توسعه کشت «کاملینا» در آذربایجان‌شرقی
معرفی گیاهان جدیدی که بتواند در شرایط خشکسالی عملکرد اقتصادی و رضایت‌بخش داشته باشد، از راهکارهای منطقی برای رفع چالش‌‍های پیش‌روی آب و کشاورزی است و رقم «سهیل» از دانه روغنی «کاملینا» در ردیف همین گیاهان اقتصادی، سازگار و دارای تناوب مناسب کشت با غلات قرار دارد که کشت آن به صورت محدود از هشترود در جنوب آذربایجان‌شرقی تا خداآفرین در شمال استان گزارش شده است.
برخی از کشاورزان استان در سال زراعی جاری در قالب مزارع نمایشی و به صورت محدود نسبت به کشت این دانه روغنی اقدام کرده‌اند اما به نظر می‌رسد با توجه به مزیتهای این دانه روغنی، طی سال‌های زراعی آینده استقبال از آن بیشتر شود.
زیرا کاملینا یا «Camelina sativa» بر اساس نتایج پژوهش‌ها احتیاج آبی بسیار کمی داشته و در برابر سرمای بهاره و در مقایسه با سایر گیاهان دانه روغنی به خصوص کلزا و آفت‌های رایج در دانه‌های روغنی مانند سوسک‌های گرده‌خوار مقاومت بیشتری دارد و به همین دلیل گسترش کشت آن به ویژه در شرایط اقلیمی آذربایجان‌شرقی قابل پیش‌بینی است.
مسیر جدید خودکفایی در تولید روغن با گیاه کاملینا
مدیر جهاد کشاورزی جلفا از توسعه کشت دانه روغنی کاملینا به منظور حرکت در مسیر تامین امنیت غذایی و تلاش برای خودکفایی و کاهش واردات روغن در این شهرستان خبر می‌دهد و می‌گوید: کاملینا در مقایسه با کلزا نیاز آبی کمتری دارد و در برابر سرمای بهاره از تحمل نسبی بالاتری برخوردار است.
به گفته «رضا عباسی» دانه کاملینا به طور متوسط دارای ۳۰ تا ۴۰ درصد روغن است که علاوه بر مصرف خوراکی در زمینه دارویی و بهداشتی نیز کاربرد دارد.
وی با بیان اینکه کشت کاملینا در سال‌های زراعی آینده رشد قابل توجهی خواهد داشت، اضافه کرد: ارزش غذایی قابل توجه کاملینا و وجود امگا ۳ در روغن تولیدی آن نیز قابل توجه است و کنجاله آن نیز در صنعت دام و طیور قابلیت مصرف دارد.
کشت «کاملینا» برای نخستین‌بار در هشترود
مدیر جهاد کشاورزی هشترود با تاکید بر اینکه توسعه کشت دانه‌های روغنی به منظور تولید و تامین نیاز داخلی کشور و جلوگیری از خروج ارز ضروری است، گفت: طی سال زراعی جاری و برای نخستین‌بار در ۱۳ هکتار از اراضی دیم این شهرستان گیاه روغنی «کاملینا» کشت شد.
مجید احمدی افزود: با توجه به خشکسالی سال‌های اخیر و در راستای تغییر الگوی کشت، گیاهان کم آب‌بر و مقاوم در برابر کم‌آبی با سودآوری بالا به کشاورزان معرفی شده که «کاملینا» یکی از آنهاست.
وی با اشاره به اینکه ۹۰ درصد از روغن خوراکی کشور وارداتی است، اضافه کرد: توسعه کشت دانه‌های روغنی از جمله «کاملینا» ضروری است و کشاورزان نیز با توجه به تغییر اقلیم و به تدریج از آن استقبال خواهند کرد.
«احمدی» خاطرنشان کرد: خرید تضمینی با قیمت مصوب ۱۶ هزار تومان، بیمه مزارع از طریق طرح جهش تولید در دیم‌زارها، ارائه کود یارانه‌دار و نیز توزیع بذر رایگان مزرعه طرح پاپلوت جهت حمایت از کشت «کاملینا» در نظر گرفته شده است.
به گفته وی این گیاه برخلاف «کلزا» که در زمان برداشت افت عملکرد دارد، فاقد ریزش دانه است و در برابر آفت‌ها و بیماری‌ها بسیار مقاوم است تا جایی که آفت‌ها و بیماری‌ها رایج خسارت قابل توجهی روی آن ندارد.
ترویج توسعه کشت گیاه کاملینا در خداآفرین
سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی خداآفرین از ترویج توسعه کشت گیاه کاملینا در این شهرستان خبر می‌دهد و می‌گوید: توسعه کشت دانه‌های روغنی از جمله کاملینا یک ضرورت راهبردی است که کشاورزان باید با توجه به تغییر اقلیم به کشت آن اقدام کنند.
علی خدایی افزود: کاملینا جزو محصولاتی است که مدیریت جهادکشاورزی خداآفرین در قالب طرح جهش تولید اقدام به معرفی آن به کشاورزان شهرستان کرده است که از مزیتهای آن می‌توان به تامین بذر رایگان، بیمه یارانه‌دار و خرید تضمینی اشاره کرد.
وی ابراز امیدواری می‌کند که با توجه به ویژگی‌های بسیار مناسب این گیاه، شاهد افزایش توسعه کشت این گیاه در شهرستان طی سال‌های آینده باشیم.
کشت آزمایشی کاملینا در عجب‌شیر
مدیر جهاد کشاورزی عجب‌شیر از کشت ۲ هکتار محصول جدید کاملینا در این شهرستان خبر می‌دهد و می‌گوید: کشت گیاهان جدید در راستای تغییرات الگوی کشت گامی موثر در اقتصادی کردن کشاورزی و ایجاد اشتغال جدید و پایدار به شمار می‌رود و بر همین اساس نسبت به کشت، آموزش و ترویج کاملینا به صورت مزارع نمایشی در شهرستان اقدام شد.
به گفته «احمد اسلامی» از مهم‌ترین مزیتهای این گیاه می‌توان به انجام کشت آن در پاییز و برداشت در اواخر اردیبهشت ماه، نیاز آبی کمتر، سازگاری بهتر با شرایط اقلیمی منطقه، مقاومت فوق‌العاده به خشکی و سرمای بهاره، حساسیت کمتر به شیوع آفات و حساسیت نداشتن گیاه به ریزش محصول در زمان برداشت اشاره کرد.
مدیر جهاد کشاورزی عجب‌شیر با بیان اینکه این شهرستان با شرایط اقلیمی خاص و قرار گرفتن در حاشیه دریاچه ارومیه نیازمند توجه بیشتر به مصرف بهینه آب در حوزه کشاورزی است، ادامه داد: با شناخت و معرفی گیاهان جدید و اجرای سیاست‌های تغییر الگوی کشت، گامی مؤثر در جهت اقتصادی‌کردن کشاورزی، ایجاد اشتغال جدید و پایدار برداشته می شود.
کشت کاملینا برای اولین‌بار در ورزقان
مدیر جهادکشاورزی ورزقان از کشت گیاه کاملینا برای اولین‌بار در سطح پنج هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان خبر می‌دهد و می‌گوید: دانه‌های روغنی کلزا و گلرنگ در سطح اراضی کشاورزی این شهرستان کشت می‌شود و دارای تولید قابل قبولی است اما امسال و برای اولین بار کاملینا نیز صورت دیم کشت شده است.
به گفته «سعید پورحیدر» ظرفیت تولید مناسب در هکتار و درصد روغن بالا در این گیاه در شرایط دیم به اثبات رسیده و گزینه‌ای مناسب جهت تناوب با غلات است.
مدیر جهادکشاورزی ورزقان ادامه داد: کاملینا گیاهی با دوره رشدی کوتاه است و به خوبی در آب و هوای معتدل و خاک ضعیف رشد می‌کند و نسبت به گیاهان روغنی دیگر مانند کلزا و گلرنگ به آب کمتری برای رشد نیاز دارد.
مزیت کاملینا در مقایسه با سایر دانه‌های روغنی
کتاب «کاملینا، گیاهی کم‌توقع و سازگار» طی سال ۱۳۹۸ از سوی دانشگاه رازی منتشر شد که بر اساس آن روغن کاملینا دارای مقادیر بالایی از امگا ۳ است که باعث پیشگیری از سرطان و چاقی می‌شود؛ همچنین در صنعت به عنوان سوخت زیستی، تولید رزین، واکس‌ها و همچنین برای تولید لوازم آرایشی، بهداشتی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر آن مولفان کتاب در ادامه کاربردهای این گیاه اینگونه نوشته‌اند: «در کارخانه‌های روغن‌کشی برای جلوگیری از فساد و اکسیداسیون و افزایش ماندگاری روغن، اقدام به افزودن آنتی‌اکسیدان صنعتی می‌کنند که برای سلامت انسان بسیار خطرناک است؛ این در حالی است که کاملینا به دلیل داشتن آلفاتوکوفرول و ویتامین E بالا، که از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است، نیاز به هیچگونه افزودنی برای ماندگاری ندارد».
«حسین رستمی احمدوندی» عضو هیئت علمی و استادیار معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مورد دیگر کاربردهای این گیاه می‌گوید: این گیاه دارای مزیت نسبی به کلزا از جمله نیاز کم به آب و مواد مغذی، سازگاری به شرایط نامطلوب محیطی و مقاومت به آفت‌هاست و می‌تواند با شرایط محیطی سرد و خشک خود را سازگار کند؛ هرچند که در مناطق گرم نیز یافته شده است.
وی اضافه کرد: این گیاه با برخورداری از ۲۸ تا ۴۰ درصد روغن، غنای اسیدهای چرب اشباع‌نشده (حدود ۹۰ درصد)، طول دوره رشد بسیار کوتاه، سازگاری خوب با زمین‌های حاشیه‌ای و سیستم‌های زراعت کم‌نهاده اخیرا مورد توجه قرار گرفته است.
وی در مورد یکی دیگر از کاربردهای روغن کاملینا بیان کرد: این روغن را می‌توان برای تولید بیودیزل و سوخت تجدیدپذیر موتور جت نیز استفاده کرد؛ همچنین روغن و کنجاله آن دارای مصارف صنعتی دیگری از جمله ساخت چسب، رزین، روکش و جلادهنده اجسام است.
دانیال کهریزی» استادتمام گروه تولید، ژنتیک و گیاهی دانشگاه رازی و مجری طرح ملی و به‌نژادگر کاملینا نیز در مورد کاربردهای این دانه روغنی بیان کرد: روغن کاملینا خوراکی و منبع بالقوه خوبی از «ALA» بوده که یک پیش‌ماده برای اسید چرب امگا ۳ و موثر در سلامت انسان است.
به گفته وی در برخی از کشورهای اروپای‌شرقی از روغن این گیاه در طب سنتی برای درمان سوختگی، زخم، التهاب چشم و همچنین درمان زخم معده و به عنوان یک داروی مقوی استفاده می‌شود.
مجری طرح ملی و به‌نژادگر دانه روغنی «کاملینا»: این گیاه به عنوان یکی از گزینه‌های جدی برای کشت در مناطق سرد، کم‌آب و در شرایط تغییر اقلیم توصیه می‌شودوی اضافه کرد: این گیاه به عنوان یکی از گزینه‌های جدی برای کشت در مناطق سرد، کم‌آب و در شرایط تغییر اقلیم توصیه می‌شود.
وی اظهار داشت: این گیاه تا قبل از دهه ۴۰ میلادی در اکثر مناطق اروپا و روسیه کشت می‌شد و بعد از جنگ جهانی دوم اغلب توسط سایر گیاهان پربازده از لحاظ عملکرد، جایگزین شد.
وی ادامه داد: افت سطح زیرکشت این گیاه در اروپا به دنبال اعمال یارانه‌ها برای برخی دانه‌های روغنی مانند کلزا سرعت بیشتری گرفت اما توجه به روغن‌های گیاهی غنی از امگا ۳ طی سال‌های اخیر باعث شد که این گیاه بار دیگر در کانون توجه قرار بگیرد؛ به خصوص اینکه این گیاه می‌تواند با حداقل هزینه و نهاده ورودی، عملکرد اقتصادی داشته باشد.
به گزارش باش خبر وبه نقل از ایرنا رقم جدید گیاه دانه روغنی کاملینا در بیست و ششمین جلسه کمیته ملی معرفی رقم در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۹۶ با ویژگی سازگاری با شرایط اقلیم‌های مختلف کشور و با نام «سهیل» معرفی شد و از «دانیال کهریزی» به جهت معرفی این رقم به عنوان هفتمین رقم بخش خصوصی و اولین رقم گیاه دانه روغنی کاملینا قدردانی شد.
