«قره‌داغ؛ آخرین سنگر زیست‌محیطی تبریز در آتش تهدید

#تبریز، حجت‌الاسلام برگی ضمن گرامیداشت یاد و نام شهدای عملیات کربلای ۴ دوران دفاع مقدس، به شهادت آتش‌نشان فداکار، صالح امانی اشاره کرد و اظهار داشت: این شهید، شخصیتی بزرگوار و به‌تمام‌معنا ایثارگر بود؛ آن همکار آتش‌نشان ما که از جان خود گذشت تا جان دیگری را نجات دهد. برای روح آن بزرگوار سلام و صلوات می‌فرستیم و برای خانواده‌ ایشان از خداوند متعال صبر و شکیبایی مسئلت داریم.

وی با اشاره به موضوع لزوم شهید شناختن شهدای آتش‌نشان توسط بنیاد شهید، گفت: درخواست ما از #شهرداری این بود که حتماً شهید صالح امانی مورد توجه و عنایت ویژه قرار گیرد. درست است که در دوران نقاهت، در نهایت نگاه و توجه خاصی از سوی شهردار محترم وجود داشت، اما بسیار لازم است که بیش از این در کنار خانواده‌ ایشان حضور داشته باشیم.

این عضو شورای شهر تبریز با اشاره به گران شدن بنزین در روزهای اخیر، گفت: در خصوص رانندگان استیجاری، فکر می‌کنم بدون استثنا برای ‌همه پیامک گلایه رانندگان ارسال شده است که بنزین گران شده و به تبع آن، تمام قطعات خودرو نیز گران خواهد شد.

وی افزود: این عزیزان که در این مجموعه زحمت می‌کشند، از جوانی آمده‌اند و اکنون مو و ریش‌هایشان سفید شده است؛
شب و روز در کنار شهرداری خدمت می‌کنند. لازم است در مورد این افراد تدبیری اندیشیده شود و اقداماتی صورت گیرد، چرا که وضعیت افزایش قیمت‌ها واقعاً سرسام‌آور شده است؛ چه در زمینه‌ قطعات خودرو، چه بنزین و هر موضوع دیگری که این عزیزان درگیر آن هستند. امیدوارم این گرفتاری‌ها حل شده و فشار زیادی به این عزیزان وارد نشود.

برگی با گلایه‌ای در خصوص جلسه اعضای شورای شهر تبریز با نمایندگان #مجلس، گفت: بنده به‌خاطر مشغله برای شام منتظر نماندم، اما برخی حاضرین به بنده گله کردند که متأسفانه همان رویه‌های ناعادلانه‌ همیشگی در ارائه‌ خدمات تکرار شده است.

وی ادامه داد: به این صورت که ظاهراً غذایی که به رانندگان محترم استیجاری و نیروهای خدماتی در اتاق بغلی داده شده بود با غذای اعضای جلسه تفاوت داشته است؛ چه از نظر تنوع که نه سوپ داشت و نه سالاد و به‌طور کلی وضعیت شام‌ها متفاوت بوده است.

این عضو شورای شهر تبریز گفت: این موضوع با اصل عدالت سازگار نیست و عدالت در آن رعایت نشده است. درخواست می‌کنم یا به هیچ‌کس شام داده نشود یا اگر شامی داده می‌شود، بین عضو شورا، نماینده مجلس، نیروهای خدماتی و رانندگان استیجاری تفاوتی قائل نشوند.

وی یادآور شد: هیچ کدام از اعضای شورا، نمایندگان مجلس و این عزیزان به‌دنبال شام نیستند، اما این‌که در اتاق‌هایی با فاصله‌ی چند متر، کیفیت و وضعیت غذا متفاوت باشد، به معنای تحقیر شخصیت افراد است. این کار شأن و شخصیت رانندگان استیجاری را زیر سؤال می‌برد. من بابت طرح این موضوع عذرخواهی می‌کنم.

برگی تصریح کرد: البته خودم آن شب برای شام نمانده بودم، اما چون چند نفر به من اشاره و گلایه کرده بودند، وظیفه دانستم آن را در حضور شما مطرح کنم.

وی با اشاره به سخنان حجت‌الاسلام زعفرانچیلر، یادآور شد: ایشان توضیح خوبی دادند؛ بالاخره مردم محرم هستند، اما انگار فعلاً اعضای شورا نامحرم محسوب می‌شوند. فیلمی که آن از جلسه نمایندگان محترم مجلس تهیه شده بود، تا این لحظه به دست ما نرسیده است. پیگیری که کردیم، گفتند روابط عمومی شورا آن فلش را از ما تحویل گرفته و اعلام کرده‌اند که از #هیأت‌رئیسه هم گفته شده این فیلم به کسی داده نشود.

این عضو شورای شهر تبریز عنوان کرد: درخواست من این است که آن فیلم در اختیار اعضای محترم شورا قرار گیرد تا هر کس در چارچوب سخنرانی خود، به صلاح‌دید خویش از آن استفاده کند.

جلسه، جلسه‌ای محرمانه و سری اعلام نشده بود و لازم نیست محرمانه باقی بماند. خواهش می‌کنم آن فیلم در اختیار اعضای محترم شورا قرار داده شود.

وی به بُرد تیم فوتبال #تراکتور در مقابل پرسپولیس، اشاره کرد و گفت: من نمی‌خواهم وارد این بحث شوم. می‌گویند این موضوعات انتخاباتی است؛ در حالی که ما به‌دنبال تبلیغ نیستیم که انتخابات هم نباشد. با این حال، تبریک عرض می‌کنم به تمام هواداران تراکتور؛ این تیم نه‌فقط متعلق به ایران، بلکه در سراسر دنیا طرفدار دارد.

برگی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت منطقه‌ قره‌داغ و تاثیر آن بر زیست مردم تبریز، پرداخت و گفت: این بحث را در قالب طرحی آماده کرده‌ام؛ اسم ارسباران شاید دست نباشد؛ اصالت آن‌جا با قره‌داغ شناخته شده است. منطقه‌ای که شامل شهرستان‌های متعددی است؛ از جمله اهر، کلیبر، ورزقان، اصلاندوز، آبش‌احمد، هریس، خداآفرین و… از جغرافیای ۱۶ هزار کیلومتر مربعی قره‌داغ است.

وی ادامه داد: اگر به تاریخ مراجعه کنید، حتی ۸۰۰ سال پیش نیز در متون تاریخی از آن یاد شده و در تاریخ‌های قدیمی‌تر هم نام آن آمده و نام ارس و نام قره‌داغ ذکر شده و حتی با عنوان «سیاه‌کوه» نیز شناخته و معرفی شده است. این‌که چرا این موضوع در شورای شهر مطرح می‌شود، عرض من این است که اهمیت قره‌داغ برای استان ما، به‌ویژه برای تبریز، تا چه اندازه بالاست و چه تأثیراتی دارد.

این عضو شورای شهر تبریز افزود: ارس منطقه‌ای است که در دوره‌ی قاجار، شاهزادگان را به آنجا می‌فرستادند تا در قره‌داغ حکومت کنند. ببینید اهمیت آن تا چه حد بوده که شاه، فرزند خود را برای حکومت به قره‌داغ اعزام می‌کرد. عباس‌میرزا در مقطعی، قره‌داغ و به‌ویژه اهر را مرکز فرماندهی خود علیه روسیه قرار داد. اگر بخواهیم از مشروطه‌ای که همه‌ی ما نامش را می‌بریم سخن بگوییم، رحیم‌خان و ستارخان که هر دو قره‌داغی بودند آن را تشکیل دادند.

وی یادآور شد: جنگل‌های قره‌داغ یا همان جنگل‌های ارسباران، که من شخصاً به این نام اعتقاد ندارم، حقیقت این است که این منطقه یک موهبت الهی برای ایران و منطقه‌ی ما و به‌ویژه برای آذربایجان شرقی و تبریز است. این موضوع بسیار بزرگ و بسیار مهم است؛ از نظر زیست‌محیطی و حتی از منظر توسعه‌ای، این منطقه فضای سبز تنفسی ماست؛ چه برای منطقه و چه حتی برای خود تبریز.

برگی با اشاره به شرایط اقلیمی خاص، این منطقه گفت: قره‌داغ داری ۱۰۷۲ گونه‌ی گیاهی، ۹۷ گونه‌ی چوبی و حدود ۷۸ هزار و ۵۶۰ هکتار پوشش جنگلی است. علاوه بر مسائل زیست‌محیطی و پوشش درختی و جنگلی، گونه‌های جانوری این منطقه نیز فوق‌العاده است. قره‌خوروز در دنیا با نام قره‌داغ شناخته می‌شود. گونه‌های متعددی از کبک که منشأ آن‌ها قره‌داغ است و خرس قهوه‌ای نیز از این منطقه است.

این عضو شورای شهر تبریز با تاکید بر این‌که از نظر زیست‌محیطی، این منطقه برای ما یک غنیمت بزرگ است، گفت: به آن «بیوسفر» می‌گویند؛ یعنی جایی که در زمین، در هوا، در آب، چه انسان، چه جانور، چه پرندگان آسمان، همگی در یک نظام زیستی کم‌نظیر قرار دارند. این منطقه یکی از خارق‌العاده‌ترین جنگل‌های ایران است که حتی در شمال کشور هم گاهی چنین زیبایی‌هایی دیده نمی‌شود.

وی با بیان این‌که متأسفانه گاهی از آن غفلت کرده‌ایم و همین غفلت باعث شده با برخی مطالبات و مشکلات مواجه شویم، ادامه داد: این‌که چرا برای تبریز اهمیت دارد و چه ربطی به شورای شهر تبریز دارد، می‌خواهم توضیح بدهم؛ اولاً، تأمین چرخه‌ی آب، افزایش رطوبت و افزایش بارندگی، بر عهده‌ جنگل‌های قره‌داغ است که تبریز و اطراف آن را پوشش می‌دهد. نقشه را باز کنید و انگشت خود را روی جنگل‌های قره‌داغ بگذارید؛ اگر این منطقه حذف شود، تبریز از بین خواهد رفت.

برگی با اشاره به خشکی دریاچه ارومیه، تأکید کرد: همان‌طور که درباره‌ دریاچه‌ ارومیه هرچه گفتند، اجازه ندادند کسی صحبت کند و حتی اجازه ندادند یک عکس ساده منتشر شود؛ چقدر جوانان ما اذیت شدند، اما امروز می‌بینیم که نبود دریاچه‌ی ارومیه، نیمی از کشور را زیر سؤال می‌برد. از نظر زیست‌محیطی، وضعیت قره‌داغ دقیقاً همان است. یعنی اگر قره‌داغ را از نقشه حذف کنیم، تبریز، ارومیه و زنجان حذف خواهند شد.

این عضو شورای شهر تبریز‌ با تشریح چرایی طرح این بحث، گفت: چون این منطقه ریه‌ی تنفسی است؛ در تأمین رطوبت، بارش، تنظیم دما و تعادل اقلیمی نقش اساسی دارد. آذربایجان منطقه‌ای سرد و کوهستانی است و وجود این جنگل‌ها باعث می‌شود. بادهای شدید ملایم شوند و از ایجاد طوفان جلوگیری شود. درختان اجازه نمی‌دهند طوفان شکل بگیرد. اگر این جنگل‌ها حذف شوند، در تبریز حتی به‌دلیل گرد و غبار امکان زندگی وجود نخواهد داشت.

وی افزود: قره‌داغ یک تصفیه‌خانه‌ی طبیعی در برابر آلودگی هواست. اگر حساب کنیم، قره‌داغ ریه‌های ماست، نفس ماست؛ قلب تبریز در قره‌داغ می‌تپد و نفس تبریز در قره‌داغ جریان دارد؛ این حقیقت امر است. از یک‌سو باعث می‌شود بادهای گرم و گاه گردوغبارها مهار شوند و به سمت تبریز نیایند. از سوی دیگر، آب‌های زیرزمینی ما را تأمین می‌کند، به پایداری رودخانه‌ها کمک می‌کند و تعادل اکولوژیکی را حفظ می‌نماید که اگر از بین برود، گونه‌های ما یکی‌یکی نابود خواهند شد.

برگی با مورد خطاب قرار دادن اعضای شورای شهر تبریز، اذعان کرد: دوباره تأکید می‌کنم که جنگل‌های قره‌داغ کارخانه و منبع تولید هوای پاک برای آذربایجان و تبریز هستند؛ این موضوع را نباید فراموش کنیم. خدای ناکرده اگر از این مسئله غفلت کنیم و همان‌طور که دریاچه‌ی ارومیه از بین رفت، این منطقه هم نابود شود، فاتحه‌ تبریز خوانده شده است. پس تبریز و شورای شهر تبریز وظیفه دارند نسبت به قره‌داغ و جنگل‌های آن توجه و مراقبت جدی داشته باشند.

عضو شورای شهر تبریز با بیان این‌که اگر این روند تخریب ادامه پیدا کند، حوادثی از جمله آتش‌سوزی‌های مکرر، چه عمدی و چه غیرعمدی بیشتر خواهد شد، تصریح کرد: خطراتی که تبریز را تهدید می‌کند، نتایج آن به‌صورت مشخص چنین خواهد بود که بارش‌های طبیعی و منطقی از بین خواهد رفت و منطقه به سمت کویری شدن پیش می‌رود؛ درست مانند دریاچه‌ی ارومیه. خشکسالی سراسر استان و منطقه را فرا خواهد گرفت.

وی گفت: همه دیدیم امسال هوا چقدر گرم شد و همه گفتند دلیلش خشک شدن دریاچه‌ی ارومیه است. حالا تصور کنید اگر جنگل‌های قره‌داغ هم نباشد، ما در چه وضعیتی قرار خواهیم گرفت؟ رودخانه‌ها، چشمه‌ها و منابع آبی ما کاهش پیدا می‌کند و حتی از بین می‌رود. آب‌های زیرزمینی از دست می‌رود. آب شرب تبریز و کشاورزی با بحران جدی مواجه می‌شود. فردا نباید انتظار داشته باشیم که بحران آب شرب در تبریز به وجود نیاید.

برگی ادامه داد: از طرف دیگر، اگر بارندگی باشد اما پوشش جنگلی وجود نداشته باشد، سیلاب به راه می‌افتد، مستقیماً به تبریز می‌زند و جان مردم را به خطر می‌اندازد. گردوغبار افزایش پیدا می‌کند، مشکلات زیست‌محیطی چند برابر می‌شود و …؛ پس اگر از قره‌داغ مراقبت کنیم، هم امنیت زندگی‌مان را حفظ کرده‌ایم، هم امنیت غذا و آب‌مان را. قره‌داغ آخرین سنگر زیست‌محیطی ما برای تبریز است. اگر این سنگر را از دست بدهیم، تبریز و آذربایجان دیگر قابل زندگی نخواهد بود.
بحران دریاچه‌ی ارومیه دست‌به‌دست این بحران می‌دهد و ما را گرفتار مشکلات جدی می‌کند.

این عضو شورای شهر تبریز با تشریح خطراتی که قره‌داغ را تهدید نی کند خاطرنشان کرد: نخست این‌که آتش‌سوزی‌های مکرر که مدام رخ می‌دهد، خاموش می‌شود و دوباره تکرار می‌گردد. دوم این‌‌که متأسفانه چرای بی‌رویه‌ی دام و ویلاسازی بی‌حد و مرز. پس از آن، برداشت بی‌رویه‌ی گیاهان دارویی.

وی ابراز کرد: واقعاً انصاف نیست؛ فرد می‌رود گیاه «کَحلیق‌اوتی» را می‌چیند، اما به‌جای برداشت اصولی، با چاقو ریشه را هم از زمین درمی‌آورد؛ وقتی ریشه از بین برود، دیگر آن گیاه رشد نخواهد کرد. بعد از آن شکار غیرمجاز است که باعث شده گونه‌های جانوری ما به‌تدریج کاهش پیدا کنند.

برگی با اشاره به دو نقل‌قول رسمی، عنوان کرد: نخست، صحبت‌های آقای نعمت‌پور، فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی، که اعلام کرده‌اند در آذرماه سال جاری، براساس برآورد انجام‌شده، در جنگل‌های دیزمار، در منطقه‌ی اوشتبین و بخش سیه‌رود، بیش از ۱۰۰ هکتار پوشش جنگلی دچار حریق شده و از بین رفته است.

وی با بیان این‌که ریه‌های ما به‌تدریج در حال نابودی است، گفت: آقای هنربر در سال ۱۴۰۱ اعلام کردند که در ستاد پیشگیری و هماهنگی عملیات بحران شهرستان ارسباران، طی دو سال، ۱۵۶ هکتار از جنگل‌های قره‌داغ طعمه‌ حریق شده و از بین رفته است.

برگی خاطرنشان کرد: هر سال این خبرها را می‌شنویم که جنگل‌های قره‌داغ آتش گرفته‌اند، اما همیشه حسرت نبود امکانات را می‌خوریم. جنگل‌ها می‌سوزند و مردم فقط با بیل در دست تلاش می‌کنند آتش را خاموش کنند؛ نه خبری از بالگرد است، نه هواپیما، نه خودروهای تخصصی اطفای حریق جنگلی‌ خبری نیست.

این عضو شورای شهر تبریز با اشاره به این‌که علت اصلی این است که اعزام بالگرد همیشه با تأخیر انجام می‌شود، گفت: امسال دیدیم ابتدا به شمال کشور رفتند، آنجا را خاموش کردند، بعد تازه به این منطقه رسیدند و حتی از ترکیه بالگرد درخواست شد. تا آن زمان، خسارت وارد شده و جنگل‌های ما از بین رفته است. آماده‌باش دائمی وجود ندارد. پایگاه‌ها فاصله‌ی زیادی دارند. تا جلسه‌ بحران تشکیل شود و تصمیم‌گیری صورت بگیرد، کار از کار گذشته است. از سوی دیگر، ما بالگرد تخصصی آب‌پاش نداریم و با کمبود شدید امکانات مواجه هستیم. در این فاصله، آتش شعله‌ور می‌شود و ریه‌های تبریز، آذربایجان و منطقه می‌سوزد و نابود می‌شود.

برگی با بیان این‌که فاصله‌ تبریز تا این مناطق حدود سه ساعت است،‌ ادامه داد: امروز برای شهید صالح امانی تأسف می‌خوریم، اما اگر فردا از همین‌جا آتش‌نشان اعزام کنیم و در مسیر حادثه‌ای رخ دهد یا تصادفی اتفاق بیفتد، چه باید بکنیم؟ چگونه پاسخگو خواهیم بود؟ چرا امکاناتی فراهم نشود که همان‌جا وارد عمل شوند و در نیم ساعت کار را تمام کنند؟ آیا باید سه ساعت صبر کنیم تا از تبریز دستور صادر شود، جلسه‌ مدیریت بحران تشکیل شود و بعد تازه به محل برویم؟ آیا فقط باید به آتش‌نشان‌ها تکیه کنیم و آن‌ها را راهی کنیم تا آنجا آتش را خاموش کنند؟

وی با مورد خطاب قرار دادن اعضای محترم شورای شهر تبریز، شما نمایندگان مردم تبریز هستید. این آخرین فرصت‌ها و آخرین روزهاست. از شما خواهش می‌کنم وارد عمل شویم، امکانات لازم را برای جنگل‌های قره‌داغ فراهم کنیم، در آن منطقه پایگاه آتش‌نشانی ایجاد کنیم، با منطقه آزاد ارس، مس سونگون، ستاد بحران و استانداری همکاری کنیم، و یک سیستم هوشمند، ایستگاه آتش‌نشانی و پایگاه دائمی ایجاد نماییم.

برگی با بیان این‌که اگر مانند دریاچه‌ ارومیه گرفتار شویم، فردا هیچ‌کس پاسخگو نخواهد بود،‌خاطرنشان کرد: به نسل بعد چه خواهیم گفت؟ خواهیم گفت غرورمان اجازه نداد به قره‌داغ برسیم خواهیم گفت این وظیفه‌ ما نبود و دولت یا استانداری باید اقدام می‌کرد؟ در حالی که آنجا ریه‌های ماست، قلب تبریز است، هوایی که تنفس می‌کنیم از آنجاست.

وی با ارائه چند پیشنهاد اذعان کرد: اول این‌که ایجاد کمربند حفاظتی ضدحریق با نظارت کارشناسان، نصب دوربین و سیستم هوشمند برای تشخیص آتش و دود، آموزش جوامع محلی، عشایر و روستاییان تا خودشان نیز در مهار آتش نقش داشته باشند، تشکیل تیم‌های داوطلب و در کنار آن تشدید نظارت قانونی توسط نمایندگان. با افرادی که عمداً آتش‌سوزی ایجاد می‌کنند و کسانی که با چرای بی‌رویه باعث تخریب جنگل می‌شوند، باید به‌شدت برخورد شود. قره‌داغ برای ما فقط یک انتخاب نیست یک اقدام واجب و ضروری است.

این عضو شورای شهر تبریز با طرح این گزاره که چه باید کرد؟ گفت: ایجاد ایستگاه آتش‌نشانی در منطقه‌ی قره‌داغ.‌ اکنون که شهردار محترم خودشان اهل قره‌داغ هستند، از این فرصت استفاده شود. ایجاد زیرساخت‌ها و امکانات لازم در منطقه. حفر چاه‌های عمیق برای تأمین آب مورد نیاز اطفای حریق و سایر موارد.

وی تاکید کرد: اگر امروز اقدام نکنیم، فردا دیگر دیر است. درخواست من این است که این طرحی را که خدمتتان ارائه می‌دهم، به‌خاطر آذربایجان، به‌خاطر منطقه و به‌خاطر تبریز امضا کنید. این طرح را امضا کنیم و شهرداری را ملزم کنیم تا اقدامات لازم را به‌سرعت اجرا کند.

عضو شورای اسلامی شهر تبریز در پایان پیشنهاد نامگذاری طرح تبادل سه راهی اهر به نام قره داغ را ارائه داد.