قدرت «شور» و منطق «شعور»

حمزه فیضی‌پور
دو واژه «شور و شعور» در معنای ظاهریِ احساس و درک ظاهری (با کمک گرفتن از حواس دیدن، شنیدن و. .) اشتراک دارند اما تفاوت عمیق آنها در فاصله گرفتن از احساسِ مبتنی بر حواسِ یاد شده هست. به عنوان مثال با تماشای مسابقه فوتبال بین تیم ملی کشورمان و یک کشور صاحب سبک فوتبالیِ پیشرفته (آلمان) در وجود تک تک تماشاگران میهنی، بین دو واژه فوق یک کشمکش خاص وجود دارد. از یک طرف احساسات و هیجانات ناشی از حس ” ایرانی بودن ” هم تعقیب کننده پیروزی به هر طریق هست! و هم سبب بروز واکنش‌های رفتاریِ هیجانی؛ آنهم وقتی که تیم رقیب توپی را از دست می‌دهد و یا اینکه یک بازیکن وطنی یکی از بازیکنان رقیب را دریبل بزند: پریدن ها، فریاد زدن ها، کف زدن‌ها و هوراها از حداقل رفتارهایی هست مبنی بر شورِملیِ هواداربودن (این همان توانمندی هیجانات ناشی از شور و احساس تعلق است) از طرف دیگر عقلِ محاسبه گر و با منطقِ حساب و کتابِ بدور از این هیجانات احساسیِ تعلق خاطر حکمی دیگر دارد و با تحلیل ” واقعیت‌ها و آنچه که هست ” و با نگاه واقع گرایانه و آگاهی از توانمندیِ حریف به گونه ایی دیگر ” احساس “‌تراشی منطقی می‌کند: حس دیدن واقعیت قدرت دوندگی، تکنیک، تاکتیک، بازی اصولی، بازیکنان حرفه‌ای وبرخورداری‌ها. . . که این همان شاخص شعور کاربردی می‌باشد که برای افراد به میزان برخورداری از متعلقات ” فهم ” و ” ادراک ” و دریافت آنها در «وضعیت‌ها» بکار گرفته می‌شود. پس با یک شکل خاصِ بدور از هیجانات باید در اینجا این مسابقه را تماشا نمود و از دیدن بازی زیبایِ حریف لذت برد با این حال عرقِ میهن دوستی و عشق به تیم ملی را نیز داشت.

از آنجا که در آستانه ماه محرم هستیم و جامعه ما پایبند و معتقد به پاسداشت سنت دیرینِ دهه‌ی اول محرم و زنده نگه داشتن نام و یادِ حسین و جسینیان عاشورایی هست و از طرفی با وضعیتِ اوج گرفتن مجدد ابتلاء به ویروس کرونا و قرمز شدن شرایط بسیاری از استان‌ها؛ از جمله استان لرستان و افزایش آمار روزانه فوت هموطنان عزیزمان روبرو هستیم ضرورت فوری، توجه به ” واقعیت‌ها ” در حوزه کاری مدافعان سلامت می‌باشد که توقعات منطقی و دلسوزانه این عزیزان در ” رعایت‌ها ” همان منطق شعورِ حسین (ع) در اهمیت حفظ جان یاران و اهل بیتش و توصیه‌های بزرگانه آن حضرت در شب عاشورا می‌باشد که: ” شب همه جا را فراگرفته است پس از تاریکی شب استفاده کنید و هر کدام از شما که قدرت دارد دست مردی از اهل بیت مرا بگیرد و در این تاریکی متفرق شوید و به هر سو که می‌خواهید بروید “.

تاکید رهبر انقلاب بر ملاک قرار دادن دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا در تجمعات و از جمله مراسم ایام عاشورا که خود یک رفتار مبتنی بر منطق و تخصص هست ایجاب می‌کند کسانیکه در دایره ” احساسات و شور” و متاثر از قدرت هیجانات مانور می‌زنند قدری بیشتر بر امر نکوتر بیاندیشند، امری که متوجه سلامت عمومی هست و ذیل عنایت بزرگان دین، اندیشه ورزی و اندیشمندی بر امور نیک و نتایج آن مفیدتر از کثرت در عبادات (نماز و روزه که واجب الهی هستند) دانسته شده که خود قیام حسین کرب و بلاء در ادای دین نسبت به انجام فرائضی چون نماز بوده است. آنطور که مولا علی (ع) در نهج البلاغه در خطبه 102 می‌فرمایند: «خدا رحمت کند کسی که بیاندیشد و عبرت گیرد و بینش یابد.» و نیز آنگونه که در تعریف انسان بصیر می‌فرمایند: «او کسی است که می‌شنود، فکر می‌کند، می‌بیند و خوب می‌نگرد و از عبرت‌ها نفع می‌برد» . و این انسان بصیر بدنبال تحقق کلام نبی (ص) می‌باشد که خوب‌ترین مردمان را در نفع رسانی به مردم تعریف کرده است (افضل الناس انفعهم للناس) . در این شرایطِ سخت (تحریم، نبود امکانات و تجهیزات کافی، خستگی کادر درمان و تلاش‌های شبانه روزی این عزیزان. . .) هرگونه تلاش برای کاهش آسیب‌ها و اثرات همه گیر کرونا و رعایت دستورالعمل‌ها از سوی همه خود نوعی ” نفع رسانی ” به یکدیگر است.

با این وصف و این همه نگرانی از پیامد‌های جبران ناپذیر اجتماعات اما سخنان اخیر جناب روحانی مبنی بر برگزاری مراسمات در ماه محرم خود جای تامل فراوان دارد! در صورت برگزاری ایام سوگواری شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفایش در ماه پیش رو به مانند سال‌های پیش، از آنجا که مدیریت اوضاع از دست خواهد رفت و هرگز با قوه قهریه توصیه به رعایت‌ها (از جمله ماسک زدن، فاصله گذاری اجتماعی، ممانعت از حضور در فضای سربسته، منع اجتماعلت بزرگ و. .) عملی نخواهد شد و شدنی نیست لذا باید با منطق شعور، قدرت ” شور” را تحت کنترل قرار داد و دستگاه‌های مسوول و مربوطه (تبلیغات و ارشاد و دیگر نهادها) از قبل، کیفیت و کمیت برگزاری محدود ایام عاشورا را از طریق رسانه ها، صدا وسیما و شبکه‌های اجتماعی اطلاع رسانی کنند تا مبادا با رفتار احساسی برخی بحران بزرگی خلق شود که منطق دیانت جسینی هرگز با آن میانه ندارد (به خطر افتادن جان جمعی افراد) . بحرانی (کرونایی شدن اوضاع) که با ورود به فصل پاییز و سردی هوا و در صورت بی اعتنایی به دستورات مدافعان سلامت، دامنه فراگیریش گسترده‌تر از این خواهد بود و دیگر بعد از اوج گرفتن؛ دستورالعمل ها، نشست‌های خبری و توصیه‌ها و تاکیدها! در حکمِ ” نوش دارو بعد از مرگ سهراب ” عمل خواهد کرد و اوضاع غیرقابل کنترل خواهد شد.