چالش‌های سینماگران در آذربایجان شرقی
سال ۱۳۷۹ در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران و هم‌زمان با بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران بود که ۲۱ شهریور ماه به عنوان «روز ملی سینما» شناخته و وارد تقویم ایران شد.
برادران لومیر، در دسامبر ۱۸۹۵ دستگاهی را به راه انداختند که نام آن، سینماتوگراف بود. این دستگاه پیچیده، عکس‌های متحرک را نشان می‌داد و برادران لومیر با چرخاندن دستک آن، عکس‌های متحرک را روی پرده‌ای سفید به نمایش می‌گذاشتند. آنها پس از استقبال پاریسی‌ها از سینماتوگراف، نمایندگانی به کشورهای مختلف فرستادند تا مردم آن کشورها را با این دستگاه آشنا کنند اما در آن زمان ایران که در دوره قاجار بود، چندان استقبالی نکرد.
تاریخچه ورود سینما به ایران
مظفرالدین‌شاه در فروردین سال ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد، در این سفر بود که با سینما آشنا شد. در سفرنامه‌ی مظفرالدین‌شاه آمده است که شاه روز یکشنبه، ۱۷ تیر ۱۲۷۹ به اتفاق میرزا ابراهیم خان عکاس‌باشی به تماشای دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفته است. این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داد که شاه این دوربین را اشتباهاً سینموفتوگراف صدا می‌زد.
در هفته بعد، مظفرالدین‌شاه مجدداً به سینما رفت. حدود یک ماه پس از اولین دیدار مظفرالدین‌شاه با سینما که در سه‌شنبه، ۲۳ مرداد ۱۲۷۹ در شهر اوستاند در ساحل دریا در بلژیک اتفاق افتاد، جشن روز عید گل برگزار شد و میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی مشغول عکس سینموفتوگراف‌اندازی از شاه شد. به این ترتیب بانی ورود نخستین دوربین فیلم‌برداری و نمایش فیلم، مظفرالدین‌شاه است و نخستین فیلم‌بردار ایرانی نیز ابراهیم خان عکاس‌باشی محسوب می‌شود.
نخستین سالن سینما ایرانی
نخستین سالن سینمای ایران در سال ۱۲۷۹ (۵ سال پس از اختراع جهانی آن توسط برادران لومیر) با نام «سینما سولی» که توسط کاتولیک‌ها در شهر تبریز تأسیس شده بود، آغاز به کار کرد اما به دلیل نبود دسترسی به فیلم‌های جدید، در سال ۱۲۹۵ تعطیل شد.
نخستین فیلم سینمای ایران
تا سال ۱۳۰۹ هیچ فیلم ایرانی ساخته نشد و اندک سینماهای تأسیس شده، به نمایش فیلم‌های غربی که در مواردی زیرنویس فارسی داشتند، می‌پرداخت که نخستین فیلم بلند سینمایی ایران به نام «آبی و رابی» در سال ۱۳۰۹ توسط اوانس اوگانیانس ساخته شد.
اولین فیلم صدادار ایرانی
در سال ۱۳۱۲ خورشیدی، اولین فیلم ناطق ایرانی به نام «دختر لر» توسط اردشیر ایرانی در بمبئی ساخته شد که استقبالی که از این فیلم شد، مقدمات ساخت چند فیلم ایرانی دیگر را نیز فراهم کرد.
سینما تنها به عنوان تفریح نبوده بلکه یک کنش‌گری اجتماعی و فرهنگی است
رئیس حوزه هنری آذربایجان شرقی به ایسنا می‌گوید: تولید فیلم‌های سینمایی به علت محدودیت مالی، در کل کشور کاهش یافته است؛ مگر اینکه اسپانسر صنعتی داشته باشند که آن هم به دنبال تولید فیلم های خاص است.
محمدحسین بلاغی می‌افزاید: اولین سینمای مدرن و بروز استان، پردیس قدس بوده که در سال ۹۴ شروع و ۹۷ تمام شد و دو سالن فاخر و بزرگ دارد.
او با اشاره به پردیس سینمایی ۲۹ بهمن ادامه می‌دهد: پروژه‌ی جدید، پردیس ۲۹ بهمن است که در حوزه‌ی ابنیه تمام شده و ۳ میلیارد تومان نیز هزینه شده و امیدواریم در مهرماه سال جاری مرمت آن سرعت گیرد تا امسال یا حداکثر خرداد سال بعد افتتاح شود.
بلاغی اضافه می‌کند: این سینما بروز، مدرن و با کاربری خاص است که هشت سالن داشته و علاوه بر سالن نمایش فیلم، سالن نمایشی دیگر با طراحی پلاتو، سالن ویژه‌ی کودکان و سالن مخصوص معلولین با دسترسی به پرده‌های نقره‌ای و ویدئو پروژکتور با علم جدید دنیا نیز از جمله امکانات آن است.
او متذکر می‌شود: مشکل ما، تامین منابع مالی بود که به علت تحریم‌های سنگین و تورم‌ها، کارها کند پیش رفت اما با کمک‌های انجام شده، از مهر سرعت می‌گیرد.
او اظهار می‌کند: در دوره گذشته، شورای شهر مراغه پردیس سینمایی این شهر را تصویب کرد که مساحت آن بیش از ۱۰ هزار متر مربع بوده و ۹ سالن سینما با امکانات رفاهی گسترده، گالری، کارگاه تخصصی و پلاتو نمایش دارد که کلنگ زنی آن از مهرماه شروع خواهد شد.
وی گفت: اصلی‌ترین محور فعالیتی حوزه‌ی هنری، تولید محتوای فاخر هنری در عرصه‌های مختلف از جمله ادبیات پایداری، هنرهای تجسمی، تصویری، موسیقی، نمایشی و تربیت هنرمندان متحد و متخصص بوده که همچنین بخش دیگر آن ترویج فرهنگ دین و انقلاب به وسیله‌ی ابزار هنری است.
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر در حال تدوین سند تحول هستیم که به عنوان یک انقلاب در فعالیت هنری استان خواهد بود و طی چند ماه آینده اقدامات آن را شروع خواهیم کرد.
او بخش عمده‌ی فعالیت‌های حوزه هنری را در زمینه‌ی سینما و هنرهای تصویری دانسته و خاطرنشان می‌کند: بخش نرم افزاری آن شامل تولید محتوا و تربیت هنرمندان است که فیلم‌های مختلف از جمله مستند، فیلم کوتاه و فیلم ۱۰۰ ثانیه را در حوزه‌ی هنر تصویری تولید می‌کند.
او اضافه می‌کند: فیلمی از روایت‌گری شهدای دفاع مقدس و فیلم داستانی باغ بهشت که در تولید و حمایتی آن کار زیادی انجام شده است، از جمله فیلم‌های تولیدی آذربایجان شرقی است.
بلاغی در رابطه با فیلم‌های بلند سینمایی بیان می‌کند: باتوجه به هزینه‌ی زیاد این فیلم‌ها، عموما در استان‌ها تولید نمی‌شوند چرا که به تنهایی نمی‌توان آن را تولید کرد لذا این امور به معاونت سینمایی حوزه‌ی هنری و باشگاه فیلم سوره معطوف شده که هنرمندان ما نیز در آنجا فعالیت می‌کنند.
او در ارتباط با حوزه‌ی سخت افزاری تولید فیلم متذکر می‌شود: حوزه‌ی دوم سینماداری، ساخت، بازسازی، توسعه و تجهیز اماکن سینمایی استان است.
رئیس حوزه هنری آذربایجان شرقی بیان می‌کند: استان ما در این زمینه از پتانسیل بالایی برخوردار است که به دلیل مشکلات، چند سال گذشته چندان مورد توجه نبود اما اخیراً به سختی روی ریل توسعه‌ی افتاده است.
وضعیت اقتصادی سینماگران خوب نیست
مدیر عامل انجمن سینماگران استان نیز به ایسنا می‌گوید: انجمن سینماگران تبریز، انجمنی مرجع و بزرگ است که در حوزه‌های مختلف از جمله تولید فیلم کوتاه و فیلم‌های سینمایی فعالیت می‌کند.
وحید فولادوند ادامه می‌دهد: تولید فیلم کوتاه هزینه‌بر بوده و نیاز به حمایت‌های بیشتری دارد اما متاسفانه حمایت چندانی انجام نمی‌شود.
او در خصوص اقدامات انجمن سینماگران اضافه می‌کند: انجمن سینماگران تبریز اغلب در رابطه با برگزاری جشنواره‌ها فعالیت می‌کند و دو بار جشنواره‌ی فیلم تبریز را برگزار کرده است.
او خاطرنشان می‌کند: در گذشته جشنواره‌های بسیاری برگزار می‌شد اما اکنون به علت شیوع کرونا تعطیل شده اند، همچنین یکی از مهمترین اقدامات، جشنواره‌ی فیلمنامه نویسی بوده که بعد از چندین سال در تبریز راه‌اندازی شد.
فولادوند یادآوری می‌کند: انجمن سینماگران استان، کارگاه‌های آموزشی هنری را در دو سطح عمومی و اختصاصی نیز برگزار می‌کند تا سطح هنری عمومی را ارتقا و میزان سطح علمی هنرمندان این عرصه و بازیگران را افزایش دهد.
او بیان می‌کند: انجمن سینماگران از هنرمندان نیز حمایت می‌کند و عضویت آنها در انجمن به منزله‌ی شناسنامه‌ی هنری آنها است.
او در ارتباط با مشکلات سینمایی استان متذکر می‌شود: سینمای استان ما به منزله‌ی تیمی است که مدیریت هنری ندارد و هنرمندان با استعداد شخصی، زحمت و هزینه‌ی خود اثر تولید می‌کنند و حمایت قابل قبولی از آنها نمی‌شود.
مدیر عامل انجمن سینماگران استان با بیان اینکه سینمای استان ما در کشور مطرح است، می‌گوید: سینمای آذربایجان شرقی در کشور شناخته شده و در جشنواره‌های بسیاری مقام آورده است.
او در خصوص مهمترین مشکل سینماگران متذکر می‌شود: بزرگترین مشکل سینماگران، وضعیت اقتصادی ضعیف آنها است که به علت کرونا و گران شدن تولید فیلم، بیکار شده و حقوق ناچیز قبلی را نیز دریافت نمی‌کنند.
او تاکید می‌کند: مسئولین استانی و کشوری باید سینماگران را حمایت کنند تا آنها امیدوار شده و برای انجام کار، نشاط کافی داشته باشند.
رئیس حوزه هنری آذربایجان شرقی به پروژه های در دست اجرای پردیس سینمایی مرند و سراب اشاره کرده و می‌گوید: پردیس‌ها صرفاً سینمایی نبوده و به دنبال ارائه‌ی خدمات فرهنگی سینمایی هست.
او بیان می‌کند: ما به دنبال راه‌اندازی موزه کتابخانه تخصصی به مناسبت روز سینما بودیم اما به دلیل مشکلات کرونایی امکان آن ایجاد نشد.
او یادآور می‌شود: حوزه‌ی سینمایی به افکار عمومی مردم و مدیران ارشد استانی بستگی داشته که باید توجه آنها را جلب کنیم که فرهنگ سینما به عنوان تفریح نبوده بلکه یک کنش‌گری اجتماعی و فرهنگی است.
بلاغی ادامه می‌دهد: سینما، مدرن‌ترین ابزار برای فرهنگ‌سازی و تلفیق چند هنر دیگر است که اقبال زیادی نیز دارد.
او تاکید می‌کند: در استان های دیگر، توسعه‌ی سینمایی چند برابر تبریز بوده و بخش اعظم آن به مدیران ارشد استانی وابسته است که باید مدیران ارشد و صنایع همراهی کنند تا چند سال آینده، توسعه‌ی بهتری در این زمینه داشته باشیم.
سینمای ایران از مطرب به مطرب رسیده است
قربانعلی طاهری‌فر، کارگردان به ایسنا می‌گوید: مشکلات دهه‌های گذشته سینماگران شهرستانی، هنوز هم پابرجا هستند و اصلی ترین آن به حساب نیامدن حرفه‌ی کارگردانی به عنوان شغل و منبع کسب درآمد در شهرستان‌ها است چرا که زیرساخت‌های لازم آن وجود ندارد.
طاهری‌فر بیان می‌کند: اگر بستر مناسبی برای جوانان ما فراهم می‌شد، فیلمسازان قدرتمند و توانمند می‌شدند، اما در شهرستان‌ها، این امکان فراهم نشده و همیشه این مشکل وجود دارد.
او با تاکید بر لزوم فراهم بودن امکانات لازم، یادآور می‌شود: یک دوره‌ای، مشکل اصلی، تامین امکانات بود اما اکنون این مشکل رفع شده است چرا که فقط امکانات پاسخگو نبوده و فیلمساز، بدون پشتوانه‌ی منابع مالی و انسانی توانایی تولید فیلم را ندارد.
او می‌گوید: اصلی‌ترین مشکل سینماگران، وضعیت اقتصادی جامعه است؛ آستانه‌ی تحمل مردم کاهش یافته و بلاتکلیفی در حوزه اقتصادی زیاد شده که این عوامل سبب بروز ناهنجاری‌های بسیاری شده است.
این کارگردان تبریزی در تشریح آثار در دست تولید خود بیان می‌کند: اثر مستندی به نام «اولدوز سایاراخ» به روایت استاد شهریار که از زبان خود ایشان و مستندی از دکتر سید محمدحسین مبین، پدر جذامیان ایران از جمله آثار در دست تولید من است.
او در خصوص آثار ماندگار خود بیان می‌کند: آثار زیادی را در تلویزیون تبریز به ثبت رسانده‌ام اما به دلیل پخش زیاد فیلم « آخیر مهلت» مردم عمدتا من را با این فیلم می‌شناسند.
او ادامه می‌دهد: مستند «آنا یوردوم» را از تمام آثار دیگر خود بیشتر می‌پسندم اما به سبب توجه مردم به فیلم آخیر مهلت، سریال «آجی بال» را در دو فصل تولید کردم.
طاهری‌فر در رابطه با ذائقه فیلمی مردم خاطرنشان می‌کند: امروزه فیلم‌هایی که مشکلات جامعه را با شوخی بیان می‌کنند، بسیار مورد توجه هستند اما من آن را نمی‌پسندم چرا که این مشکلات، معضلات بزرگی هستند که باید به جای شوخی انگاری به آنها توجه شود.
او با اشاره به وضعیت نامناسب سینمای ایران متذکر می‌شود: سینمای ایران از مطرب به مطرب رسیده و حداقل بالای ۷۰درصد فیلم های آن، بی سر و ته است اما باید توجه داشت که سلیقه و سواد یک مخاطب را جریان سینمایی آن تعیین نمی‌کند.
او با بیان اینکه مخاطب کمترین عذر و تقصیر را دارد، تاکید می‌کند: اصلی‌ترین مقصر، جریانی سینمایی کشور است و بلاتکلیفی، سوء مدیریت و نبود هرگونه چشم‌انداز، از عمده دلایل وضعیت بد موجود است که علیرغم چشم اندازهای تدوین شده، آن مسیر را ادامه نداده و فقط در کاغذ محصور مانده است.
به گزارش باش خبر وبه نقل ایسنا، روز سینما بهانه‌ی خوبی است تا از تمامی افرادی که در عرصه‌ی سینما فعال هستند، قدردانی شود، چرا که دیگر وقت آن رسیده است تا با تمام شدن فیلمی در سینما، سالن را ترک نکرده و به تیتراژ آن و اسامی افرادی که در آنجا آمده است و همچنین سینماچی های عزیز نیز بیشتر توجه کرد؛ این کوچکترین کاری است که می‌توان برای آنها انجام داد.
