تقابل «تعرفه‌های قانونی» با «پول چاقو» و فشاری که به بیماران تحمیل شد

با خودکارش حساب کتاب کرد و رو به من گفت که ۱۰ تومن به علاوه دو سکه طلا می‌شود پول چاقوی شما. رنگم پرید. گفتم آقای دکتر شنیدم کار شما خوب است اما من این همه پول را ندارم. حالم هم خوش نیست که سراغ دکترهای دیگر بروم. خواهش می‌کنم حداقل تخفیف بدهید، گفت همینه که هست یا همین پول رو بدید یا بروید جای دیگر. خداحافظ»

این روزها هر کسی بخواهد عمل جراحی کند، دو راه بیشتر ندارد، یا به سراغ جراحی خوب اما ناآشنا می‌رود و یا جراح حاذق و بسیار معروفی که در همان ابتدای ویزیت، از پول چاقوی جراحی‌اش حرف می‌زند و از قضا آنقدر سرش شلوغ است که برایش فرقی ندارد این بیمار توان مالی دارد یا نه، زیرا بیرون از اتاق ویزیت و در راهروی منتهی به مطب وی، صف بلند بالایی از بیماران که معلوم نیست پول چاقو را چگونه تهیه کرده‌اند، در انتظار هستند.

شکل گرفتن این پول‌های خارج از تعرفه پزشکی هم بسته به علاقه پزشک بوده و البته غیر قابل ردیابی است. برخی نقدی و داخل پاکت سفید می‌گیرد و برخی شماره کارت منشی و یا فرزندش را می‌دهد. بعضی‌ها هم به این کارها راضی نمی‌شوند و سکه تمام بهار آزادی طلب می‌کنند.

این پزشکان و جراحانی که تقریبا برای مردم هر شهر آشنا هستند، اغلب دارای ویژگی‌های مشخصی بوده و جزو جراحان ماهر و معروف به شمار می‌روند که با تعرفه پزشکی مصوب شده در کشور (که بنا بر گفته‌ی این پزشکان، متناسب با تورم افزایش نمی‌یابد)، گویی نمی‌توانند زندگی بچرخانند و درآمد خود را کم تشخیص می‌دهند و در نهایت تعرفه دریافتی از بیمار را خودشان تعیین می‌کنند. این درآمد خارج از عرف، چون غیرقانونی است و البته به صورت نقدی و یا کارت به کارت است، شامل مالیات برای پزشک نمی‌شود و در واقع بخش اعظمی از درآمدهای چندین میلیونی و حتی میلیاردی پزشکان را تشکیل می‌دهد که با یک حساب سرانگشتی هم نمی‌توان به درآمد ماهانه آن‌ها فکر کرد.

این نوع پزشکان که بنا به گفته‌ی رئیس سازمان نظام پزشکی تبریز به تعداد انگشتان دست هستند، بدون نظارت دقیقی و بدون هیچ دردسری به کار خود ادامه می‌دهند اما باید دید که چرا این پزشکان به درآمد قانونی خود قانع نمی‌شود و چه لزومی دارد که یک پزشک سوگند یاد کرده، حاضر می‌شود برای نجات جان انسان‌ها، آن‌ها را تحت فشار مالی قرار دهد.

البته پزشکان بسیاری هم هستند که با دریافت حقوقی بسیار پایین فعالیت می‌کنند اما با این حال هنوز هم به فعالیت در بخش درمان مشغول هستند.

در این روزها مردمی که به دنبال روزنه‌ای برای علاج دردهای خود بوده و از دکتری به دکتر دیگر در حال گردش هستند، راه چاره‌ای جز قبول پرداخت پول چاقوی پزشک نام آشنا و یا مراجعه به پزشک کم تجربه ندارند و آن‌هایی که نمی‌توانند این پول را پرداخت کنند، پول قرض می‌کنند و یا از سلامتی خود می‌گذرند.

آقای میانسالی چندین سال است که مشکل کلیوی دارد. رفتن از مطب دکتری به مطب دکتر دیگر جزو کارهای هفتگی او به شمار می‌رود. از مشکلاتش در راه عمل مفصل لگن به ایسنا، می‌گوید: برای ناراحتی مفصل لگنم به یک پزشک مراجعه کردم. برایم عمل جراحی نوشت. چون این پزشک فرصتی برای انجام عمل نداشت، دکتر دیگری را معرفی کرد. به این متخصص مفصل مراجعه کردم و او پس از مشاهده عکس‌های پزشکی که قبلا انداخته بودم، گفت که تشخیص درست است و باید عمل شوم. وقتی در مورد هزینه عمل پرسیدم، بدون این‌که اشاره‌ای به آن کند، شروع به حرف زدن در مورد پول چاقوی خودش کرد.

وی می‌افزاید: عمل بنده تنها ۲۰ دقیقه طول کشید و آنچنان زمان طولانی برای انجام آن لازم نبود. با این حال پزشک از بنده، پنج میلیون تومان پول چاقو درخواست کرد. گفتم که هشت سال است دیالیز می‌شوم و نمی‌توانم کار کنم و برایم تخفیف بدهد. اما پزشک به صراحت گفت که خبری از تخفیف نیست و اگر نمی‌خواهیم این پول را پرداخت کنیم باید پیش دکتر دیگر برویم.

وی ادامه می‌دهد: چون مجبور به انجام عمل بودم، هر طوری بود، پول را تهیه کردم. پزشک یک شماره حسابی برای واریز پول به بنده داد که به اسم خودش نبود. گویا شماره حساب منشی مطبش بود و تاکید کرد که هر وقت پول را واریز کردم زمان عمل را برایم مشخص می‌کند.

این آقا می‌گوید: وقتی پول را واریز کردم و فیش را برای منشی فرستادم، با بنده تماس گرفتند و زمان عمل را گفتند.

برادر وی نیز ماه گذشته تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته و پزشک او نیز پول چاقو طلب کرده است. وی در این خصوص می‌گوید: برادرم ناراحتی قلبی داشت و ماه گذشته برای انجام عمل قلب باز به یک پزشک مراجعه کرد. پزشک در ابتدا مبلغ بالایی را به عنوان پول چاقو مطرح کرده بود اما با هزار خواهش و تمنا و هزار آشنا قرار شد تا ۱۰ میلیونتومان به او پرداخت کنیم.

وی ادامه می‌دهد: این پزشک قلب، شماره حساب دخترش را به ما داده بود و پس از واریز مبلغ، زمان عمل را مشخص کرد و عمل را در بیمارستان خصوصی انجام داد. یکی از همسایه‌های ما نیز به تازگی برای انجام عمل به این دکتر مراجعه کرده و دکتر از او مبلغ ۲۵ میلیون تومان را به عنوان پول چاقو طلب کرده است.

مرد ۸۲ ساله ای نیز که شهریورماه سال گذشته دچار یک سانحه رانندگی شده و زانویش مشکل پیدا کرده است برای درمان زانوی خود با پزشکی آشنا شده که پول چاقو را دو سکه تمام بهار آزادی و پنج میلیون تومان نقد درخواست کرده است.

خانمی هم که مادر دو فرزند است می گوید دختر دو ساله‌اش از بدو تولد مشکل قلبی داشته و باید عمل می‌شد. در راستای عمل این دختر کوچک، پزشک معالجش یک سکه تمام بهار آزادی به همراه ۱۶ میلیون تومان پول درخواست کرده بود.

دوست آقای ایرج صیفی (صیفی یکی از جانبازان دوران دفاع مقدس با عوارض شیمیایی آن دوران است) مدتی قبل برای مداوای فتق به پزشک مراجعه کرده و پزشک از او مبلغ ۱۰ میلیون تومان نقدی و یا کارت هدیه به عنوان پول چاقو طلب کرده و بعد از خواهش و تمنا خواستار پنج میلیون تومان شده است. وی که درمانده بوده و پولی نداشت، موضوع را به صیفی می‌گوید و او نیز در جهت کمک به دوستش، پول چاقو را آماده می‌کند.

ایرج صیفی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص مراحل پرداخت این پول، می‌گوید: بنده برای این‌که هم به دوستم کمک کرده باشم و هم مچ این دکتر را بگیرم، پول را به صورت نقدی از بانک تحویل گرفتم و در پاکت سفید قرار دادم و تا زمان تحویل آن به منشی فیلم گرفتم. وقتی رسیدم به مطب، سالن پر شده بود از مردان و زنانی که پاکت سفید در دست داشتند.

وی ادامه می‌دهد: فیلم‌های گرفته را به همراه سایر اطلاعات به معاونت دانشگاه علوم پزشکی تحویل دادم و شکایت لازم را از پزشک متخلف انجام دادم اما با گذشت یک ماه از این جریان، هیچگونه پاسخی دریافت نکردم.

ما به پزشکان خود با سختی و اعمال مالیات‌ها حقوق می‌دهیم

مسعود پزشکیان، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون بهداشت و درمان در یک برنامه تلویزیونی، با اشاره به سیاست‌های دولت در حوزه درمان و لزوم اعمال بیمه همگانی، اظهار می‌کند: در دوره قبلی مجلس شورای اسلامی، مقرر شد تا نرخ مالیات بر ارزش افزوده از هشت درصد به ۹ درصد افزایش یابد و درآمد در این خصوص که برابر ۳۵ هزار میلیارد تومان می‌شود برای مناطق محروم و بخش بهداشت و درمان به خصوص فرستادن پزشک و امکانات پزشکی به این مناطق خرج شود.

وی با بیان این‌که این قانون چندان اجرایی نشده است، ادامه می‌دهد: در زمان تصدی وزارت بهداشت بنده (سال ۸۴)، حقوق پایه پزشک خانواده‌ای که به روستاها فرستاده می‌شد، شش میلیون تومان بود، در حالی که حقوق بنده به عنوان وزیر کشور به دو میلیون تومان می‌رسید. اما الان حداکثر حقوق بنده به ۳۰ میلیون تومان می‌رسد اما حقوق همان پزشک و حتی جراح متخصص در مناطق محروم حداکثر ۱۰ میلیون تومان است.

وی می‌افزاید: ما به پزشکان خود با سختی و اعمال مالیات‌ها حقوق می‌دهیم و پزشک ما آن هم یک جراح کارکشته، دیوانه نیست که با این سطح حقوق پایین به روستا برود در صورتی که در شهر می‌تواند درآمدهای هنگفتی برای یک عمل دریافت کند.

پزشکیان با اشاره به اعمال قانونی جهت تعیین سقف کارکرد پزشکان، اظهار می‌کند: حرف ما این است که هر قانونی که وضع می‌شود، باید اعضای مجلس و دولت هم بر سر سفره همان قانون بنشینند و وقتی حقوق یک پزشک در بیمارستان محدود شده و سقف تعیین می‌شود، باید خود دولت مردان هم از همان پزشک سرویس دریافت کنند.

وی با اشاره به منابعی که قرار بود به بخش بهداشت و درمان اختصاص یابد، می‌گوید: قرار بود ۱۰ درصد از محل هدفمندی یارانه‌ها و یک درصد از بودجه دولت به بخش بهداشت و درمان اختصاص یابد که هنوز به طور کامل محقق نشده است. دولت قبلی نیز این یک درصد را در کمیسیون تلفیق مجلس مصوب کرد اما به درستی اجرا نشد.

وی با اشاره به طرح تحول سلامت دولت قبلی، می‌گوید: به دکتر هاشمی، وزیر پیشین دولت از همان روزهای ابتدایی مطرح شدن این طرح گفتم که این طرح در جهت قانون و سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری نیست و نباید خارج از سطح بندی پول پرداخت شود اما وزارت خانه گفت که ۹۰ درصد تعرفه‌ها را در بیمارستان‌ها پرداخت می‌کنیم و این امر بدون مدیریت و اصولی اجرا شده و در نهایت به شکست منتهی شد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی متذکر می‌شود: نمی‌توان پزشکان سطح کشور را به زوربا یک سقف قیمتی پایین تر از انتظاراتشان محدود کرد و در این حالت انگیزه کمک و خدمت به محرومان این پزشکان از دست رفته و متخصصان برای دریافت پول بیشتر به دریافت پول خارج از تعرفه روی می‌آورند.

افزایش دستمزد پزشکان باید متناسب با تورم باشد / بیمه باید ۷۰ درصد هزینه‌ها را قبول کند

دکتر علیرضا صادق‌پور، رئیس سازمان نظام پزشکی تبریز نیز در گفت‌وگو با ایسنا نیز در خصوص دریافت پول‌هایی خارج از تعرفه پزشکان، اظهار می‌کند: گرفتن هر هزینه‌ای خارج از تعرفه تعیین شده یک واقعیت انکارناپذیر در بین پزشکان بوده و نه تنها در تبریز بلکه در شهرهای دیگر کشور به خصوص تهران مشاهده می‌شود. قطعا ابعاد این پول‌ها و تعداد پزشکانی که پول خارج از تعرفه دریافت می‌کنند در تهران بسیار بیشتر از نقاط دیگر است.

وی با بیان این‌که دریافت هر گونه مبلغی خارج از تعرفه تعیین شده غیرقانونی بوده و این امر جای بحث ندارد، ادامه می‌دهد: تعدادی از پزشکان تبریزی در رشته‌های مختلف پزشکی که دارای مشخصه‌های مخصوصی هم هستند پول خارج از تعرفه دریافت می‌کنند. این افراد که دارای سابقه بالا و شهرت قابل توجه در رشته خود هستند، روزانه بیماران بسیاری را ویزیت می‌کنند و مراجعه کنندگان به این پزشکان علی رغم دریافت پول خارج از تعرفه بسیار زیاد است.

وی می‌افزاید: اکنون متخصصان بسیاری در تمامی رشته‌های تخصصی و جراحی پزشکی وجود دارند که در بخش‌های دولتی و خصوصی فعالیت می‌کنند، در نتیجه تمامی بیماران مجبور نیستند که برای درمان خود فقط به یک پزشک مراجعه کنند. اگر بیماری به یک پزشکی مراجعه می‌کند که پولی خارج از تعرفه می‌خواهد، می‌تواند به راحتی پزشک خود را تغییر دهد و به پزشک دیگری برود که با تعرفه قانونی کار می‌کند و مدرک و مهارت او نیز در سطح سایر پزشکان است.

صادقپور خاطرنشان می‌کند: پزشکی که خواهان بسیاری دارد، مبلغ دریافتی خود را افزایش می‌دهد و وقتی می‌بیند که هنوز تعداد مراجعه کنندگانش بالا است، رفته رفته مبلغ را بیشتر کرده و به درآمد نجومی می‌رسد، در حالی که امکانات جراحی‌های این پزشک به همراه پزشکان حاذق دیگر در بیمارستان‌های دولتی وجود دارد.

وی ادامه می‌دهد: ممکن است مطب یک پزشک تا ساعت یک شب باز باشد و پزشک به ویزیت بیماران مشغول باشد اما پزشک دیگری که همان مهارت و مدرک را دارد روزانه فقط به تعداد انگشت شماری بیمار ویزیت کند چرا که پزشک اولی مشهور و دومی مشهور نباشد و به سختی هزینه اجاره مطب را بدهد.

وی با بیان این‌که تعداد پزشکان دریافت کننده پول خارج از تعرفه در تبریز بسیار کم است، می‌گوید: بیش از ۳۰۰۰ پزشک در تبریز فعالیت دارند که شاید تنها ۱۰ نفر از آن‌ها پول اضافی دریافت کرده و ۲۹۹۰ پزشک تبریزی هنوز با تعرفه دولتی کار می‌کنند.

صادقپور با بیان این‌که توجه به طیف گسترده‌ای از پزشکان که حقوق‌های بسیاری پایینی دریافت می‌کنند، انجام نمی‌گیرد، اظهار می‌کند: پزشکان بسیاری که بیشتر از اقشار جوان بوده و تازه کار خود را در کلینک آغاز می‌کنند، درآمدی کمتر از درآمد ماهانه کارگری و کارمندی دارند. درآمد پزشکان عمومی که در یک کلینک شبانه روزی کار می‌کنند هم شاید به اندازه دریافتی یک کارگر روزمزد هم نباشد و این پزشکان در گذران امور زندگی روزمره خود با مشکل مواجه هستند.

وی با تاکید بر لزوم تقسیم بندی بیماران بین پزشکان، می‌گوید: برخی اوقات مردم به شکل عمدی و سهوی وقتی به مطبی مراجعه می‌کنند که شلوغ بوده و پول خارج از تعرفه پول دریافت می‌کند، این وضعیت را به تمامی پزشکان تعمیم می‌دهند در حالی که اینگونه نیست و این وضعیت ضعف سیستم فرهنگی جامعه را نشان می‌دهد. گاه نیز مردم وقتی می‌بینند سایر افراد از یک پزشک تعریف می‌کنند، حاضر هستند تا فرش زیر پای خود را فروشند اما آن پزشک، عملشان کند و این امر نیز بر عدم راه اندازی سیستم ارجاع ربط دارد.

وی می‌گوید: در کشورهایی چون ترکیه برای تعرفه پزشکان، یک کف تعرفه جراحی تعیین می‌شود و مثلا می‌گویند حداقل دریافتی برای یک عمل مشخص باید فلان مبلغ باشد و بیشتر از این مبلغ به صورت رقابتی بین بیمارستان‌ها تعیین می‌شود و بیمار حق انتخاب دارد اما در ایران چنین نیست.

صادقپور می‌گوید: حق عمل در بیمارستان‌های دولتی ایران، سقف دریافتی دارد و به صورت پلکانی محاسبه می‌شود. مثلا اگر پزشکی کم کار کند، درصدی از حق عمل را دریافت می‌کند و اگر تعداد عمل افزایش یابد درصد حق عمل پزشک کاهش می‌یابد تا این‌که به یک سقف دریافتی می‌رسد. معمولا پزشکانی که به سقف دریافتی می‌رسند در تمامی روزهای هفته عمل دارند.

وی می‌افزاید: مالیات پزشکان نیز از ۱۰ تا ۳۵ درصد متفاوت است و با افزایش درآمد، مالیات نیز افزایش می‌یابد. مقدار درآمد در بیمارستان‌های دولتی کاملا به طور شفاف دیده می‌شود اما در بیمارستان‌های خصوصی، پزشک پس از کسب درآمد، با اظهارنامه می‌گوید که چقدر درآمد داشته و چند درصد مالیات باید بدهد.

وی در ادامه در خصوص دلیل دریافت پول خارج از تعرفه توسط پزشکان، اظهار می‌کند: برای پاسخگویی به این موضوع باید توجه کرد که تعرفه‌های پزشکی عادلانه است یا نه. امسال تعرفه قانون کار برای کارگران حدود ۵۷ درصد افزایش یافته است و از طرفی کارکنان بسیاری در مطب‌ها و بیمارستان‌ها فعالیت دارند، وقتی تعرفه پزشکی به اندازه تورم سالانه افزایش نیابد، نمی‌توان هزینه اجاره مطب، حقوق کارکنان از جمله منشی مطب و … را پرداخت کرد.

رئیس سازمان نظام پزشکی تبریز بیان می‌کند: هزینه‌ تهیه ابزارآلات دندانپزشکی و یا آزمایشگاهی وارداتی طی هشت سال گذشته بالغ بر هشت برابر و داخلی تا چهار برابر گرانتر شده و تعرفه پزشکان با این حجم از هزینه‌ها سازگاری ندارد. در چنین شرایطی، مسئولان آزمایشگاه یا باید تعطیل کنند و یا هزینه اضافی از مردم طلب کنند.

وی با تاکید بر این‌که افزایش دستمزد پزشکان نیز باید متناسب با تورم باشد، ادامه می‌دهد: دولت می‌تواند برای کاهش تعرفه پزشکی و جلوگیری از دریافت پول اضافی از مردم، مثلا ابزارآلات آزمایشگاهی را با قیمت‌های مصوب عرضه کند و به صورت قاطع با پزشکانی که خارج از تعرفه دریافت می‌کنند، برخورد شود وگرنه افزایش ۱۰ درصدی تعرفه در قبال افزایش چندین برابری هزینه‌های پزشکان چندان کارساز نخواهد بود و بیشتر افراد را به سوی تخلف هدایت می‌کند.

وی اظهار می‌کند: اگر منطقی در پشت تصویب قانونی تعرفه باشد، اجرای آن راحت تر بوده و تعداد متخلفان نیز کاهش می‌یابند.

وی با بیان این‌که هر پزشکی که هزینه‌های خود را دقیقا از راه تعرفه تامین کند، دچار ورشکستگی می‌شود، می‌افزاید: افزایش حقوق کارگران و کارکنان در سالجاری نیز یکی از موارد افزایش هزینه اداره مطب‌ها و بیمارستان‌ها و سایر اماکن درمانی بوده که در صورت عدم افزایش برابری نرخ تعرفه، قشر درمان را تحت فشار قرار می‌دهد.

صادقپور می‌گوید: یکی از راه‌های کاهش هزینه مردم، پرداخت بخش بزرگی از هزینه‌های درمان از سوی بیمه است. بیمه باید ۷۰ درصد هزینه‌ها را قبول کند تا با افزایش تعرفه پزشکی، فشار اقتصادی بر  مردم متحمل نشود. اگر بیمه بتواند سهم خود را به خوبی پرداخت کند، ما هم مشکلی نخواهیم داشت و با هر کسی که در راستای دریافت تعرفه، تخلفی کند، برخورد شدید قانونی و منطقی انجام می‌گیرد، ولی وقتی تعرفه پزشکی غیرواقعی است انگار به صورت نانوشته به افراد گفته می‌شود که خودشان هر کاری دوست دارند، انجان دهند.

وی می‌افزاید: بیمه در این خصوص می‌گوید که منبع مالی برای تامین ۷۰ درصد از هزینه‌های درمانی را ندارد، در حالی که سالانه با افزایش حقوق کارگران و حق بیمه، منابع بیمه نیز افزایش یافته و زمینه برای حمایت هر چه بیشتر درمانی ارتقا می‌یابد.//ایسنا