نگرانی ایران درباره بازگشت آمریکا به برجام؛ چرا تهران شروط تازه‌ای مطرح می‌کند؟
فرارو- با نزدیک شدن به استقرار دولت جدید آمریکا و آغاز رسمی فعالیت های جو بایدن به عنوان رییس جمهور این کشور در ایران نیز بحث بر سر رفتار آمریکا در قبال برجام و تحریم ها داغ است.
در دو روز اخیر دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب گفت‌و‌گوهایی با مقامات ارشد سیاسی و دیپلماتیک کشور منتشر کرده که در آن به بحث بازگشت آمریکا به برجام پرداخته شده است.
در این گفت و گو شروط ایران برای آمریکا مطرح و نگرانی‌های ایران درباره آینده تحریم نیز به خوبی دیده می شود.
یکی از مهمترین مواضع توسط علی اکبر ولایتی مشاور امور بین الملل رهبر معظم انقلاب بیان شده است. موضعی که می‌توان گفت تازگی دارد.
ولایتی از شرط ایران بازگشت آمریکا به برجام حرف زد و گفت: “ما هیچ اصرار و عجله‌ای نداریم که آمریکا برگردد؛ امّا اگر می‌خواهد برگردد شرایطی دارد که مهم‌ترینش این است که تحریم‌ها را بردارد و معلوم بشود که دولت جدید به تعهدات برجام پایبند است؛ یعنی اعلام کند و رئیس‌جمهور آمریکا هم متعهد شود.”
او افزود: «در نوبت اوّل مقرر بود که آقای اوباما رئیس‌جمهور وقت تعهد بدهد و شرط رهبر معظّم انقلاب هم این بود که رئیس‌جمهور آمریکا مکتوب بنویسد که بعداً نتواند کتمان کند. البته گفتند قول شفاهی ما کافی است و رهبر معظّم انقلاب هم به این راضی نبودند و متأسفانه قول شفاهی شد و بعد هم به قول شفاهی‌شان عمل نکردند.»
مشابه این اظهار نظر در کلام محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه نیز دیده می شود. او به نکته مهمی اشاره می کند. تحریم‌های تازه آمریکا در دوره ترامپ ذیل برجام و مسئله هسته‌ای قرار نمی گیرد بلکه عنوان “تروریسم” دارد.
وزیر امور خارجه به پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب گفت: «آمریکایی‌ها بعد از اینکه از برجام خارج شدند، هم تحریم‌های گذشته را برگرداندند و هم اینکه با عناوین جدید تحریم‌ها را دشوارتر کردند. لذا صرف بازگشت آمریکا به برجام در شرایط کنونی کفایت نمی‌کند. به‌خاطر اینکه برجام در شرایطی مذاکره شد که نوع دیگری از تحریم‌ها علیه ایران مطرح بود و رفع آن تحریم‌ها در داخل برجام تشریح شد؛ یعنی هدف برجام هم این بود که آن تحریم‌ها را بردارد. امروز برای اینکه آن شرایط فراهم بشود، صرفاً بازگشت به برجام برای آمریکا کافی نیست، بلکه باید تحریم‌ها را بردارد یعنی نه اینکه بگوید مثلاً من عین کلمات برجام را اجرا می‌کنم.»
ظریف افزود: “ترامپ در این چهار سال تلاش کرد که برجام را از محتوا تهی بکند و تحریم‌هایی را تحمیل بکند که اگر آمریکا به برجام برگردد هم آن تحریم‌ها کماکان باقی بماند. مثلاً بانک مرکزی و وزارت نفت ما را از تحریم‌های تحت عنوان هسته‌ای خارج کردند و با عنوان تروریسم تحریم کردند. اصلاً عناوین و نحوه‌ی انتصاب تحریم‌ها را هم عوض کردند.”
به این ترتیب ایران از امریکا نه تنها انتظار دارد به برجام و تعهدات برجامی بازگردد بلکه می خواهد تحریم ها دوران ترامپ با برچسب جدید را لغو کند.
اما مسئله این است که آیا رفع این تحریم ها به سادگی صورت می‌گیرد. به نظر می‌رسد این کار هم زمانبر است و عم اینکه اگر دولت بایدن هم مایل باشد آنها را رفع کند با مقاومت شدید جمهوری خواهان روبه رو شود.
سعید جلیلی دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی ایران در این باره کاملا بدبین است، او که از مخالفان سرسخت توافق برجام هم هست می‌گوید ممکن است بازگشت آمریکا به برجام به ضرر ایران تمام شود.
جلیلی هم بحث ظریف را در این مطرح کرد و در این باره به پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب گفت: «نکته‌ای که وجود دارد این است که این‌ها آمدند این تحریم‌ها را در قالب یک دستورهای اجرایی جدید آوردند، بعد برایش شناسه‌های جدید زدند؛ هم شناسه‌ی هسته‌ای، هم شناسه‌های تروریسم، هم حقوق بشر و …»
او افزود: «با این برچسب‌های جدیدی که آمده می‌گوید این‌ها که در برجام نیست و من به برجام برگشتم، این‌ها تحریم‌های دیگری است! خیلی خب می‌خواهید این‌ها حل بشود حالا بیایید بنشینید برای تک‌تک این‌ها گفت‌وگو کنیم. بعد مثل همین بحثی که ترامپ دنبال می‌کرد می‌گوید این اهرم‌های فشار حداکثری دست من است، حالا بیا یکی‌یکی گفت‌گو کنیم! عجله هم ندارد.»
جلیلی افزود: «اینکه رهبر معظّم انقلاب فرمودند ما عجله‌ای نداریم، به‌خاطر این است که این افق را می‌بینند. این دالانی که دارد باز می‌شود معلوم است انتهایش چیست. چه چیزی را دارد شکل می‌دهد و او چه افقی را دارد نگاه می‌کند. می‌خواهد شما را وارد یک مسیر تاریک، بی‌انتها و مبهم بکند و بعد از شما نقد بگیرد و نسیه بدهد. نسیه هم تازه معلوم نیست.»
/فرارو
