ۱۰ مرتبه این دعا برای روزهای ماه صفر به ویژه در اربعین حسینی فضیلت بسیار برای مومن دارد:
«یا شَدیدَ الْقُوی وَیا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنی شَرَّ خَلْقِکَ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ»،
ای سخت نیرو و ای سخت عقوبت! ای عزیز، ای عزیز، ای عزیز! در برابر عظمت تو همه آفریدگانت خوار شدند، پس کفایت کن از من شر خلقت را. ای نیکو ده، ای زیبایی بخش، ای نعمت بخش، ای فزون بخش، ای که معبودی جز تو نیست! منزهی تو و من از ستمکاران هستم. پس دعای او یونس را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم و این چنین نجات دهیم مؤمنان را و درود خدا بر محمد و آل پاک و پاکیزه اش.
قرائت زیارت اربعین
متن کامل زیارت اربعین:
اَلسَّلامُ عَلی وَلِیِّ اللَّهِ وَ حَبیبِهِ اَلسَّلامُ عَلی خَلیلِ اللَّهِ وَ نَجیبِهِ اَلسَّلامُ عَلی صَفِیِّ اللَّهِ وَابْنِ صَفِیِّهِ اَلسَّلامُ عَلیَ الْحُسَیْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهیدِ اَلسَّلامُ علی اَسیرِ الْکُرُباتِ وَ قَتیلِ الْعَبَراتِ اَللّهُمَّ اِنّی اَشْهَدُ اَنَّهُ وَلِیُّکَ وَابْنُ وَلِیِّکَ وَ صَفِیُّکَ وَابْنُ صَفِیِّکَ الْفاَّئِزُبِکَرامَتِکَ اَکْرَمْتَهُ بِالشَّهادَةِ وَ حَبَوْتَهُ بِالسَّعادَةِ وَاَجْتَبَیْتَهُ بِطیبِ الْوِلادَةِ وَ جَعَلْتَهُ سَیِّداً مِنَ السّادَةِ وَ قآئِداً مِنَ الْقادَةِ وَ ذآئِداً مِنْ الْذادَةِ وَاَعْطَیْتَهُ مَواریثَ الاَْنْبِیاَّءِ وَ جَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلی خَلْقِکَ مِنَ الاَْوْصِیاَّءِ فَاَعْذَرَ فیِ الدُّعآءِ وَ مَنَحَ النُّصْحَ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَکَ مِنَ الْجَهالَةِ وَ حَیْرَةِ الضَّلالَةِ وَ قَدْ تَوازَرَ عَلَیْهِ مَنْ غَرَّتْهُ الدُّنْیا وَ باعَ حَظَّهُ بِالاَْرْذَلِ الاَْدْنی وَ شَری آخِرَتَهُ بِالثَّمَنِ الاَْوْکَسِ وَ تَغَطْرَسَ وَ تَرَدّی فی هَواهُ وَاَسْخَطَکَ وَاَسْخَطَ نَبِیَّکَ وَ اَطاعَ مِنْ عِبادِکَ اَهْلَ الشِّقاقِ وَالنِّفاقِ وَ حَمَلَةَ الاَْوْزارِ الْمُسْتَوْجِبینَ النّارَ فَجاهَدَهُمْ فیکَ صابِراً مُحْتَسِباً حَتّی سُفِکَ فی طاعَتِکَ دَمُهُ وَاسْتُبیحَ حَریمُهُ اَللّهُمَّ فَالْعَنْهُمْ لَعْناً وَبیلاً وَ عَذِّبْهُمْ عَذاباً اَلیماً اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ سَیِّدِ الاَْوْصِیاَّءِ اَشْهَدُ اَنَّکَ اَمینُ اللهِ وَابْنُ اَمینِهِ عِشْتَ سَعیداً وَ مَضَیْتَ حَمیداً وَ مُتَّ فَقیداً مَظْلُوماً شَهیداً وَ اَشْهَدُ اَنَّ اللَّهَ مُنْجِزٌ ما وَعَدَکَ وَ مُهْلِکٌ مَنْ خَذَلَکَ وَ مُعَذِّبٌ مَنْ قَتَلَکَ وَ اَشْهَدُ اَنَّکَ وَفَیْتَ بِعَهْدِاللهِ وَ جاهَدْتَ فی سَبیلِهِ حَتّی اَتیکَ الْیَقینُ فَلَعَنَ اللهُ مَنْ قَتَلَکَ وَ لَعَنَ اللهُ مَنْ ظَلَمَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ اُمَّةً سَمِعَتْ بِذلِکَ فَرَضِیَتْ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّی اُشْهِدُکَ اَنّی وَلِیُّ لِمَنْ والاهُ وَ عَدُوُّ لِمَنْ عاداهُ بِاَبی اَنْتَ وَ اُمّی یَابْنَ رَسُولِ اللَّهِ اَشْهَدُ اَنَّکَ کُنْتَ نُوراً فیِ الاَْصْلابِ الشّامِخَةِ وَالاَْرْحامِ الْمُطَهَّرَةِ لَمْ تُنَجِّسْکَ الْجاهِلِیَّةُ بِاَنْجاسِها وَ لَمْ تُلْبِسْکَ الْمُدْلَهِمّاتُ مِنْ ثِیابِها وَ اَشْهَدُ اَنَّکَ مِنْ دَعاَّئِمِ الدّینِ وَ اَرْکانِ الْمُسْلِمینَ وَ مَعْقِلِ الْمُؤْمِنینَ وَ اَشْهَدُ اَنَّکَ الاِْمامُ الْبَرُّ التَّقِیُّ الرَّضِیُّ الزَّکِیُّ الْهادِی الْمَهْدِیُّ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ الاَْئِمَّةَ مِنْ وُلْدِکَ کَلِمَةُ التَّقْوی وَ اَعْلامُ الْهُدی وَالْعُرْوَةُ الْوُثْقی وَالْحُجَّةُ علی اَهْلِ الدُّنْیا وَ اَشْهَدُ اَنّی بِکُمْ مُؤْمِنٌ وَ بِاِیابِکُمْ مُوقِنٌ بِشَرایِعِ دینی وَ خَواتیمِ عَمَلی وَ قَلْبی لِقَلْبِکُمْ سِلْمٌ وَ اَمْری لاَِمْرِکُمْ مُتَّبِعٌ وَ نُصْرَتی لَکُمْ مُعَدَّةٌ حَتّی یَاْذَنَ اللَّهُ لَکُمْ فَمَعَکُمْ مَعَکُمْ لامَعَ عَدُوِّکُمْ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْکُمْ وَ علی اَرْواحِکُمْ وَ اَجْسادِکُمْ وَ شاهِدِکُمْ وَ غاَّئِبِکُمْ وَ ظاهِرِکُمْ وَ باطِنِکُمْ آمینَ رَبَّ الْعالَمینَ.
ترجمه متن عربی زیارت اربعین:
سلام بر ولیّ خدا و حبیبش، سلام بر دوست خدا و نجیبش، سلام بر بنده برگزیده خدا و فرزند برگزیده‌اش، سلام بر حسین مظلوم شهید، سلام بر آن دچار گرفتاری‌ها و کشته اشک‌ها، خدایا من گواهی می‌دهم که حسین ولیّ تو و فرزند ولیّ تو، و فرزند برگزیده توست حسینی که به کرامتت رسیده، او را به شهادت گرامی داشتی، و به خوشبختی اختصاصش دادی، و به پاکی ولادت برگزیدی، و او را آقایی از آقایان، و پیشروی از پیشرویان، و مدافعی از مدافعان حق قرار دادی، و میراث‌های پیامبران را به او عطا فرمودی، و او را از میان جانشینان حجّت بر بندگانت قرار دادی، و در دعوتش جای عذری باقی نگذاشت، و از خیرخواهی دریغ نورزید، و جانش را در راه تو بذل کرد، تا بندگانت را از جهالت و سرگردانی گمراهی برهاند، درحالی که بر علیه او به کمک هم برخاستند، کسانی که دنیا مغرورشان کرد، و بهره واقعی خود را به چیز فرومایه‌تر و پست‌تر فروختند، و و آخرتشان را به کم‌ترین بها به گردونه فروش گذاشتند، تکبّر کردند و خود را در دامن هوای نفس انداختند، تو و پیامبرت را به خشم آوردند، و اطاعت کردند از میان بندگانت، اهل شکاف افکنی و نفاق و بارکشان گناهان سنگین، و سزواران آتش را پس با آنان درباره تو صابرانه و به حساب تو جهاد کرد، تا در طاعت تو خونش ریخته شد و حریمش مباح گشت خدایا آنان را لعنت کن لعنتی سنگین، و عذابشان کن عذابی دردناک، سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، سلام بر تو ای فرزند سرور جانشینان، شهادت می‌دهم که تو امین خدا و فرزند امین اویی، خوشبخت زیستی، و ستوده درگذشتی، و از دنیا رفتی گم گشته، و مظلوم و شهید، گواهی می‌دهم که خدا وفاکننده است آنچه را به تو وعده داده، و نابودکننده کسانی را که از یاری ات دریغ ورزیدند، و عذاب کننده کسانی را که تو را کشتند، و گواهی می‌دهم که تو به عهد خدا وفا کردید و در راهش به به جهاد برخاستی تا مرگ فرا رسید، پس خدا لعنت کند کسانی را که تو را کشتند، و به تو ستم کردند، و این جریان را شنیدند و به آن خشنود شدند، خدای من تو را شاهد می‌گیرم که من دوستم با آنان که او را دوست دارند، و دشمن با آنان که با او دشمنند، پدر و مادرم فدایت ای فرزند رسول خدا، گواهی می دهم که تو در صلبهای بلندمرتبه و رحمهای پاک نوری بودی، جاهلیت با ناپاکی‌هایش تو را آلوده نکرد، و از جامه‌های تیره و تارش به تو نپوشاند، و گواهی می‌دهم که تو از ستون‌های دین، و پایه‌های مسلمانان، و پناهگاه مردم مؤمنی، و گواهی می‌دهم که پیشوای نیکوکار، با تقوا، راضی به مقدرات حق، پاکیزه، هدایت کننده، و هدایت شده‌ای، و گواهی می‌دهم که امامان از فرزندانت، اصل تقوا، و نشانه های هدایت، و دستگیره محکم، و حجّت بر اهل دنیا هستند و گواهی می‌دهم که من به یقین مؤمن به شمایم، و به بازگشتتان یقین دارم، براساس قوانین دینم، و عواقب عملم، و قلبم با قلبتان در در صلح، و کارم پیرو کارتان، و یاری‌ام برای شما آماده است، تا خدا به شما اجازه دهد، پس با شمایم نه با دشمنانتان، درودهای خدا بر شما، و بر ارواح و پیکرهایتان، و بر حاضر و غایبتان، و بر ظاهر و باطنتان، آمین ای پروردگار جهانیان.//ایسنا
