نحوه استفاده صحیح از شوینده‌ها در ایام خانه تکانی

رئیس آزمایشگاه مرکزی علوم پایه دانشگاه شهید مدنی آذربایجان نحوه استفاده صحیح از شوینده‌ها در ایام خانه تکانی را تشریح کرد.

مجید مظهرقراملکی در گفت‌وگو با خبرنگار با اشاره به مواد تشکیل دهنده و کاربرد انواع شوینده‌ها اظهار کرد: شوینده ها معمولا به چهار دسته عمده تقسیم بندی شده که دسته اول شامل سفید کننده ها بوده و به صورت خانگی از این مواد استفاده می شود. این مواد معمولا حاوی هیپوکلریت بوده و می‌توانند به مواد آلی موجود در انواع لکه‌ها حمله کرده و مولکول هایی که باعث ایجاد رنگ شده را تخریب کنند.

وی با بیان این‌که مکانیسم اصلی سفید کننده‌ها تخریب مواد رنگ زا است، خاطرنشان کرد: ضمن این‌که وظیفه اصلی سفید کننده‌ها از بین بردن لکه های رنگی است، مواد رنگی که در رنگرزی پارچه استفاده شده را نیز می توانند تخریب کنند.

وی افزود: دسته دوم حاوی شوینده‌هایی است که خصلت اسیدی داشته و از جمله آن‌ها می‌توان به جوهر نمک و برخی از جرم گیرها اشاره کرد. این مواد جزوی از مواد شیمایی بوده و در مصارف خانگی بیشتر برای زدودن لکه‌های ناشی از مواد معدنی کاربرد دارند؛ به عنوان مثال در صورتی‌که نشت آبی بر روی سرامیکی وجود داشته باشد، آب جمع شده تبخیر شده و بخار می‌شود، ولی نمک‌های موجود داخل آب، ته‌نشین شده و به صورت جرم باقی مانده و جزو لکه‌های معدنی محسوب می‌شود.

مظهر، دسته سوم شوینده‌ها را شوینده‌هایی حاوی مواد فعال سطحی همانند انواع مایعات ظرفشویی، دستشویی، پودر رختشویی و مواد مشابه آن‌ها عنوان کرد و گفت: مکانیسم عملکرد این دسته از مواد به این حالت است که مواد فعال سطحی مولکول‌های قطبی بوده و از دو سر قطبی و ناقطبی تشکیل شده که سر ناقطبی آن بهتر می‌تواند چربی‌ها را در خود حل کند.

وی ادامه داد: در واقع مواد فعال سطحی به صورت یک پل بین آب و مواد چربی قرار گرفته و باعث حل شدن چربی داخل آب شده و لکه‌ها را از بین ببرند.

این استاد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان خاطرنشان کرد: دسته چهارم نیز شونیده‌های قلیایی یا حاوی آمونیاک شامل برخی شیشه شوی‌ها، گاز پاک کن‌ها و شوینده‌های چند منظوره هستند؛ آمونیاک در زمینه زدودن چربی می تواند موثر باشد و چون بخار و تبخیر می شود بر روی سطح باقی نمی ماند.

وی در خصوص نکات ایمنی هنگام استفاده از این شوینده‌ها، افزود: مخلوط کردن شوینده‌ها با یکدیگر بسیار امر خطرناکی بوده و به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان ادامه داد: در صورت مخلوط شدن سفید کننده‌ها با شوینده‌های اسیدی همانند جوهر نمک و جرم گیر، هیپوکلریت موجود در سفید کننده به هیپوکلرو اسید تبدیل شده و گاز کلر آزاد می‌شود؛ گاز کلر بسیار ماده خطرناک بوده و حتی در جنگ جهانی اول از این گاز برای ضربه زدن به دشمن استفاده می‌شد.

وی با بیان این‌که مسمومیت با گازکلر در محیط بسته به دلیل بالارفتن دز آن باعث مرگ نیز می‌شود، گفت: مسمویت با گاز کلر که از اختلات مواد اسیدی با سفید کننده‌ها به وجود می‌آید، در دوزهای پایین به صورت سرفه، مشکلات تنفسی و سوزش دستگاه تنفسی و اشک آلود شدن چشم‌ها ایجاد می‌شود.

مظهر قراملکی اظهار کرد: در صورتی‌که مقدار اختلاط این شوینده‌ها زیاد و در محیط کوچک باشد، دز گاز آزاد شده بیشتر شده و در این حالت ممکن است منجر به درد قفسه سینه، مشکلات شدید تنفسی، حالت تهوع، آب گرفتن ریه‌ها و حتی ذات ریه شود.

وی اضافه کرد: گاز کلر تولید شده از طریق پوست نیز می‌تواند وارد بدن انسان شده و حتی با خود پوست نیز واکنش‌دهد و منجر به درد و بروز التهاب، تورم و سایر مشکلات پوستی شود.

وی در خصوص آسیب‌های ناشی از مخلوط کردن سفید کننده‌ها با شوینده‌های قلیائی یا آمونیاکی افزود: مخلوط کردن آن ها بسیار خطرناک بوده و باعث آزاد شدن گاز کلرآمین می‌شود که یک گاز بسیار سمی بوده و برای بدن می تواند عوارض خطرناکی داشته باشد.

رئیس آزمایشگاه دانشگاه شهید مدنی آذربایجان خاطرنشان کرد: آسیب دیدن حنجره، بینی و چشم‌ها، خس خس سینه و آبگرفتگی در ریه جزو علائم مسمومیت با گاز کلرآمین بوده و بسته به دز گاز آزاد شده علائم نیز بیشتر می‌شود.

وی با اشاره به ضرورت‌ها هنگام استفاده از شوینده‌هاگفت: تمامی شوینده‌ها خودشان به تنهایی برای بدن آسیب زا بوده و می‌توانند منجر به خشکی پوست، ترک پوست و … شوند؛ لذا موقع استفاده از آن‌ها باید از دستکش استفاده شود تا وارد پوست نشود.

مظهر قراملکی گفت: برخی افراد تصور می‌کنند، هنگام استفاده از سفیدکننده ها در محیط بسته گازهای آلاینده وارد ریه‌ها نمی‌شود، درحالیکه کاملا اشتباه بوده و این گازهای آلاینده خیلی راحت از منافذ ماسک نیز می‌توانند عبور پیدا کرده و وارد دستگاه تنفسی شود؛ از این رو باید هنگام استفاده از آن‌ها تهویه مناسب وجود داشته باشد.

وی با اشاره به رقیق کردن سفیدکننده ها با آب سرد جهت جلوگیری از بالا رفتن دز گازهای آلاینده، گفت: در صورتی‌که سفیدکننده‌ها با آب گرم مخلوط شوند، به دلیل افزایش دما، سرعت تولید گازها نیز افزایش پیدا کرده و حتی ماده موثر سفیدکننده و یا شوینده نیز از بین می‌رود و ضمن ایجاد آسیب‌های احتمالی به بدن، کارکرد چندانی نیز نخواهد داشت.

وی تصریح کرد: هنگام کار با این مواد به جای استفاده از ماسک، دستمال مرطوب جلوی دهان و بینی گرفته شود؛ چراکه رطوبت موجود در دستمال تا حد زیادی گازهای آلاینده رو به خود جذب کرده و مانع از ورود آن ها به ریه می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه شوینده ها باید در جای تاریک و به صورت در بسته نگه‌داری شود، گفت: این مواد در صورت تماس نور، تخریب شده و کارکرد خود را از دست می‌دهند؛ از سویی این مواد باید در دسترس کودکان نباشد. 

مظهر قراملکی اظهار کرد: هنگام برخورد شوینده ها با چشم، در مرحله ابتدایی چشم را به مدت ۱۵ دقیقه داخل آب شستشو دهید و ۳۶۰ درجه داخل آب بچرخد؛ در صورت بهتر نشدن به پزشک مراجعه شود.//ایسنا