شور و شوق 1000 زیارت در یک کاروان
تبریز، از مسافرخیزترین شهرها به مقصد مشهد است. مسیر ریلی تبریز به مقصد مشهد سالانه خیل عظیمی از عاشقان امام رئوف را در این مسیر جابه‌جا می‌کند. فرشید باغشمال: شاید زمانی که قطار شترها، مسیر تاریخ را وادی به وادی می‌پیمود، کسی فکرش را هم نمی‌کرد قرار است قرن‌ها بعد، زندگی مدرن ماشینی، با الهام از همین مَرکب تاریخی، ایمن‌ترین و خوش‌خاطره‌ترین وسیله سفر انسان باشد.
قطار با چنین پیشینه‌ای، روح سفرپسند انسان را تسخیر کرد و او را از میان کوه و کمر، به مقصدهای سبز و زیبا رساند. مسیری سراسر سلوک و رستگاری. مبدایی به سربلندی تبریز از اعماق تاریخ، تا پابوس علی‌ابن‌موسی‌علیه‌السلام در خراسان.
تبریز، از مسافرخیزترین شهرها به مقصد مشهد است. مسیر ریلی تبریز به مقصد مشهد سالانه خیل عظیمی از عاشقان امام رئوف را در این مسیر جابه‌جا می‌کند.
با تحولات ساختاری در مجموعه راه‌آهن، قطار مستقیم میان دو شهر، سرانجام از سال ۷۸ برقرار شد و به این ترتیب، یکی از آرزوهای دیرین عاشقان امام رئوف در تبریز و آذربایجان به ثمر رسید.
تدارک پرشور راه آهن آذربایجان، در دهه آخر ماه صفر
اداره‌کل راه آهن آذربایجان، با دو قطار در مسیر «تبریز-مشهد» خدمت‌رسان مردم آذربایجان است و در دهه آخر ماه صفر، با توجه به افزایش تقاضای سفر، این دوره را به عنوان پیک مسافرپذیری در تقویم خود پذیرفته و موضوع، در برنامه‌ریزی‌های کلان راه‌آهن، کاملاً جا افتاده‌است. هیچ شهری، از این نظر، همتای آذربایجان نیست.
رئیس قطار مسافری، مسئول هدایت فعالیت‌‍‌های تمام کارکنان و تجهیزات فنی و تأمین سلامت قطار مورد تصدی خود و اجرای کامل مقررات عمومی حرکت (امنیت سفر و کیفیت خدمات است) است. اگر شما رئیس قطارمسافری باشید، ممکن است به طور متوسط هر ماه، ۸ بار به مشهد مقدس اعزام شوید. یعنی در سال ، حدود ۱۰۰ بار و اگر فردی، ۱۰ سال رئیس قطار باشد، این یعنی خوشبختیِ کسی که توانسته در ۱۰ سال ، یک هزار بار زائر امام رضا(ع) باشد!
قطار تبریز-مشهد، یک هیئت متحرک است
«وحید سخایی» از همین افراد خوشبخت است. ۱۵ سال است که در بخش مسافری راه آهن خدمت می‌کند. بیش از ۱۰ سال رئیس قطار مسافری بوده و چند سالی است که به عنوان رئیس گروه مسافری اداره‌کل راه‌آهن آذربایجان، مسئولیت حوزه مسافری را دارد.
به سخایی می‌گویم، قطارها که فرقی با هم ندارند، امام غریب هم که برای همه مهربان است، پس فرق قطار در مسیر مشهد با دیگر قطارها چیست؟ می‌گوید: یک وقت هست که شما در قطاری رئیس هستید که به یک شهر دیگر حرکت می‌کند و خانواده‌ها در کوپه‌ها آرام نشسته‌اند. هر یک از کوپه‌ها نیز حال‌وهوای متفاوتی دارند. اما وقتی مقصد قطارتان، به لطف امام رضا علیه‌السلام متصل است. یک حس گرم و مشترک و قدرتمند در کل قطار حکم‌فرما می‌شود. در ایام پایان ماه صفر صدای صلوات خاصه امام رضا علیه السلام و نوحه از کوپه‌ها و راهروها به گوش می‌آید. این شور و شعف، مرا هم با خود همراه می‌کند، تا آنجا که به عنوان رئیس قطار، احساس می‌کنم دارم یک هیئت متحرک را به سمت مشهد مقدس به پیش می برم.
در مشکلات فنی مسیر، روی امام رضا(ع) حساب می‌کنیم!
سخایی چند سالی است که رئیس گروه مسافری اداره‌کل راه‌آهن آذربایجان است و شناخت خوبی از روحیات و رفتارهای مسافران شهرهای مختلف دارد. وی ویژگی کلی مسافران مشهد را این طور مطرح می‌کند: تجربه نشان داده، همکاری مسافران در قطارهای اعزامی به مشهد بیشتر است. خصلت قطارهای مشهد این است که اگر کمبود و مشکلی پیش می‌آید، مسافران بدون کوچکترین گله، همکاری صمیمانه‌ای با مدیریت قطار دارند.
وی در ادامه به برخی الطاف امام رضا علیه‌السلام در قطارهای مشهد اشاره می‌کند و می‌گوید: بارها پیش آمده مشکلات فنی و تاخیرهای چند ساعته، که در سایر سفرها، به سختی حل می‌شود، در این سفر به سادگی حل شده‌است. در یکی از همین سفرها، به علت مشکل فنی قطع برق از مبدأ، امکان تأخیر سه ساعته وجود داشت و اعلام این تاخیر برای کاروانی که در آن غلغله حرکت به مشهد است، کار ساده‌ای نبود و باعث نارضایتی زائرین می‌شد. یک لحظه به امام رضا رو انداختم و گفتم، آقاجان ما را پیش زائرانت شرمنده نکن! باور بفرمائید نیم‌ساعت مانده به آغاز سفر، آن ایراد فنی، به ساده‌ترین شکل حل شد و در طول سفر نیز هیچ مشکلی پیش نیامد. هر یک از روسای قطار مشهد، تجربه‌های بسیار از این گشایش‌ها دارند. ما این گشایش‌ها را جز عنایت امام رضا علیه‌السلام نمی‌دانیم.
«احیای 21 رمضان گوهرشاد» را از امام رضا(ع) هدیه گرفتم
رئیس و سایر خدمه قطار، وقتی به مشهد می‌رسند، در زمان استراحت، خود را به حرم دوست می رسانند. عرض ارادتی می‌کنند و اگر قسمت شد، نان و نمکی با امام، تازه کنند.
سخایی، پس از گفتن هر خاطره، دوباره به وجد می‌آید و دوست دارد، خاطره دیگری روایت کند و این طور ادامه می‌دهد: دلبستگی خاصی به صحن گوهرشاد دارم و بعد از هر سفر، سریع خودم را به این صحن می‌رسانم. دو سال پشت سر هم، بدون اینکه برنامه‌ریزی و تصمیم قبلی داشته باشم، در شب قدر ۲۱ رمضان، در همین صحن بودم و این اتفاق را هدیه امام رضا علیه‌السلام می‌دانم.
توقف اجباری برای اقامه نماز آیات
«نماز.. نماز.. نماز» صدایی که صبح‌ها در راهرو قطار می‌پیچید، صدای آشنایی مسافران قطار است. واژه غریبی که شاید در هیچ سفری، قدر و منزلت سفر مشهد را ندارد. راهِ رسیدن به علی‌ابن‌موسی‌الرضا از رکوع و سجود نماز می‌گذرد. هر چند با عجله و با اضطرابِ جا ماندن از قطار.
سخایی خاطره‌ای از نماز مسافران مشهد دارد و آن را این گونه نقل می‌کند: یک بار کاروانی را مشهد می‌بردم. برای نماز مغرب و عشا برابر برنامه، توقف کرده بودیم و به علت ماه‌گرفتگی پس از توقف قطار مسافران هم تاکید داشتند که باید «نماز آیات» بخوانند. توقفِ خارج از برنامه هر قطاری، نیاز به هماهنگی و برنامه‌ریزی خاص خود دارد. اما توجه به خواسته مسافران، یک اصل مهم در مجموعه راه آهن است. نمی‌توانستم بی‌تفاوت باشم و برابر هماهنگی، قطار را برای ادای نماز آیات، در زنجان متوقف کردم. استقبال مسافران عالی بود و حدود ۳۰۰ نفر به نماز ایستادند.
اگر در ایستگاه، از قطار جا ماندید، نگران نباشید!
«محمود اسماعیلی» هم‌دوره سخایی و از دیگر روسای قطار مسافری است. ۱۴ سال است رئیس قطار و کارشناس ارزیابی است. جزئیاتی که او در مورد برنامه‌ریزی قطارها برای اقامه نماز شرح می‌دهد، تازگی دارد. آنجا که می‌گوید: زمانی که قطاری برای نماز نگه می‌دارد، ممکن است از نمازخانه ایستگاه فاصله داشته باشد. که مهمانداران سجاده برای مسافران کم‌توان یا سالخورده آماده می‌کنند.
یکی از دغدغه‌های همیشگی خانواده‌ها در مورد قطار، اضطرابِ جا ماندن از قطار پس از اقامه نماز است. اسماعیلی در این مورد می‌گوید: اگر مسافری، از قطار جا ماند یا به اشتباه، سوار قطار دیگری شد، جای نگرانی وجود ندارد. سیستم ارتباطی قطارها در طول سفر فعال است و مسافری که جا مانده، در اولین ایستگاه، به مقصد خود اعزام می‌گردند.
نام امام رضا(ع) این‌گونه تسکین می‌دهد
وی خاطرات نابی از زیارت‌های پی‌درپی دارد. از آن جمله: شب شهادت حضرت علی(ع) بود. داشتیم از مشهد بر می‌گشتیم و قرار بود صبح به تبریز برسیم. در ایستگاه کرج برای نماز مغرب و عشا نگه داشتم. پس از حرکت متوجه شدم درگیری در داخل قطار پیش آمده و یک لحظه، ناخودآگاه صدایم بلند شد و گفتم: «خجالت بکشید. در این شب عزیز، از میهمانی امام رضا بر می‌گردید.» این جمله‌ها انگار آب بر آتش ریخت. چند ثانیه نکشید که اوضاع آرام و صمیمی شد. هر سفری دیگری جز مشهد بود، نه آن جمله من تاثیر می‌گذاشت و نه طرفین دعوا، به خودشان می‌آمدند.
کرونا با خاطرات قطار چه کرد؟
در آستانه دهه آخر ماه صفر هستیم. کرونا تمام خاطرات را هدف گرفته و مسافرت با قطار را از مسیر شور و شوق خود دور کرده‌است. ایستگاه سوت و کور و دلگیر است. به همین خاطر، موکب‌ها برنامه مفصلی برای اعزام کاروان به مشهد نداشته‌اند.
از سخائی در مورد، اربعین و ۲۸ صفر امسال می‌پرسم. خاطرنشان می‌کند: با شیوع بیماری کرونا، راه‌آهن به تبع سیاست‌های ستاد ملی مقابله با کرونا، خدمات خود را محدود کرده و پروتکل‌های بهداشتی را با سختگیری و نظارت‌های مستمر در قطار، ایستگاه و مبادی ورودی و خروجی، اعمال می‌کند.//فارس
