لباس دید و بازدید نوروزی بر تن عروس سهند

مراغه» همان کهن‌شهری که به عروس سهند شهرت دارد، این روزها برعکس دیگر شهرهای آذربایجان برفی نیست و لباس دید و بازدید نوروزی را جایگزین رخت سپید زمستانی کرده تا از گردشگرانش میزبانی کند

این شهر باستانی با دارا بودن صدها اثر تاریخی و ثبت ملی و نیز جاذبه‌های چشم‌نواز طبیعی، مقصدی بی‌نظیر و دلنواز برای گردشگرانی است که بازدید از میراث تاریخی را به کنکاش در دل جاذبه‌های طبیعت بکر دامنه‌های سهند گره می‌زنند.

وجود گنبدها، مقبره‌ها، زیارتگاه‌ها، مساجد، پل‌ها، قلعه‌ها، حمام‌ها و موزه‌های تاریخی در کنار جاذبه‌ها و مناطق گردشگری سرشار از زیبایی‌های بی‌بدیل الهی در این منطقه، مراغه را به نقطه عطفی در زمینه جاذبه‌های گردشگری تبدیل کرده است.

وجود باغ های سرسبز و زیبا نه تنها در حاشیه، بلکه در درون شهر تاریخی مراغه، این پایتخت چند دوره ایران زمین و خطه آذربایجان را تبدیل به باغ شهری جذاب کرده است.

تاریخ شگرف و سراسر افتخارآمیز این کهن شهر همان بس که در دوره مادها و ایلخانان بارها پایتختی زیبا برای این مرز و بوم بوده و یادگاران آن دوران کهن، مهر تاییدی بر تاریخ و پیشینه پرطمطراق این خطه است.

اوج شهرت نام مراغه به عهد هلاکوخان و پایتختی آن در این دوران باز می‌گردد که شکوه و افتخار خود را مرهون تلاش‌های بی‌بدیل خواجه نصرالدین طوسی، دانشمند و فیلسوف بزرگ و شهیر ایرانی است.

رصدخانه مراغه یادگاری از یک عصر طلایی

رصدخانه مراغه نماد تمدن آذربایجان و ایران و نیز یکی از بزرگترین مراکز پژوهشی و نجومی مشرق زمین در سال های دور و به یادگار ماندگار خواجه نصیر الدین طوسی است؛ میراثی ارزشمند که یکی از مقاصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی در این خطه است و ساماندهی محوطه آن امسال از سوی شهرداری در دستور کار قرار گرفته است.

رصدخانه‌ای که الگوی بسیاری از بناهای عظیم و مشهور دنیا از رصدخانه چین تا سمرقند در قرون گذشته و مراکز نجومی در اروپا و آمریکا در عصر حاضر بوده است و بارها به این افتخار و این بنای تاریخی بالیده‌ایم؛ این رصدخانه به گواه آمار یکی از پربازدیدترین آثار و جاذبه های فرهنگی و تاریخی آذربایجان‌شرقی است.

مراغه شهر گنبدها و برج‌های تاریخی

وجود برج‌ها و گنبدهای تاریخی باقی مانده از تمدن قبل و بعد از دوره اسلامی به ویژه از دوره سلجوقی و ایلخانی در مراغه، این شهر را به مکانی ویژه برای جذب گردشگران داخلی و خارجی مبدل کرده است.

گنبد سرخ مراغه قدیمی ‌ترین گنبدی زیبا و به جای مانده از دوره سلجوقیان بوده که در سال ‎ ۵۴۲ هجری قمری به صورت برج مقبره ای چشم نواز و مربع القاعده در دو طبقه ساخته و در جنوب این شهر تاریخی واقع شده و از نظر معماری و نوع تزیینات مورد استفاده، الهام بخش در ساخت دیگر برج ‌ها و مقبره های تاریخی بوده است.

گنبد کبود در منطقه و بافت مرکزی شهر واقع شده و به صورت بنایی ‎ ۱۰ گوش در زمان سلجوقیان یا به روایتی دیگر در دوره ایلخانی احداث و به گنبد مادر هلاکو در بین ساکنان شهرت یافته و دارای معماری ها و تزئینات و نقوش هندسی منحصر به فردی است که بارها توسط محققان و کارشناسان باستان شناسی و نیز ریاضیدانان بزرگ دنیا مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است.

گنبد یا برج مدور در نزدیک ترین فاصله از گنبد کبود، اثری متفاوت و زیبا با معماری هندسی مدور شکل و شامل دو طبقه سردابه و نمازگاه بوده که در سال ‎ ۵۶۳ هجری قمری با استفاده از مصالح سنگ‌های آهکی و حجاری شده و آجرهای خشتی و ساروج ساخته شده است.

گنبد غفاریه مراغه به عنوان یکی از برج مقبره های تاریخی دوره ایلخانی است که در غرب شهر و در کنار رودخانه همیشه جاری و زیبای صوفی چای واقع شده و به ‘ابوسعید بهادرخان ایلخان ‘ نسبت داده می شود و این بنای تاریخی برخلاف سبک معماری سلجوقیان در ساخت آن از کاشی کاری به جای آجر لعابدار استفاده شده است.

برج مقبره آقالار نیز از گنبدهای تاریخی مراغه بوده که در سال یک هزار و ‎ ۱۷۵هجری قمری به دستور ظل‌السلطان حاکم وقت این منطقه و به خاطر احترامی که به مراد خود داشته در جنوب این شهر بنا شده و هم‌اکنون مدفن ‘میرعبدالفتاح مراغی ‘ یکی از عارفان این شهر است.

مساجد تاریخی مراغه؛ تلفیقی از هنر اسلامی و معماری ایرانی

وجود مساجد تاریخی با معماری های اسلامی و ایرانی از دوران سلجوقی تا عصر قاجار در این شهر تاریخی گواهی بر پیشینیه تاریخی و تلفیقی از هنر و آموزه های دینی در این خطه است.

«مسجد سفید» یادگاری ارزشمند و با معماری و مقرنس کاری های زیبای چوبی از دوره صفویه زمان شاه طهماسب بوده و در بخش مرکزی در داخل بافت تاریخی و فرهنگی شهر مراغه ودر خیابان تازه احداث جام جم قرار دارد.

«مسجد ملارستم» یا مسجد امام خمینی (ره) مراغه در هسته مرکزی شهر و میدان ملارستم واقع شده و با معماری داخلی زیبا و منحصر به فرد خود جزو اولین مساجد دوره صفوی بوده که الگوی مساجد و بناهای ستون داری چون عالی قاپو و چهلستون اصفهان قرار گرفته است.

«مسجد شیخ بابا» به عنوان یکی از قدیمی ترین مساجد مراغه از آثار به جای مانده از قرون هشتم و نهم هجری بوده که بر پایه‌های آن، مسجد کنونی بازسازی شده و باقی مانده از این اثر تاریخی یک ستون سنگی و دو ستون چوبی مقرنس کاری شده است.

«مسجد ملامعز الدین» از مساجد قدیمی در مراغه در بافت تاریخی این کهن شهر در قرون هشتم و نهم هجری ساخته شده و ستون های چوبی و سنگ نوشته های تاریخی آن گواه قدمت و پیشینه این اثر تاریخی دارد؛ این مسجد تاریخی دو بار در زمان شاه طهماسب صفوی و بار دیگر در سال ۱۳۸۴ هجری شمی مرمت و بازسازی شده است.

«مسجد ضریر» به عنوان یکی از مساجد دوره قاجاریه از آثار تاریخی این شهر بوده که در نزدیکترین فاصله از گنبدهای تاریخی کبود و مدور در بافت تاریخی این شهر قرار دارد.

«مسجد شجاع الدوله مراغه ای» از یادگارهای دوره قاجار بوده و با معماری های چشم نواز خود متشکل از شش پایه و گنبد و نیم گنبدهای زیبا و طاق های متعدد، همچنان به عنوان مسجد و مکان مذهبی مورد استفاده است.

«حسینیه حاجی غفار» به عنوان تکیه ای مقدس با قدمتی ۲۰۰ ساله متشکل از یک حسینیه شش گوش و شش اتاق در دوطبقه با یک ایوان و چهارستون به شیوه معماری کربلای معلی ساخته شده و هم اکنون نیز به عنوان محل عزاداری های سنتی و صاحب سبک این شهرستان در ایام سوگواری حسینی است.

قلعه‌های تاریخی مراغه، آثاری به ژرفای تاریخ در دل کوه‌ها

مراغه به عنوان شهری با جاذبه های طبیعی و تاریخی، قلعه های زیبا و چشم نواز تاریخی را در دل دامان گوه های اسرارآمیز خود داشته و زبان گویای تاریخ این مرز و بوم به زبان گذشتگان است.

«گویجه قلعه» مراغه از نادرترین قلعه های تاریخی کشور با معماری صخره ای از دوران اورارتویان ایران زمین متعلق به هزاره اول قبل از میلاد مسیح بوده که نام آن در زبان فارسی به معنای قلعه سبز بوده و همواره گردشگران و علاقه مندان زیادی را به سوی خود جذب می کند.

این قلعه در ضلع شرقی ارتفاعات کوه های گویجه قلعه، در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دهستان قوری چای بخش سراجوی این شهرستان واقع شده و دارای صخره های طبیعی بوده و از نادرترین قلعه های تاریخی کشور با معماری صخره ای محسوب می شود.

«قلعه قیزلار قلعه‌ سی» مربوط به هزاره اول دوران‌های تاریخی پس از اسلام در در ۲۰ کیلومتری جنوب غرب مراغه و در جنوب دره ی عمیق کوه های گوی داغ در روستای قره ناز از توابع این شهرستان واقع شده است.

هم اکنون به دلایل مختلف طبیعی و انسانی قسمت اعظم این قلعه از بین رفته و امروزه فقط آثار قلعه از جمله در دو طرف کوه آثار دیوار ها و حصارهای سنگی و خشتی دیده می شود

موزه‌های مراغه، جلوه‌ای از آثار تاریخ و تمدن آذربایجان

موزه‌های تاریخی مراغه با در اختیار داشتن بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخی این خطه، گوشه ای از تمدن آذربایجان در طول قرون متمادی را در معرض دید گردشگران و علاقه مندان به تاریخ ایران زمین قرار می دهد.

«موزه ایلخانی» مراغه دارای مجموعه ای غنی از سفالینه ها و سکه های ارزشمند از دوران کهن بوده و از اهمیت ویژه ای برای علاقه مندان به فرهنگ و تمدن گذشتگان و محققان تاریخی و باستانی برخوردار است.

این موزه علاوه بر آثار مربوط به تاریخ و فرهنگ هزاره سوم قبل از میلاد، دارای آثار با ارزش، جالب و دیدنی از حکومت ۱۰۴ ساله ایلخانان مغول در ایران است.

موزه ایلخانی در سال ۱۳۷۵ برای هدفمندی آثار و به لحاظ اهمیت نقشی که این شهر در دوره ایلخانی داشته، به عنوان موزه تخصصی ایلخانی مراغه تبدیل شد.

«موزه سنگ نگاره»های مراغه به عنوان دومین موزه این شهرستان نیز با داشتن سنگ نگاره هایی از نیاکان مردم آذربایجان از سلسله تیموریان، صفویان و سلجوقیان با اشکال مختلف قوچ های سنگی، صندوقچه ای و ایستاده، نقشی پررنگ در انتقال فرهنگ و تمدن دوران گذشته به نسل پرسشگر کنونی دارد.

این موزه در ششم شهریور سال ۱۳۸۱ افتتاح شده و مقبره موجود در آن متعلق به میرعبدالفتاح موسوی از علمای بزرگ مراغه بوده و در بوستان آقالار واقع است.

اثر تاریخی یخچال مرادیان یادگاری از دوره قاجاریه

در ضلع غربی رودخانه همیشه جاری صوفی چای مراغه یخچالی به غایت زیبا وجود دارد که به مرادیان مشهور بوده و یادگاری از دوران قاجاریه در گوشه ای از محلات باصفا و سرسبز این شهر است.

این یخچال به عنوان بنایی دست ساز، زمانی محل استفاده مردم این دیار از گنجینه ارزشمند آب گوارا و یخ های آن در فصل گرم تابستان بود و خنکای آن دل هر انسانی را صفا می بخشید.

مقبره اوحدی مراغه‌ای؛ آرامگاه شاعر نامدار عصر ایلخانی

یکی از آثار معروف تاریخی و فرهنگی شهر مراغه؛ مقبره اوحدی مراغه ای است که محل دفن رکن الدین ابوالحسن مراغی مشهور به اوحدی مراغه ای، عارف و شاعر پارسی گوی نامدار دوره ایلخانی، صاحب مثنوی معروف جام جم است؛ که در میان باغ سرسبزی واقع شده است.

شیخ اوحد الدین اوحدی مراغه ای فرزند حسین اصفهانی در حدود سال ۶۷۰ هجری قمری در مراغه متولد شد و از جوانی انسانی عارف و وارسته بود و در علوم دینی و عرفانی به درجه کمال رسید.

این شاعر نامدار ابتدا صافی تخلص می کرد (همنام رودخانه مراغه) ولی بعدها تخلص خود را از نام استاد و مراد خویش؛ اوحدالدین کرمانی که از بزرگترین عرفای زمان خود بود گرفت و بر اساس برخی اسناد تاریخی و فرهنگی لسان غیب این شاعر را مراد و استاد خود عنوان می کرد.

در سال ۱۳۵۲ از سوی انجمن آثار ملی ایران، بنای جدیدی بر روی مقبره این شاعر نامدار احداث شده و سنگ مقبره قبلی را به موزه آرامگاه انتقال داده اند.

امامزادگان مراغه، زیارتگاه هایی برای عبادت و آیین های مذهبی

امامزادگان آرمیده در این شهرستان که از نسل ائمه معصومین (ع) بوده اکنون به محلی برای عبادت، راز و نیاز با پروردگار و برگزاری آیین های مذهبی بوده و هرساله هزاران نفر از شهرها و استان های همجوار برای زیارت این اماکن مقدس به این شهرستان سفر می‌کنند.

برگزاری آیین هایی از جمله عزاداری و سوگواری های حسینی و نیز اربعین حسینی با حضور هزاران عاشق اهل بیت عصمت و طهارت (ع) در این اماکن مقدس اجرا می شود.

آستان متبرکه امامزاده سیدمحمد (ع) در داخل شهر و خیابان امام خمینی (ره) مراغه واقع شده و شامل مجموعه زیارتی متشکل از مسجد امامزاده سید محمد، گنبدخانه و حوزه علمیه است.

بقعه شریف ایشان از احترام و اعتقاد خاص مردم برخوردار بوده و به اعتقاد اهالی شهر، مربوط به نوه ششم جعفر طیار و از نوادگان حضرت امیرالمومنین علی بن ابیطالب (ع) به نام سید محمد مشهور به عطاالله است.

آستان مقدس امامزداه سید ابراهیم (ع) از امامزادگان این شهرستان در پنج کیلومتری شرق مراغه در روستای چکان واقع شده است.

این بقعه از دیر باز مورد توجه و احترام خاص اهالی شهرستان مراغه بود و یکی از امامزاده های معروف و مشهور آذربایجان شرقی بوده و در تمام فصول سال زائرین برای زیارت مرقد مطهر از شهرستان های اطراف آن به این مکان مقدس می آیند.

در ایام محرم و صفر و روزهای ولادت و شهادت ائمه اطهار بقعه سید ابراهیم (ع) مملو از عاشقان عصمت و طهارت و ولایت می شود.

در اربعین حضرت امام حسین سید الشهداء علیه السلام بقعه امامزاده سید ابراهیم (ع) حال و هوای دیگری داشته به طوری که مسیر ۶ کیلومتری مراغه به بقعه امامزاده مسدود و تردد خودروها به سختی انجام می گیرد و این حضور خالصانه از اول صبح اربعین حسینی تا پاسی از شب ادامه دارد.

گفته‌ها حکایت از این دارد که این امامزاده معصوم نوه سوم امام موسی بن جعفر(ع) بوده که در موقع هجرت از سوی مدینه منوره به مشهد مقدس به دست مخالفان و دشمنان امامت و ولایت به شهادت می رسد و در این مکان دفن می شود.

تاریخ کشف قبر امامزاده سید ابراهیم (ع)به یکصد و هفتاد سال پیش برمی گردد.

کلیسای تاریخی مراغه

کلیسای هوانس مقدس یکی از کلیساهای ارامنه کاتولیک است و نام آن از اسم یکی از حواریون حضرت عیسی (ع) به نام ‘یوحنا’ گرفته شده که ارامنه به آن «هُوانس» می‌گویند؛ این کلیسا در داخل شهر مراغه واقع شده و تاریخ بنای آن را قرن پنجم و ششم میلادی می‌دانند.

بنای اصلی کلیسا بارها بر اثر عوامل مختلف تخریب شد و بنای فعلی در سال ۱۸۴۰ میلادی به ابتکار سردار سامسون خان و توسط معماران روسی و فرانسوی ساخته شد.

بنای این اثر تاریخی به صورت مستطیل با نمای آجری ساخته شده و ایوان آجری بنا به وسیله دو راه پله به برج ناقوس کلیسا که به صورت ستاره‌ای ۱۶ضلعی است و ۱۲ متر ارتفاع دارد، راه می‌یابد.

برخلاف عرف رایج در کلیساسازی، این بنا دارای پلان مربع است.

این کلیسا در دوران حکومت ایلخانیان از موقعیت خاصی برخوردار بوده و دارای کلیساها و صومعه‌های متعدد بوده است.

زیبایی‌های طبیعی عروس سهند

مراغه به عنوان باغ شهری زیبا در دل طبیعت زیبای دامنه های سهند و کوه های سر به فلک کشیده خطه آذربایجان؛ جاذبه ای چشم نواز برای گردشگرانی است که از نقاط مختلف سفری ماندگار به این منطقه داشته اند.

آب و هوای مراغه معتدل متمایل به سرد و نسبتا مرطوب بوده و به دلیل قرارگرفتن این شهر در دامنه جنوبی سهند، رودخانه‌هایی چون صوفی‌چای و مردق‌چای که از این کوهستان سرچشمه می‌گیرند، از داخل مراغه عبور کرده و در رونق و آبادانی شهر تاثیر به‌سزایی داشته‌اند.

اگر از فراز بلندی به شهر مراغه نگاه کنید شهر را ساختمانی در قلب یک باغ خواهید دید چراکه مراغه را بزرگترین باغ ‌شهر ایران نیز لقب داده ‌اند.

منطقه نمونه گردشگری غار هامپوئیل و دره گشایش

این منطقه با جاذبه های طبیعی، چشمه های آب درمانی و طبیعت بکر از مناطق مهم گردشگری در آذربایجان شرقی است.

غار کبوتر (هامپوئیل) در هشت کیلومتری جنوب شرق شهر مراغه و در نزدیکی روستای گشایش واقع شده که این غار و کوه های اطراف آن هم اکنون یک منطقه گردشگری محسوب می شود.

هر سال این غار به دلیل کوهستانی بودن و داشتن مناظر زیبای طبیعی، گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می کند.

طبیعت بکر و جذاب دره گشایش مراغه در کنار همه زیبایی های خود دارای چشمه های آب معدنی است که تفرجگاهی مناسب برای گردشگری و مکانی برای درمان امراض پوستی محسوب می شود.

منطقه گردشگری حاشیه سد علویان و دهکده توریستی سواحل دریاچه آن به عنوان یکی از مناطق نمونه گردشگری آذربایجان شرقی بوده و از زیباترین نقاط خوش آب و هوای مراغه است.

روستاهای این منطقه که در شمال شهر مراغه و کنار دریاچه دریاچه سد علویان واقع شده با چشم اندازی بی نظیر چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند و سالانه توریست های زیادی از این منطقه دیدن می کنند.

بهشت فسیل‌شناسان جهان

منطقه فسیلی مراغه در نوع خود به عنوان یکی از نادرترین سایت های دنیا از نظر فسیل پستانداران است که از سالها پیش مورد توجه مجامع علمی جهان قرار دارد.

فون مراغه به عنوان حلقه مفقوده فون فسیلی پستانداران جنوب آسیا، اطلاعات ارزشمندی از حیات و شرایط اقلیمی و روند تغییرات آن در اختیار می نهد، و به عنوان یک ژئوسایت، پتانسیل ژئوتوریسمی آن که می­تواند موجب جذب گردشگران داخلی و خارجی با اهداف متنوع شود.

منطقه فسیلی مراغه در آذربایجان شرقی جزو مناطق پنج گانه فسیل مهره دار جهان محسوب می شود و در محدوده ای با وسعت بیش از ۳۰۰ کیلومتر با روند شمالی و جنوبی و ۵۰۰ کیلومتر با روند شرقی و غربی پخش شده است.

فسیل‌های این منطقه قدمت هفت میلیون ساله این منطقه را به عنوان نخستین اثر ملی، طبیعی و فسیلی ایران بازگو می‌کنند.

در آخرین مطالعات انجام شده فسیل ‌های اجداد ماموت، زرافه و آهو در این منطقه کشف شده ‌است ، لایه‌های فسیلی موجود در مراغه مربوط به اواخر دوران نوزیستی زمین‌شناسی یعنی چهار تا هفت میلیون سال قبل هستند که با انجام کاوش‌های علمی می ‌توان اطلاعات بسیار دقیقی را از زندگی جانوران غول‌ پیکر در این منطقه به دست آورد.

منطقه فسیلی مراغه به دلیل دارا بودن فسیل ماستادون و ماموت‌ها(سنگواره‌های پیش از تاریخ) دارای شهرت جهانی بوده و هم اکنون مورد حفاظت ویژه سازمان محیط زیست است.

بهشت فسیلی مراغه عنوانی است که از سوی فسیل ‌شناسان به این منطقه داده شده‌ است ، فسیل‌های مهره ‌دار مراغه از مدت‌ها پیش نظر زمین شناسان را به خود جلب کرده است و از همین رو محققان زیادی از روسیه، آمریکا، فرانسه و ژاپن در این منطقه کار کرده‌اند.

چشمه آب‌های معدنی مراغه؛ جاذبه‌ای زیبا و طبیعی برای دوستداران طبیعت بکر

چشمه ایستی بلاغ یا (

چشمه گرم) همانطور که از اسمش پیداست، آب گرم، با خواص درمانی و املاح معدنی بوده و این چشمه در چهار کیلومتری شرق مراغه و ۴۰۰ متری غرب روستای تازکند سفلی قرار گرفته است.

آب معدنی قره پالچیق در دامنه کوه سنجان در جنوب شهر مراغه قرار گرفته‌ و این چشمه در فصل تابستان جهت استحمام مورد استفاده اهالی آبادی‌های اطراف و شهر مراغه قرار می‌گیرد.

ساری سو ( آب زرد) چشمه معدنی ساری سو در چهار کیلومتری مراغه و در سه کیلومتری شمال غربی آبادی ورجوی در مسیر راه آبادی خانقاه قرار گرفته‌ و این چشمه به اندازه ای زیباست که هر چشم هر بیننده ای در اولین نگاه به عظمت خالقش پی می برد.

چشمه معدنی شور سو چایباغی(آب شور) در هشت کیلومتری جنوب مراغه و درنزدیکی روستای زیبای چایباغی و ورجوی واقع شده‌ و جاذبه ای طبیعی در این ناحیه است.

چشمه گشایش در نزدیکی روستای گشایش در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در دره گشایش واقع شده است.

در این دره دو چشمه آب معدنی وجود داشته که یکی از آن‌ها در سمت جنوبی دره در زیر سنگ‌های آهکی که به صورت غار کوچکی درآمده‌اند از زمین خارج می‌شود.

از نقاط دیگر این ناحیه آب و گاز از زمین خارج می‌شود و آب چشمه دیگر در قسمت شمالی دره از سوراخی در یک سنگ آهکی که به ‌طرف رودخانه جلو آمده‌ است با فشار و صدا به خارج می‌جهد. مقدار و فشار آب بعد از هر جهش کاهش می‌یابد و از نو جهش تکرار می‌شود. آب‌ این چشمه‌ها از نوع آب‌های بیکربناته کلسیک و منیزیم است و حرارت آن ۲۵ درجه سانتی‌گراد و مزه‌اش کمی گزنده است.

سوغاتی‌های مراغه؛ ارمغانی از عروس سهن

صابون مراغه، عسل مراغه، خشکبار مراغه، سجوق و باسلوق، صنایع دستی از جمله گلیم، فرش دستباف، تابلوفرش، قلم زنی، سفال و حکاکی روی نقره از جمله سوغاتی ها و ارمغان های ارزشمند از دیار مراغه برای گردشگران و مسافران است.

سالیان متمادی است که صابون سنتی مراغه در سبد سوغاتی این شهر بوده و توسط مسافران و گردشگرانی که به این شهر سفر می کنند در تمام نقاط کشور گسترده می شود.

یکی از امتیازات صابون مراغه شیمیایی نبودن مواد اولیه آن است و همین امتیاز توانسته سالها مشتریان خود را حفظ کند و حتی در ضرب المثل های ایران زمین نیز راه یابد.

عسل مراغه؛ غنی بودن مراغه از نظر مراتع کوهستانی و تنوع گل‌ها به ویژه در مراتع سهند از عمده دلایل تولید زیاد و مرغوبیت عسل این شهرستان است.

خشکبار مراغه؛ شامل بادام کاغذی، گردو کاغذی، قیسی خشک، فندق، گردو خشک، کشمش، سبزه، برگه هلو، برگه زردآلو و به بیان دیگر میوه‌های خشک از قبیل میوه‌های فوق و آلو و آلوچه و آلبالو و زردآلوی خشک شده و در قدیم آن را میوه خشک گفته اند.

سجوق و باسلوق؛ یکی از عمده ترین سوغاتی ها و شیرینی های ارگانیک ایران زمین در این منطقه به حساب آمده و از مواد طبیعی از جمله شیره انگور و خشکبار تهیه می شوند.//ایرنا