فاکتورهای تأثیرگذار در ناباروری و راه‌های درمان آن
ناباروری از جمله مسائلی است که زندگی خانوادگی افراد بسیار زیادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این عارضه به‌عنوان بیماری شناخته شده و علل و راه‌های درمان مختلفی برای آن تعریف شده است.
یکی از بزرگ‌ترین آرزوهای هر زن و مردی در زندگی، تجربه‌ی احساس لذت بخش مادر و پدر شدن است. بسیاری از زنان و مردان با این فکر و احساس که هر زمان که بخواهند، می‌توانند بچه‌دار شوند، ازدواج کرده و پا به زندگی مشترک می‌گذارند اما همواره همه چیز طبق برنامه پیش نمی‌رود و برخی در رسیدن به این آرزوی شیرین دچار مشکل می‌شوند. مطمئنأ درست به همان اندازه که تصور بارداری و در آغوش گرفتن فرزند، دوست‌داشتنی است، تصور زندگی بدون فرزند و ناباروری نیز می‌تواند نگران‌کننده و حتی ترسناک باشد.
ترس از بچه‌دار نشدن به حدی زیاد است که بسیاری از زوج‌های جوان، بعد از چند بار تلاش ناموفق برای بارداری، برچسب ناباروری به خود زده و امیدشان را از دست می‌دهند. در حالی که در حالت طبیعی و بدون وجود هیچگونه اختلالی، ۷۳ تا ۸۰ درصد زوج ها بعد از شش ماه و ۸۵ تا ۹۰ درصد آنها بعد از ۱۲ ماه اقدام به بارداری، به نتیجه می رسند؛ چراکه احتمال بارداری در هر چرخه قاعدگی تنها بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است بنابراین نباید این حقیقت را نادیده گرفت که فرآیند دستیابی به بارداری ممکن است کمی زمان‌بر باشد.
فاکتورهای تأثیرگذار در ناباروری و راه‌های درمان آن
ضرورت تشخیص و درمان ناباروری
یک جراح و متخصص زنان و زایمان در این خصوص به ایسنا می‌گوید: باتوجه به اهمیت ناباروری و افزایش این موضوع در بین جمعیت و باتوجه به اینکه افزایش جمعیت نقش بسزایی در حفظ کانون خانواده دارد و در برنامه‌ریزی آینده کشور، جزو مسائل بنیادین است، بنابراین تشخیص و درمان آن یک مسئله‌ی مهم در حوزه‌ی زنان و خانواده به شمار می‌آید.
دکتر مرجان امینی در رابطه با تعریف ناباروری ادامه می‌دهد: به عدم حصول حاملگی به دنبال یک سال مقاربت منظم و بدون پیشگیری، ناباروری گفته می‌شود که شیوع آن در دنیا ۷.۴ الی ۱۵.۵ درصد بوده و در ایران نیز ۲۰ درصد است.
فاکتورهای تأثیرگذار در ناباروری
او در رابطه با فاکتورهای تأثیرگذار در ناباروری اضافه می‌کند: عوامل مردانه، کاهش ذخیره تخمدان، اختلالات تخمک‌گذاری که ۳۰ تا ۴۰ درصد نازایی را به خود اختصاص داده، اختلالات لوله‌ای، رحمی و اختلال ناشناخته از فاکتورهای تأثیرگذار در نازایی هستند که در این زمینه دریافت شرح حال کامل از زوجین بسیار کمک کننده است.
او بیان می‌کند: ارزیابی‌های اولیه باید قبل از درمان ناباروری انجام شوند که یکی از آنها ارزیابی‌های مربوط به اسپرموگرام است و در آن تعداد، تحرک و اشکال اسپرم در حالت پایه بین دو تا پنج روز بعد از آخرین مقاربت بررسی می‌شود همچنین تایید تخمک‌گذاری توسط تاریخچه‌ی قاعدگی و برخی از تست‌ها مانند سنجش دمای پایه بدن و پروژسترون نیز انجام می‌شود که کیت‌های تخمک گذاری در تشخیص این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
اختلالات مربوط به لوله فالوپ
او در ارتباط با اختلالات لوله‌های فالوپ نیز متذکر می‌شود: یکی از اختلالات، لوله‌های فالوپ بوده که به دلیل عفونت و به ندرت در اثر عوامل مادرزادی ایجاد می‌شود که عفونت واژن سبب آندومتریت، سالپنژیت و پریتونیت خواهد شد و زمانی که سالپنژیت اتفاق بیافتد احتمال ناباروری و حاملگی‌های خارج از رحم افزایش می‌یابد.
امینی خاطرنشان می‌کند: لوله فالوپ نیز توسط عکس رنگی در رادیولوژی بررسی شده و آزمایشات قبل از بارداری برای هر زنی باید انجام شود چراکه باروری با افزایش سن، کاهش یافته و حاملگی خود به خود بعد از ۴۲ سالگی به ندرت اتفاق می‌افتد؛ هر زنی از دوران جنینی با ذخیره‌ی تخمدانی مشخصی همراه است و با افزایش سن نیز تعداد آن به مرور کاهش می‌یابد.
او می‌گوید: باتوجهاو می‌گوید: باتوجه به اینکه ناباروری عدم حاملگی بعد از یک سال مقاربت بدون پیشگیری تعریف می‌شود اما باید بدانیم که افراد بالای ۳۵ سال دارای اختلالات قاعدگی، بیماری التهابی لگن، آندومتریوز، بیماری‌های تشخیص داده نشده در مردان و سابقه‌ی یائسگی زودرس در خانواده باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک؛ یکی از عوامل موثر در ایجاد ناباروری
او در رابطه با سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز یادآور می‌شود: یکی از عواملی که در زنان و دختران سبب بروز مشکلات سلامتی، روحی و روانی، دیرزایی و نازایی می‌شود، سندرم تخمدان پلی کیستیک است چراکه ۳۰ تا ۴۰ درصد از نازایی‌ها به اختلالات تخمک گذاری مربوط می‌شوند.
این جراح و متخصص زنان و زایمان با بیان اینکه تاریخچه‌ی قاعدگی در بررسی اختلالات تخمک گذاری از اهمیت بالایی برخوردار است، تاکید می‌کند: یک سیکل قاعدگی منظم بین ۲۱ تا ۳۵ روز طول می‌کشد و به سلامت غده هیپوتالاموس، هیپوفیز، تخمدان و رحم بستگی داشته و اختلال در هریک از مسیرها سبب اختلال در قاعدگی و تخمک گذاری خواهد شد که در زنانی که اختلالات قاعدگی دارند باید سطح هورمون پرولاکتین و تیروئیدی آنها چک شود.
او اضافه می‌کند: برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک سه معیار ذکر شده است که برای قطعیت دو معیار آن لازم است؛ عدم تخمک گذاری کامل و یا گهگاهی، افزایش سطح هورمون آندروژن که علائم بالینی و آزمایشگاهی داشته و همچنین نمای پلی کیستیک تخمدان‌ها در سونوگرافی که نمای سونوگرافیک تخمدان پلی کیستیک نیز در زنان بالای ۱۷ سال قابل بررسی است.
آندومتریوز؛ یکی‌دیگر از فاکتورهای ایجاد کننده ناباروری
این فلوشیپ نازایی با اشاره به اختلال آندومتریوز خاطرنشان می‌کند: یکی‌دیگر از دلایل ناباروری، اندومتریوز است و باید جدی گرفته شود؛ این بیماری در سنین قبل از بلوغ نادر بوده و در سنین تولید مثل نیز با علائم قاعدگی و نزدیکی دردناک، درد شکمی و لکه بینی در زمان‌های خارج از قاعدگی بروز کرده و منجر به دردهای شکمی می‌شود؛ یکی از دلایل آن کاشت بافت اندومتر در نقاط خارج از رحم و عوامل ژنتیکی است.
او اظهار می‌کند: علائم آندومتریوز را باید جدی گرفت که تشخیص آن براساس علایم بالینی و قطعیت آن بر اساس سونوگرافی واژینال و گاهی MRI و لاپاراسکوپی است که در حالت شدید نیز سبب چسبندگی لوله‌ها، لگن و کاهش کیفیت تخمک‌ها و در نهایت کاهش باروری می‌شود.
او بیان می‌کند: یکی‌دیگر از دلایل ناباروری علل‌های ناشناخته است که دلیلی بر اساس آزمایشات در دسترس وجود ندارد لذا از درمان‌های انتظاری، دارویی و پیشرفته برای آن استفاده می‌شود.
روش‌های درمان ناباروری
امینی همچنین متذکر می‌شود: رزرو تخمدانی را باید در سنین بالا بررسی کرد تا پی ببریم سطح فولیکول‌ها در چه حدی کاهش یافته است چراکه هر زنی با ذخیره‌ی محدودی از تخمک روبرو بوده و به مرور زمان این ذخیره کاهش می‌یابد.
او ادامه می‌دهد: روش درمان باروری به شدت نازایی زوجین بستگی دارد و بعد از اینکه تست‌های لازم انجام شد، روش درمانی مناسب انتخاب می‌شود.
او در خصوص روش IUI می‌گوید: این روش درمان ساده و آسان بوده و در اختلالات خفیف اسپرم و بعد از تحریک تخمک گذاری انجام می‌شود و در درمان‌های پیشرفته و اختلالات شدید اسپرم، انسداد لوله‌ها و سابقه‌ی IUI ناموفق نیز از روش IVF و میکرو اینجکشن استفاده می‌شود که هم اکنون در آذربایجان شرقی همه این مراحل درمانی در مراکزی مانند مرکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی در حال اجرا بوده و نیازی به مراجعه به سایر شهرها نیست.
این جراح و متخصص زنان و زایمان همچنین اضافه می‌کند: در اختلالات لگنی و چسبندگی شدید لوله‌ها از روش IVF یا میکرواینجکشن استفاده می‌شود و استفاده از روش‌های زیفت و گیفت نیز با بهبود روش‌های میکرواینجکشن کاهش یافته است.
او در خصوص روش‌های IVF و میکرو اینجکشن اظهار می‌کند: بعد از تحریک تخمک گذاری پانکچر و برداشت تخمک‌ها و بارورسازی آنها در آزمایشگاه انجام شده و در شرایط مناسب جنین سه روزه یا پنج روزه به رحم منتقل می‌شود.
به گزارش باش خبر وبه نقل از ایسنا، بنابه گفته‌ی کارشناسان با افزایش سن، باروری کاهش می‌یابد و بعد از ۳۵ سالگی نیز شانس باروری به مرور کاسته می‌شود البته زوجین، هر دو نفر در نابارور بودن نقش دارند و این عقیده که دلیل ایجاد ناباروری تنها از سوی زن بوده، باور نادرستی است بنابراین توصیه می‌شود زوجین، باروری خود را به تأخیر نیاندازد تا اگر مشکلی هم باشد در زمان مناسبی درمان شود و از نعمت وجود فرزند محروم نشوند.
