ورزشکاران آذربایجان‌شرقی در ادوار تاریخ المپیک تنها یک «برنز» کسب کرده‌اند
بررسی تاریخچه حضور ورزشکاران تبریزی در مسابقات المپیک حکایت از سهم ناچیز ورزش آذربایجان‌شرقی در کسب مدال‌های المپیکی ایران داشته که تنها یک مدال برنز سهم آذربایجان شرقی از 69 مدال کسب شده برای کشورمان است.
نخستین حضور ایران در المپیک به سال 1948 لندن باز می‌گردد، اما ورزشکاران تبریزی 16 سال بعد موفق به حضور در بزرگ‌ترین رقابت‌های ورزشی جهان شدند.
خبرگزاری فارس در تبریز به عملکرد ورزشکاران تبریزی در حدود نیم قرن حضور در بازیهای المپیک پرداخته است.
1964 توکیو
اردوی تیم ملی در توکیو/حسین خداپرست نفر اول از سمت راست
حسین خداپرست بازیکن تیم ملی فوتبال ایران نخستین ورزشکار تبریزی در المپیک است؛ این مهاجم تنها یک بازی در ترکیب تیم ملی ایران قرار داشت و همین تک بازی افتخار اولین ورزشکار تبریزی حاضر در المپیک را به نام وی ثبت کرد؛ البته قابل ذکر است که عزیز اصلی دروازه‌بان ثابت تیم ملی در المپیک توکیو متولد تبریز بوده، اما وی سابقه حتی یک دقیقه بازی برای تیم‌های تبریزی را نداشته و در همان دوران تحصیل خود به تهران عزیمت کرده و هیچگاه به تبریز بازنگشت. تیم ملی فوتبال ایران در این رقابت‌ها با چهار گل مقابل آلمان‌شرقی شکست خورد و یک بر صفر نیز به رومانی نتیجه را واگذار کرده و تنها در مصاف مکزیک به تساوی یک بر یک دست یافت.
1972 مونیخ
با عدم حضور ورزشکاری از تبریز در بازیهای 1968 مکزیکوسیتی، شاهد یک وقفه هشت ساله در حضور تبریزی‌ها در المپیک بودیم.
در المپیک مونیخ دو دوچرخه‌سوار به نام‌های غلامحسین کوهی از میانه و بهروز رهبر از تبریز حضور داشتند که در ماده سرعت تیمی مقام سی و دوم را کسب کردند.
1976 مونترال
از راست: ایوب بوداغی، حسین خداپرست، اسماعیل هاشمی، حسین کریمی، ولی الهی، صمد رسولی
3 دوچرخه‌سوار نماینده تبریز در المپیک بودند. غلامحسین کوهی، محمد‌علی محمدی و اصغر خدایاری در رده تیمی مقام بیست و چهارم را کسب کردند. کوهی که دومین المپیک خود را تجربه می‌کرد در بخش استقامت هم نیز حضور داشت که ایران در این رقابت‌ها حذف شد.
ایوب بوداغی دونده اهل شهر تبریز در دوی صد متر و دویست متر در مسابقات المپیک مونترال شرکت کرده و به ترتیب شصت و دوم و سی و نهم شده بود.
1988 سئول
چایچی در المپیک 1988سئول به عنوان ورزشکار و در المپیک 2016 ریو به عنوان مربی تیم دوچرخه سواری ایران از تبریز حضور داشت
بعد از دو دوره تحریم المپیک‌های برگزار شده مسکو و لس‌آنجلس از سوی ایران، در سئول کره‌جنوبی شاهد حضور چهار ورزشکار از آذربایجان‌شرقی در تیم اعزامی بودیم که مصطفی چایچی در دوچرخه‌سواری و رشته تایم تریل تیمی مقام بیست و نهم را کسب کرد و در استقامت هم به دلیل خطایی که داشت، از دور مسابقات حذف شد.
احد پازاچ، احد جوان صالح و مسعود قدیمی در کشتی فرنگی حضور داشتند که پازاج با دو باخت متوالی حذف شد، اما جوان صالح و مسعود قدیمی با یک برد تا مرحله سوم این رقابت‌ها در جدول حضور داشتند که در نهایت با دومین شکست خود از دور مسابقات کنار رفتند. تیمی 10 نفره کشتی فرنگی ایران در این بازی‌ها سنگین‌ترین شکست خود را در طول تاریخ متحمل شده و با دو پیروزی و بیست شکست توفیقی کسب نکرد که همان دو پیروزی توسط کشتی‌گیران آذربایجان‌شرقی به دست آمد.
البته جوان صالح و پازاج اردبیلی بودند، اما چون در آن زمان اردبیل جزو استان آذربایجان‌شرقی بود، این دو ورزشکار از نفرات استان آذربایجان‌شرقی محسوب می‌شدند. مرحوم مسعود قدیمی نیز از شهرستان میانه به تیم ملی کشتی فرنگی راه یافته بود.
دیگر نماینده استان ناصر باباپور دونده تبریزی بود که در ماده دوی ماراتن نود و سوم شد.
1992 بارسلون
ایوب بنی نصرت در المپیک بارسلونا در بین برادران خادم
پازاج و جوان صالح باز دیگر در تیم ملی کشتی فرنگی ایران عضویت داشتند اما چون اردبیل خود استان شده بود این دو ورزشکاران در این دوره جزو ورزشکاران آذربایجان‌شرقی محسوب نشده و اینبار سهمیه استان جدید التاسیس اردبیل بودند.
ایوب بنی‌نصرت در کشتی آزاد رقابت‌های خوبی از خود به نمایش گذاشت و در نهایت به مقام با ارزش پنجمی دست یافت.
ابراهیم علیدخت نیز در تنیس روی میز مقابل ورزشکاری از بلژیک شکست خورده و از جدول مسابقات حذف شد.
در وزنه‌برداری نیز مظفر اجلی وزنه‌بردار میانه‌ای نتوانست موفقیتی را کسب کند.
حسین محمودی هم در دوچرخه سواری نتوانست مسابقه خود را به اتمام رساند.
1996 آتلانتا
در این المپیک افتخار حمل پرچم ایران به ورزشکار زن تبریزی رسید. لیدا فریمان پرچمدار ایران در المپیک آتلانتای آمریکا بود. وی که نخستین ورزشکار ایرانی حاضر در این رقابت‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود، چند ساعت بعد از مراسم طولانی و خسته‌کننده افتتاحیه در رشته تیراندازی با تفنگ بادی بین 49 نفر در مکان چهل و ششم قرار گرفت. وی در آتلانتا تنها ورزشکار تبریزی حاضر در این رویداد بزرگ ورزشی بود.
2000 سیدنی
احد کاظمی در دوچرخه‌سواری تنها نماینده تبریز در این مسابقات بود که موفقیتی را کسب نکرد.
2004 آتن
یوسف کرمی روزی سکوی سوم المپیک آتن
یوسف کرمی نخستین مدال آذربایجان‌شرقی را در المپیک کسب کرد. تکواندو کار میانه‌ای در این رقابت‌ها در وزن خود به مقام سوم رسیده و مدال با ارزش برنز را تصاحب کرد. این تنها مدال آذربایجان شرقی در المپیک است.
نسیم حسن‌پور تیرانداز تبریزی نیز در رقابت‌های المپیک عنوانی را کسب نکرد.
مسعود هاشم زاده در المپیک آتن تا مرز کسب مدال برنز پیش رفت، اما در نهایت به مقام چهارم کشتی فرنگی در وزن 96 کیلوگرم دست یافت.
مشتی که در آخر مسابقات با عصبانیت به میز داوران کوبید برایش گران تمام شد و کمیته المپیک در جلسه‌ای،هاشم زاده را از مسابقات دیسکالیفه کرده و نام او را از جدول مسابقات حذف کردند.هاشم‌زاده پس از پیروزی بر حریف رومانیایی و لیتوانی، در یک کشتی حساب شده چخایدزه از قرقیزستان را مغلوب کرد و راهی نیمه نهایی شد.همه چیز برای مدال آوری فرنگی در المپیک پس از مدت‌ها فراهم بود.در نیمه نهایی هاشم زاده در یک کشتی پر زد و خورد و زیبا از نوزادزه گرجستانی شکست خورد و در مسابقه رده بندی با ناداوری محرز نتیجه را به اوزال ترکیه ای واگذار کرد و چهارم شد.
2008 پکن
مسعود هاشم‌زاده و قادر میزبانی دو ورزشکار تبریزی حاضر در این رقابت‌ها بودند. هاشم‌زاده کشتی‌گیر سنگین وزن از دور رقابت‌ها حذف شد و نتوانست درخشش دوره گذشته خود را داشته باشد.
قادر میزبانی نیز در دوچرخه‌سواری ماده استقامت مقام هفتاد و هشتم بسنده کرد.
2012 لندن
سه ورزشکار تبریزی در رقابت‌های المپیک لندن حضور داشتند.
میلاد وزیری کماندار تبریزی با شکست مقابل کمانداری از مکزیک از گردونه رقابت‌های تیراندازی با کمان بازیهای المپیک لندن حذف شد.وزیری در نخستین مسابقه خود در مرحله حذفی مقابل لوئیز ادواردو ولز از مکزیک به میدان رفت و در پایان با نتیجه هفت بر یک شکست خورد و در مرحله مقدماتی در رده سی و نهم قرار گرفت.
سجاد هاشمی دونده جوان تبریزی در دو 400 متر المپیک در دور مقدماتی حذف شد. سجاد هاشمی آهنگری 400 متر را در مدت زمان 47 ثانیه و 75 صدم ثانیه طی کرد و در گروه ششم راند اول در بین شش نفر پنجم شد، وی در مجموع در رده چهل و سوم المپیک قرار گرفت.
یوسف کرمی در آخرین روز مسابقات المپیک لندن به مصاف حریفان خود از کشورهای اسپانیا و بریتانیا رفته و با دو شکست متوالی نتوانست دومین مدال المپیک خود را کسب کند.
همچنین پرویز هادی که در کشتی آزاد و در وزن 120 کیلو موفق به کسب سهمیه شده بود، ناعادلانه و به بهانه شکست در مسابقه انتخابی کنار گذاشته شده و کمیل قاسمی جایگزین وی شد.
2016 ریو
قادر میزبانی سمت راست و صمد پورسیدی سمت چپ دوچرخه سواران تبریزی حاضر در المپیک ریو
قادر میزبانی و صمد پورسیدی دو دوچرخه سواری تبریزی بودند که نماینده استان آذربایجان‌شرقی در المپیک ریو به شمار می‌رفتند.
قادر میزبانی با 40 سال سن مسن‌ترین ورزشکار ایران در کاروان اعزامی به المپیک ریو بود که دومین المپیک خود را تجربه می کرد. میزبانی و پورسیدی در استقامت جاده که در روز اول المپیک برگزار شد به خط پایان نرسیدند. در این مسابقات قادر میزبانی به دلیل انحراف از مسیر مسابقه مصدوم شده و قادر به ادامه مسابقات نشد.
اما قادر میزبانی در تایم تریل در مرحله فینال به مقام سی و یکم المپیک رسید تا پرونده ورزشکاران آذربایجان شرقی در این رقابت‌ها بسته شود.
پیش از آغاز المپیک ریو، پرویز هادی در کشتی آزاد و در وزن 120 کیلو موفق به کسب مدال طلا در مسابقات ارمنستان شده بود که به گفته سرمربی تیم ملی حکم مسابقه انتخابی را داشت، اما در بازگشت از ارمنستان مسابقه انتخابی برای وی و کمیل قاسمی برگزار کرده و که هادی با وجود برتری در مسابقه اول دو مبارزه بعدی خود را واگذار کرده و باز هم از حضور در المپیک بازماند.
علت شکست هادی را می توان 4 مسابقه سنگین در مسابقات ارمنستان ذکر کرد که موجب خالی کردن بدن وی شده بود.
2020 توکیو
میرهاشم حسینی در تکواندو انفرادی، امیرمحمد بخشی و عرفان ناظمی در تکواندو تیمی، میلاد وزیری در تیراندازی با کمان، مهدی پیرجهان در دوومیدانی و سعید صفرزاده در دوچرخه سواری نمایندگان آذربایجان شرقی در المپیک توکیو هستند.
جمع‌بندی
ایران در تاریخچه المپیک‌ها صاحب 21 مدال طلا، 21 نقره و 27 برنز شده که از این تعداد تنها یک مدال برنز سهم تبریز از 69 مدال کسب شده است که آمار بسیار پایینی محسوب می‌شود.
تاکنون 24 ورزشکار از تبریز در بزرگ‌ترین رقابت‌های ورزشی حضور داشته‌اند که در این میان غلامحسین کوهی، یوسف کرمی و قادر میزبانی دو بار افتخار حضور در این رقابت‌ها را کسب کرده‌اند و بعد از المپیک توکیو، میلاد وزیری هم تجربه دو دوره حضور در المپیک را خواهد داشت.
آذربایجان‌شرقی در المپیک 2020 توکیو با 6 ورزشکار بیشترین نماینده را داشته و در المپیک 2004 آتن با کسب یک مدال برنز بهترین عملکرد را داشته است.
در بین رشته‌های ورزشی دوچرخه‌سواری با 8 ورزشکار تبریزی حاضر در رقابت‌های المپیک بیشترین حضور را داشته، اما تنها مدال کسب شده به رشته تکواندو تعلق دارد تا این رشته سرآمد ورزش‌های استان باشد.
در بین ورزشکاران اعزامی در تاریخچه المپیک از تبریز نام 2 زن دیده می‌شود که هر دو به رشته تیراندازی مربوط می‌شود.//فارس
