نقش افتخار بانوی قزوینی بر قالی خودباوری زنان
نقش افتخار بانوی قزوینی بر قالی خودباوری زنانگره‌ها همیشه به معنای مشکل آفرینی نیستند، گاهی اوقات همین گره‌ها می‌توانند افتخارآفرین باشند و در دستان توانمند یک زن اقتدار و خودکفایی خلق کنند.
هیچ کس تصور نمی‌کرد از شهرستان بویین زهرا به عنوان یکی از مناطق کمتر توسعه یافته استان قزوین، زنی بتواند با همت بلند خود این چنین کارآفرینی و اشتغالزایی ایجاد کند؛ اما این اتفاق افتاد و بار دیگر زنان ثابت کردند که تا چه اندازه در اقتصاد نقش آفرین هستند.
شغل سختی مانند قالی بافی و فرش بافی که از پوشش بیمه مناسبی برخوردار نیست، فقط با عشق و علاقه یک زن ایرانی می‌تواند هنوز پابرجا باشد و در جهان خودنمایی کند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی استان قزوین گفت و گویی با این زن توانمند روستایی انجام داده تا اطلاعات بیشتری در این رابطه کسب کند. مژگان صفیعی ۴۸ ساله به سوالات خبرنگار ایرنا چنین پاسخ داد:
ایرنا. ابتدا بفرمایید از چه سالی شروع به قالی بافی و فرش بافی کردید و شروع به کار شما چگونه بوده است؟
از سال ۷۵ به صورت انفرادی فعالیت خودم را شروع کردم و در سال ۹۳ از ادارات تعاون، فنی و حرفه‌ای و صنعت و معدن مجوز دریافت کردم تا پس از تشکیل یک تعاونی هفت نفره بتوانم به صورت حرفه‌ای کارم را پیش ببرم.
ابتدا با سرمایه شخصی و با یک کارآموز کارم آغاز شد، اما بعدها با استقبالی که در این حوزه وجود داشت، کم کم شاهد افزایش حضور زنان در این عرصه بودم تا جایی که امروز برای ۱۴۰ زن روستایی در شهرستان بویین زهرا از طریق همین صنعت اشتغالزایی کرده و به ۷۰۰ نفر آموزش داده‌ام.
ایرنا. بین قالی بافی و محل زندگی شما چه ارتباطی وجود دارد؟
دار قالی به عنوان یک وسیله هنری و ابزار صنعتی از گذشته‌های دور و نسل به نسل به فرزندان شهرستان بویین زهرا به ارث رسیده است و اکثر زنان روستایی در این زمینه فعالیت دارند، به طوری که بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد زنان دارای دار قالی بوده و همواره با این هنر آشنا هستند.
ناگفته نماند که زنان شهرستان بویین زهرا از قدیم تاکنون همیشه در کنار زندگی روزمره، فرزند پروری و امورات منزل با فروش تولیدات قالی و فرش به امرار معاش خانواده کمک می‌کردند.
ایرنا. هم اکنون چند روستا در نزدیکی محل زندگی شما دارای زنان فعال در حوزه دست بافته‌های ایرانی است؟
۹ روستا در شهرستان بویین زهرا به صورت ویژه روی قالی بافی و فرش بافی متمرکز شده‌اند و برخی از آثار آنها در موزه ملی کشور به ثبت رسیده است.
ایرنا. به نظر شما زنان تا چه اندازه در کارآفرینی سهم دارند؟
با اطمینان خاطر می‌گویم زنان توانمندی در سطح کشور وجود دارند که می‌توانند با شهامت و استقامت پا به پای مردان در زمینه اقتصادی، صنایع دستی فعالیت کرده و به ارز آوری اقدام کنند.
هم اکنون آنچنان ظرفیتی در بین زنان استان قزوین وجود دارد که یک نفر آنها می‌تواند به اشتغالزایی و توانمند کردن ۱۰ زن دیگر اقدام کند؛ امروز زنانی را سراغ دارم که تولیدات خودشان را به کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا صادر می‌کنند و همه این‌ها نشان می‌دهد که سهم آنها در اقتصاد و اشتغال بسیار بالا است.
ایرنا. آیا در بین شما قالیباف مرد هم وجود دارد؟
مرکز آموزش قالی ما زنانه است، اما چون مردان نیز خواستار ورود به این عرصه بودند، دارهای قالی کوچک تری به همسران و خواهران آنها داده شد تا آموزش را در منزل و از این طریق دنبال کنند؛ با این حال ۲ نفر از بافنده‌های من مرد هستند و در کنار همسرانشان شاغل شده‌اند.
ایرنا. عده‌ای معتقدند که اشتغال زنان مانع از خانه‌داری و وظایف تاهل آنها می‌شود، آیا شما موافقید؟
خیر اعتقادی ندارم – چون خانواده من می‌دانستند که به این حرفه علاقه دارم از من حمایت کردند، بنابراین همراهی همسر و فرزندان در پیشرفت یک زن تاثیر بسزایی دارد، اما زنان به نوبه خود از قدرت بالایی در زمینه های اقتصادی برخودارند و نگاه جامعه باید به زنان تغییر کند، به هرحال واقعیت این است که خیلی از زنان موفق ما در جامعه دارای همسر و فرزند هستند و این موضوعات نتوانسته به کار آنها صدمه بزند.
ایرنا. آیا قالی بافی و فرش بافی را از نگاه خودتان جز مشاغل سخت محسوب می‌کنید؟
بله چون تمام اعضای بدن بافنده درگیر دار قالی است و تاروپودهای بافنده در خون او عجین شده و تمام ذهن او را درگیر می‌کند، به همین خاطر است که می‌گویند قالی ایرانی مرگ ندارد، احساس دارد و با هیچ کالای دیگری قابل مقایسه نیست.
در واقعیت نیز همینطور است و یک قالی ایرانی از الیاف دوریز و گیاهان طبیعی کوهی ساخته می‌شود و ارزش افزوده فراوانی را ایجاد می‌کند، اما متاسفانه همین قالی دست بافت آنچنان که باید مورد حمایت قرار نگرفته است.
تمام اعضای بدن بافنده درگیر دار قالی است و تاروپودهای بافنده در خون او عجین شده و تمام ذهن او را درگیر می‌کند، به همین خاطر است که می‌گویند قالی ایرانی مرگ ندارد، احساس دارد و با هیچ کالای دیگری قابل مقایسه نیست.ایرنا. مسؤولان تا چه اندازه در این حرفه از شما حمایت کرده‌اند؟
آنچنان که باید مورد حمایت قرار نگرفتیم و به درخواست‌های ما پاسخی داده نشد؛ اولین خواسته ما این بود که نهادهای نظارتی مدارک مدرسان قالی و فرش بافی را راستی آزمایی کنند، چون فرش و قالی یک کالای ارزآور است و می‌تواند اقتدار اقتصادی و صنعتی جمهوری اسلامی را در سراسر جهان افزایش دهد، بنابراین لازم است کسانی که در این حوزه تدریس می‌کنند، یک استاد به تمام معنا باشند، اما گاهی مشاهده شده که برخی از افراد فاقد مهارت در آموزش‌ها دست برده و به قالی ایرانی ضربه زده‌اند.
خواست دیگر ما اعطای تسهیلات با نرخ بهره پایین و تنفس بالا در اختیار زنان فعال این عرصه است تا دست بافته‌های خودشان را در مدت زمان مشخص بتوانند به سرمایه تبدیل کنند؛ از طرف دیگر کار دست بافته همانند ماشینی نیست که به زودی تمام شود و لازم است که شرایط زمانی این افراد مورد توجه باشد.
ایرنا. لطفا به وضعیت حقوق کار و خدمات اجتماعی زنان فعال در این عرصه بپردازید.
متاسفانه بیمه قالی بافی از سال ۹۲ قطع شده و بافنده‌های ما با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، تاکنون هیچ اقدامی در این خصوص انجام نشده و۱۲ نفر از این زنان بیمه مشاغل خانگی را به صورت خودجوش واریز می کنند.
قطعا اگر بیمه قالی بافی در استان شروع به کار کند، خود به عنوان یک مشوق عمل کرده و با افزایش چشمگیر زنان برای فعالیت در این عرصه همراه خواهیم شد.
از طرفی دستمزدهای قالی بافان به ریال پرداخت می‌شود و این درحالی است که همین کالاها به یورو و دلار در خارج از کشور به فروش می‌رسند، مضاف بر این که هر بافنده ماهانه بین ۴۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان دریافتی دارد و اگر بتوان دستمزد این افراد را افزایش داد و به حقوق قانونی رساند، واقعا خدمت بزرگی به جامعه قالی بافان شده است.
بیمه قالی بافی از سال 92 قطع شده است، اگر بیمه قالی بافی در استان شروع به کار کند، خود به عنوان یک مشوق عمل کرده و با افزایش چشمگیر زنان برای فعالیت در این عرصه همراه خواهیم شد.ایرنا. همکاری بانک‌های استان قزوین با زنان فعال در این عرصه چگونه است؟
متاسفانه بانک‌ها به جز چند مشاغل خانگی، همکاری چندانی با زنان فعال در این حوزه ندارند، درحالی که اگر بانک ها همکاری کنند، ظرفیت اشتغالزایی برای دیگر زنان روستایی نیز فراهم شده و ما خود به خود با چرخه‌ای از زنان توانمند روبرو خواهیم شد.
جامع هدف من زنان سرپرست خانوار و خانواده های دارای معلول است و مواردی بوده یک زوج معلول با بافتن قالی امرار و معاش می‌کند، اگر تسهیلات ارزانی در اختیار زنان قرار گیرد، به طور حتم شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه خواهیم بود.
ایرنا. آیا برای فروش محصولات خویش در هیچ نمایشگاهی شرکت کرده‌اید؟
قبلا در چندین نمایشگاه استانی و ملی شرکت کردم، اما در این چندسال گذشته که با چند تجار کار می‌کنم، فرش‌های تولیدی ما به کشورهای خارجی صادر می‌شوند.
برای مشتریانی که از طریق فضای مجازی و از نزدیک با تولیدات زنان آشنا می شوند، این امکان فراهم است که سفارش آنها قبول کنیم و اعتقاد من این است که همیشه به دنبال یک مشتری، چندین مشتری دیگر نیز وجود دارد.
ایرنا. آیا در کار شما نیز واسطه‌ها نقش منفی بازی می‌کنند؟
یکی از مشکلات ما وجود همین واسطه‌ها است؛ درخواست ما این بوده که برای صادرات کالا به خارج از کشور باید دست واسطه‌ها کوتاه شود و کالا به صادرکنندگان واقعی برسد، چون زحمات بافنده‌ها بسیار زیاد است و دستمزد آنها کم، درحالی که این وسط سود سرشاری به جیب واسطه‌ها می‌رود.
ایرنا. آیا تاکنون برای توسعه فعالیت‌های خویش برنامه‌ای را مدنظر قرار داده‌اید؟
سالانه بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ متر فرش، قالی، گبه و تابلو فرش از طریق تعاونی بنده به بازار عرضه می‌شود، اگر کارگاه‌هایی متمرکز در روستاها با همکاری دهیاران احداث شود، حجم تولیدات افزایش یافته و زنان بیشتری مشغول به کار خواهند شد، من هم اکنون می‌توانم ۴۰ زن دیگر را وارد چرخه اشتغال کنم، به شرطی که حمایت‌های این حوزه افزایش یابد.
زحمات بافنده‌ها بسیار زیاد است و دستمزد آنها کم، درحالی که این وسط سود سرشاری به جیب واسطه‌ها می‌رود.
ایرنا. برای برند سازی محصولات خودتان اقدامی انجام داده‌اید؟
ابتدا بیشتر کارهای انجام شده کپی بود، اما تقریبا از یکسال گذشته طرح‌های انحصاری نقش جهان را در دستور کار قرار داده‌ایم و به دنبال برند سازی هستیم که در نمایشگاه‌های کشوری و فراملی بتوانیم نام استان قزوین و سپس ایران را بیش از پیش نمایان سازیم.
ایرنا . آیا شیوع بیماری کرونا روی فعالیت شما تاثیری گذاشت؟
خوشبختانه شغل ما طوری بود که زنان می‌توانستند در منازل فعالیت کنند و هیچ آسیبی به آنها وارد نشد، برعکس به لحاظ اینکه فرصت بیشتری در اختیار داشتند، راندمان کار افزایش یافت و تولیدات بیشتری صورت پذیرفت.
هم اکنون نیز مرکز کارآفرینی بویین زهرا با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی شروع به کار کرده و چهار زن در آن حضور دارند.
ایرنا. شما به عنوان یک زن کارآفرین برتر چه دغدغه‌هایی دارید؟
امروز قالی بافان در جامعه مظلوم واقع شده‌اند و به خوبی دیده نمی‌شوند، در تاریخ نوشته شده که چند سال قبل از میلاد تولیدات فرش و قالی در ایران وجود داشته و به صورت زنجیروار در تمام اقشار مختلف اجتماعی مرسوم بوده است، با همه این تاریخ غنی هنوز رسانه های کشور به خوبی قالی دست بافت ایرانی را تبلیغ نمی‌کنند و این صنعت غنی و آمیخته با فرهنگ کهن ایران همچنان مورد غفلت قرار دارد.
متاسفانه خیلی‌ها به باور غلط معتقدند قالی ایرانی گران قیمت است، درحالی که خرید قالی ایرانی تعویض کردن پول با پول است و این کالا به عنوان یک سرمایه باید در جامعه مورد اهتمام قرار گیرد.
ایرنا. سخن آخر شما با مخاطبان ایرنا:
قالی بافان با تمام انرژی ساعت‌های زندگی را پای دار قالی می گذارنند و با گره زدن رنگ‌ها و تاروپودها یک فرش یا قالی می‌بافند، این قالی در نهایت به زیر پا می‌افتد و همه چیز به یکباره فراموش می‌شود، درحالی که می توان از همین فرش به عرش رسید که برای تحقق آن باید مسؤولان جامعه نگاه ویژه‌ای لحاظ کنند.
