معضل پساب کشمش، در قطب تولید انگور کشور

معضل پساب کشمش، در قطب تولید انگور کشوربه گزارش ایرنا، قزوین رتبه نخست تولید کشمش و رتبه چهار در تولید انگور کشور را دارد و به گفته مسوولان سالانه بین ۷۰ تا ۸۰ هزار تن کشمش در استان قزوین تولید می‌شود.
فعالیت بیش از ۶۰ واحد صنعتی در حوزه تولید محصولات فرآوری انگور در استان یک گام رو به جلو برای توسعه کسب وکارهای این حوزه است و در افزایش تولید و توسعه اشتغال و تولید ثروت استان بسیار موثر است.
متاسفانه آنچه که به عنوان یک تهدید و مانع بر سر این فرصت به وجود آمده، فقدان تصفیه خانه در واحدهای فراوری انگور و کشمش است که موجب ورود حجم بالایی از پساب‌های آلوده با میزان آلایندگی بیشتر از هفت هزار برابر از حد مجاز به طبیعت است.
موضوعی که موجب ورود سازمان محیط زیست استان قزوین به این ماجرا و صدور اخطاریه کتبی برای واحدهای فرآوری شده تا در بازه زمانی مشخصی برای احداث تصفیه خانه اقدام کنند و از ورود پساب خطرناک ناشی از شست و شوی کشمش به طبیعت جلوگیری به عمل آورند.
پساب کشمش، معضل قدیمی استان قزوین است
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان قزوین گفت: موضوع پساب حاصله از شست و شوی مواد اولیه کشمش، یکی از مشکلات بسیار قدیمی در استان به عنوان تولید کننده اصلی کشمش در کشور است که بسیار به محیط زیست آسیب می زند.
مهدی بخشنده گفت: بخش خصوصی، تولیدکنندگان و فراوری کنندگان کشمش استان به شدت نگران این موضوع بوده و خواستار حمایت جدی مسوولان برای رفع این مشکل هستند.
پساب‌های فراوری کشمش موجب آلودگی محیط زیست می‌شود
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی استان قزوین گفت: محیط زیست استان قزوین در خصوص پساب حاصل از شست و شوی مواد اولیه به واحدهای فراوری کننده کشمش استان در تیرماه امسال ابلاغیه داد و کمیسیون کشاورزی اتاق برای بررسی این موضوع وارد عمل شد.
سعید یوسف زادگان با اشاره به ظرفیت‌های تولید کشمش در استان، افزود: قزوین یکی از قطب‌های تولید کمشمش در کشور است و اگر صادرات کشمش محقق شود ۵۰۰ میلیون دلار درآمد سالانه برای کشور به دنبال خواهد داشت.

وی اضافه کرد: واحدهای فراوری کننده کشمش استان به دلیل اینکه ملزم به رعایت موضوع کاهش آلودگی پساب شست و شوی کشمش هستند تاکنون بالغ بر صدها میلیون تومان و بعضا تا ۷۰۰ میلیون تومان برای احداث تصفیه خانه هزینه کرده اند تا بتوانند در مرحله پیش تصفیه به استانداردهای محیط زیست برسند.
یوسف زادگان گفت: با توجه به آلودگی بسیار بالای کشمش‌های تیزابی، وجود گوگرد در آنها و باقی ماندن به مدت زیاد در مرحله پیش تصفیه، متاسفانه خروجی سی او تی آنها بالای سه تا چهار هزار واحد است که موجب آلودگی محیط زیست می‌شود و پیش تصفیه قادر به رفع این میزان آلودگی نیست.
وی اضافه کرد: با توجه به این موضوع، سازمان محیط زیست استان قزوین در تیرماه سال جاری به واحدهای فراوری انگور اخطار دادند که ۷۲ ساعت فرصت دارند بار میکروبی و آلودگی پساب حاصله از فراوری را کاهش دهند در غیر این صورت مشمول جرایم و تطعیلی خواهند شد.
یوسف زادگان افزود: در پی این موضوع، انجمن فراوری انگور استان، نامه‌ای را به اتاق بازرگانی ارسال و تقاضا کردند کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی این موضوع را در شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی مطرح کند تا بتوان با همکاری سازمان محیط زیست، استانداری و جهاد کشاورزی تصمیمات مقتضی و مناسبی را در این زمینه اتخاذ کرد.
پساب فراوری انگور در تصفیه خانه شهرک صنعتی حیدریه تصفیه شود
وی با اشاره به راهکارهای پیشنهادی برای رفع این مشکل، گفت: با توجه به اینکه شرکت شهرک‌های صنعتی، تصفیه خانه ای در شهرک صنعتی حیدریه تاکستان دارد می‌تواند تا ۲۰۰ متر مکعب به واحدهای تولیدی که نیاز به تصفیه پساب دارند سرویس بدهد تا بعد از چند ماه و حداکثر تا انتهای سال تصفیه خانه اصلی در استان احداث شود.
این مسوول اضافه کرد: این واحدهای تولیدی ۲۰ تا ۳۰ هزار متر مکعب تولید پساب دارند که باید با خودروی ویژه به تصفیه خانه شهرک صنعتی حیدریه تاکستان انتقال یابد که هرچند کار ساده ای نیست ولی برای یک راهکار کوتاه مدت در این زمینه قابل بررسی است.

یوسف زادگان افزود: این، یک پیشنهاد موقت است تا از بحران محیط زیست و آلایندگی بالای واحدهای فراوری انگور و کشمش خارج شویم و با عبور از دوره اوج کاری تولید کشمش، تا پایان سال برای احداث تصفیه خانه اصلی اقدام نماییم.
وی گفت: ما از همه واحدهای فراوری استان تعهد گرفته ایم که سطح تصفیه خانه خود و پساب حاصله را به حد استاندارد سی او دی ۲ هزار و ۲۰۰ واحد برسانند اما واحدهای تولیدی به صورت انفرادی نمی‌توانند به این عدد برسند و باید این کار در تصیفه خانه صنعتی و مرکزی انجام شود.
این مسوول افزود: پیشنهاد ما این است که با مشارکت واحدهای تولیدی برای احداث تصفیه خانه اصلی با تسهیلات ارزان قیمت از محل صندوق توسعه ملی یا جهاد کشاورزی اقدام شود.
فرایند اصلاح برخی از واحدهای فراوری کشمش، پایین تر از استاندار تعریف شده است
مدیر کل محیط زیست استان قزوین گفت: متاسفانه فرایند وی – او- دی – سی (اصلاح و بهبود) تعدادی از واحدهای کشمش در منطقه، صد برابر از استاندارد تعریف شده پایین تر است.
حسن عباس نژاد افزود: دی ماه سال گذشته یک جلسه با مدیران این واحدهای تولیدی برگزار و خواهش کردیم که حتما ملاحظات مربوطه را رعایت کنند که تعهد دادند ظرف سه ماه مشکلات را مرتفع کنند.
وی اضافه کرد: بعد از شیوع کرونا نیز مقداری با آنها تعامل کردیم و مهلت دادیم تا برای رفع مشکلات اقدام کنند و مشاوره‌هایی را هم همکاران سازمان به آنها ارایه نمایند.
عباس نژاد افزود: متاسفانه بعد از این مهلت، اقدامی از سوی واحدها انجام نشد بنابراین در تیرماه اعلام کردیم تمامی این واحدها را جزو صنایع آلاینده در سه ماهه اول سال ۹۹ قرار دهند تا مشمول عوارض آلایندگی شوند.
وی در خصوص انتقال پساب واحدهای فراوری انگور به تصفیه خانه شهرک صنعتی حیدریه، گفت: به شرکت شهرک‌های صنعتی استان اعلام می‌کنیم که پساب این واحدها را قبول نکند چون سی او دی این واحدها بعضا بالای ۱۰ هزار واحد است و به سیستم‌های تصفیه شهرک هم شوک وارد می‌کنند و مشکل برای خود شهرک ایجاد می شود.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان قزوین گفت: این واحدها باید تصفیه خانه مجزا داشته باشند نه اینکه مشکل را از یک جا به جای دیگر ببرند و آنجا برای استان مشکل درست کنند.
وی با بیان اینکه کسب درآمد و سرمایه گذاری نباید به قیمت تهدید سلامت مردم باشد، اضافه کرد: این واحدها هم “وی او سی” بالا و هم “پی اچ” خارج از استاندارد دارند و من خواهش می‌کنم که واحدها برای احداث تصفیه خانه اقدام کنند و البته ما باز به آنها مهلت می دهیم.
این مسوول افزود: از طرفی صندوق ملی محیط زیست هم اکنون فعال است و می تواند به آنها با پرداخت تسهیلات کمک کند.
وی گفت: مدیر شهرک صنعتی حیدریه باید توجه کند که تصفیه خانه این شهرک، امکان تصفیه این میزان آلایندگی را ندارد و این شهرک را مثل شهرک صنعتی لیا با چالش‌های جدی محیط زیستی مواجه خواهد کرد که همین امروز با مشکلات آن دست و پنجه نرم می کنیم.

عباس نژاد با اشاره به راهکار حل مشکل، افزود: ما یک شرکت دانش بنیان را به صورت پایلوت معرفی کردیم که مشکل این واحدها را با ۵۰۰ میلیون تومان تسهیلات حل کند و پساب آنها را به حدی برساند که بتوانند از آن استفاده کنند.
وی گفت: متاسفانه این واحدها برای ۱۰ تا ۲۰ میلیون هزینه کمتر به سراغ مشاوری می روند که کل سرمایه آنها را از بین می‌برد، از سوی دیگر ما برای هیچ واحد صنعتی مشاور معرفی نمی کنیم ولی در این موضوع به دستور استاندار مشاوره هم داده ایم و یک شرکتی که می تواند این کار را انجام دهد معرفی کردیم.
عباس نژاد افزود: ما این واحدها را با تمامی این مشکلات، هشت ماه است که فرصت داده و به دادگاه معرفی نکرده ایم و سعی می کنیم با تولیدکنندگان تعامل داشته باشیم.
وی با اشاره به درخواست این واحدها برای دریافت مهلت تا پایان سال، افزود: اگر این واحدها همین امروز برای احداث تصفیه خانه اقدام کنند حداکثر طی ۲ ماه آینده تصفیه خانه آنها احداث می شود بنابراین نیازی به مهلت تا پایان سال نیست.
کنسرسیوم واحدهای فراوری کشمش برای احداث تصفیه خانه ایجاد شود
استاندار قزوین با تاکید بر ارایه راهکاری سازنده برای حل این مشکل، گفت: پیشنهاد داده ایم همه این واحدها یک کنسرسیوم تشکیل بدهند تا یک تصفیه خانه را برای همه آنها در قالب کنسرسیوم با پرداخت تسهیلات ایجاد کنیم.
هدایت الله جمالی پور افزود: از اتاق بازرگانی و اداره محیط زیست استان درخواست داریم یک کار کارشناسی در این زمینه انجام دهند که چه مدلی را می‌توان انجام داد تا این مشکل حل شود.

وی گفت: باید با یک کار کارشناسی، حجم اعتبار مورد نیاز برای احداث تصفیه خانه مشخص شود و همچنین تعداد واحدهای مشغول در این وضعیت و توزیع سهم هر واحد برای احداث تصفیه خانه تعیین گردد.  
استاندار قزوین در خصوص پیشنهاد کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی استان برای انتقال پساب این واحدها به تصفیه خانه شهرک صنعتی حیدریه، افزود: وقتی این تصفیه خانه قدرت تصفیه این میزان آلایندگی را ندارد، این اقدام به معنی انتقال آلودگی محیط زیستی از یک مکان به مکان دیگر خواهد بود.
وی با تاکید بر رعایت دیدگاه‌های سازمان محیط زیست استان برای احداث تصفیه خانه این واحدها، افزود: همه باید بپذیرند که مسوول این کار سازمان محیط زیست است و اگر تخلفی در این زمینه صورت گیرد باید پاسخگو باشد.
جمالی پور با اشاره به اعتبار مورد نیاز برای احداث تصفیه خانه این واحدها، گفت: به نظر می‌رسد ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان اعتبار برای احداث تصفیه خانه برای یک واحد رقم بالایی نیست و می توان این اعتبار را در قالب وام و آورده کارخانه تامین کرد تا این مشکل حل شود.
وی گفت: وقتی سازمان محیط زیست اعلام می‌کند که با ۵۰۰ میلیون تومان می‌توان پساب را به حد استفاده رساند باید واحد تولیدی نیز قبول کند و برای این استانداردسازی اقدام نماید.
جمالی پور با بیان اینکه همه باید به نظر یک دستگاه تخصصی اعتماد کنند، افزود: وقتی این دستگاه ریسک ارایه کار مشاوره را می پذیرد که در آینده نیز باید پاسخگوی آن باشد همه باید آن را بپذیرند و عدم پذیرش را از میان بردن فرصت بدانند.
وی گفت: ما از واحدهای فراوری انگور و کشمش انتظار داریم با محیط زیست همکاری کنند و برای احداث تصفیه خانه در قالب کنسرسیوم یا به صورت مجزا اقدام نمایند.
کارشناسان دستگاه‌های نظارتی حق توهین به واحدهای تولیدی را ندارند
استاندار قزوین در خصوص گزارشی از برخورد بد کارشناسان سازمان محیط زیست با واحدهای تولیدی استان، گفت: از مدیران کل استان به ویژه دستگاه‌های نظارتی و خاص درخواست می‌کنیم حتما کارشناسان خود را توجیه کنند که در بازدیدها به مردم توهین نکنند که خود آن جرم است.
جمالی پور گفت: ما موظف به تذکر با رعایت اخلاق، رفتار محترمانه و تکریم مردم هستیم و پرخاشگری در این زمینه معنا ندارد.
وی افزود: دستگاه‌ها نماد حکومت و دولت هستند و باید مردم و مدیران واحدها را در بازدیدها نسبت به نظام بدبین نکنند و یک کارشناس همه زحمات یک دستگاه را از بین نبرد.
استاندار قزوین با بیان اینکه ما باید با تعامل و همکاری و ایجاد فرصت مشکلات را حل و فصل کنیم، افزود: باید یک کمیته با حضور معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تشکیل شود و تا آن کمیته تایید نکرده است هیچ پرونده محیط زیستی از یک واحد تولیدی به دادگاه ارسال نشود.
سه ماه به واحدهای فراوری کشمش استان برای احداث تصفیه خانه فرصت داده شود
وی گفت: به این واحدهای فراوری کشمش حداکثر سه ماه فرصت داده شود تا برای احداث تصفیه خانه اقدام کنند.
استاندار قزوین افزود:صیانت و حفاظت از محیط زیست بسیار مهم است و کسانی که در این حوزه کار می‌کنند باید بخشی از درآمد خود را برای محیط زیست هزینه کنند.

وی گفت: متاسفانه ما محیط زیست خود را از دشت، دریا و جنگل نابود کرده ایم و اگر به این شیوه رفتار کنیم تمام منابع خدادادی را تخریب خواهیم کرد.
شرکت شهرک‌ها مخالف انتقال پساب کشمش به تصفیه خانه شهرک حیدریه است
مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان قزوین گفت: پیرو درخواست این واحدها برای انتقال پساب به شهرک صنعتی حیدریه، استعلامی از میحط زیست انجام دادیم که استاندارد پساب خروجی این شهرک نیز زیر سوال رفت.
حمیدرضا خانپور افزود:سازمان محیط زیست بعد از این استعلام، دستور بررسی و اقدام را در این زمینه داده و خود ما را برای استاندارد نبودن پساب این شهرک به دادگاه معرفی کرده است.
وی اضافه کرد: اگر با این وضعیت، پساب واحدهای فراوری کشمش که درصد آلودگی بسیار بالایی دارند به این شهرک اضافه شود دیگر نمی توانیم پاسخگوی دادگاه و محیط زیست باشیم.
رفتار محیط زیست با تولیدکننده دوستانه و ارشادی باشد
رییس هیات مدیره مجتمع شمس آذر و یکی از تولیدکنندگان استان در این زمینه گفت:ما به محیط زیست ارادت داریم اما حقیقتا رفتار زیرمجموعه این سازمان با تولیدکننده بیشتر ارشادی نیست و تهدید آمیز و با دیالوگ تند است.
مهرزاد نجفیان افزود: به عنوان مثال ۲ ماه قبل پروانه بهره برداری از یک شرکت را در این زمینه به ما داده اند و ۲ ماه بعد کارشناس محیط زیست، استاندارد بهداشتی را قبول نکرده و ما را به دادگاه معرفی کرده است.
وی گفت: محیط زیست به تولیدکنندگان نیز تعلق دارد و ما نیز برای صیانت و حفاظت از آن تلاش می کنیم ولی چرا باید بعد از دو ماه از دریافت مجوز به دادگاه معرفی شویم و پنج میلیون تومان هم جریمه پرداخت کنیم.
این مسوول افزود: ما انتظار داریم ارتباط سازمان محیط زیست با واحدهای تولیدی دوستانه، ارشادی و مهربانانه باشد چون برخورد قهری با تولیدکننده مشکلی را حل نمی کند.
واحدهای فراوری کشمش شهرستان تاکستان به دلیل فقدان تصفیه خانه، پساب‌های بسیار خطرناک با درصد آلایندگی بسیار بالایی را تولید می‌کنند که رهاسازی آنها در طبیعت، خطرات بسیار زیادی برای محیط زیست و شهروندان به دنبال دارد.
اگرچه تولید و اشتغالزایی در استان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است اما نباید تولید ثروت و شغل به تخریب میراث گرانبهای محیط زیست که متعلق به نسل‌های آینده جامعه نیز هست منجر شود بنابراین از سازمان محیط زیست انتظار می‌رود با جدیت بیشتر برای جلوگیری از ورود پساب‌های آلاینده و خطرناک به محیط زیست اقدام کرده و احداث تصفیه خانه واحدهای فراوری کشمش را در بازه زمانی کوتاه تری عملیاتی کند.