برداشت ژل سلطنتی، صنعتی نوپا/ اکسیر جوانی که انسان را شاداب می‌کند
کارشناس پرورش زنبورعسل گفت: برداشت ژل سلطنتی یک صنعت نوپا و جزو محصولات مدرن زنبورعسل تلقی می‌شود که استحصال آن حدودا از سال ۱۹۵۰ از منطقه شرق آسیا و مشخصا از کشورهای چین، تایلند، ژاپن و جزیره تایوان آغاز شده است.
اسماعیل زینال زاده در گفت‌وگو با خبرنگار، با بیان این‌که ژل شاهانه یا همان ژل رویال ایرانی بهترین نوع موجود در بازار هست، اظهار کرد: متاسفانه اکنون ژل‌های وارداتی بسیاری از جمله ژله چینی به فور در بازار یافت می‌شود که فاقد کیفیت و استاندارد لازم هستند.
وی افزود: درصد ساکارز ژل‌های چینی بسیار پایین بوده و اینگونه ژل‌ها اکثرا ژل لاروهای کارگری و زنبوران نر هستند و بیشتر به کشورهای خاورمیانه و حوزه خلیج فارس صادر می‌شود، در حالی که درصد ساکاروز ژل‌های ایرانی و غذای لاروهای ملکه بالا بوده و بارور کننده هستند.
وی متذکر شد: بهتر است ژل رویال از منابع معتبر و مطمئن و در حد امکان از خود تولید کننده تهیه و تامین شود، زیرا با توجه به قیمت بالای ژل و در غیاب نبود آزمایشگاه‌های مجهز، ممکن است مورد سوءاستفاده فرصت طلبان و سودجویان قرار گرفته و بجای ژل ایرانی، ژل‌های خارجی و چینی را با قیمت گزاف عرضه کنند.
زینالزاده در خصوص برداشت اولین ژل رویال در ایران، افزود: برای اولین بار در سال ۱۳۹۴، تعداد ۷۰ نفر زنبوردار پس از طی دوره‌های آموزشی در موسسه تحقیقات علومی کرج، عملا برداشت ژل رویال در کشوربه صورت رسمی آغازشد.
وی با بیان این‌که برای تولید و برداشت ژل رویال هنوز منابع و مرجع مشخصی در کشور وجود ندارد، اظهار کرد: با این حال در طول سال‌های اخیر، در سایه آموزش و فعالیت زنبورداران و در کنار تولید وسایل و ابزار آلات استاندارد، پیشرفت خوبی در زمینه استحصال ژل رویال انجام گرفته و جهت گیری این صنعت رو به پیشرفت است.
آذربایجان شرقی می‌تواند قطب تولید و صادرات ژل رویال باشد
زنبوردار نمونه آذربایجان شرقی در سال زارعی ۹۷-۹۶ متذکر شد: با توجه به این‌که استان قطب زنبورداری کشور بوده و ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالایی در این زمینه دارد، ولی با این حال هنوز به جایگاه اصلی خود در زمینه تولید ژله رویال نرسیده است، این در حالی است که ما می‌توانیم به قطب تولید ژله رویال و صادرات آن تبدیل شویم. در واقع میزان تولید ژل با ظرفیت‌های زنبورداری و تقاضا متناسب نبوده و گاه حتی کمبود آن از سایر استان‌ها نیز جبران می‌شود.
آشنایی با ساختار و کاربردهای ژل رویال
وی با بیان این‌که ژله رویال، مخصوص غذای لاروهای جوان و ملکه است، اظهارکرد: ژله رویال توسط یک جفت غده موجود در سر زنبوران به نام هیپوفارینژال و عمدتا در دامنه سنی ۳ الی ۱۲ روزگی بعد از تولد ترشح و به تغذیه لاروها و ملکه می‌رسد.
فنجانک‌های پرشده از ژله رویال در پنج تیرک دو ردیفه
وی در خصوص نحوه استحصال ژل رویال، افزود: ژل رویال را می‌توان با استفاده از روش پیوند و پرورش تجاری ملکه، استحصال کرد. بر این اساس لاروهای یک روزه زنبور کارگر را در اتاق پیوند و شرایط ایزوله و به صورت مصنوعی به فنجانک‌های ملکه منتقل و سپس در کلونی‌هایی که قبلا به همین منظور سازماندهی شده‌اند، جهت پرستاری و پرورش معرفی می‌شوند و دقیقا پس از ۶۸ الی ۷۲ ساعت اقدام به برداشت و تخلیه آن می‌کنند.
زینالزاده ادامه داد: برای برداشت ژل رویال، تیرک فنجانک‌ها را در وقت مقرر از کند و خارج و مجددا جهت برداشت و تخلیه به اتاق پیوند منتقل می‌کنند. همه این عملیات باید با رعایت اصول بهداشتی و به دور از تابش مستقیم نور خورشید و گردوغبار انجام پذیرد.
اتاق پیوند
ژل رویال، کیلویی ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان
وی با بیان این که تولید ژله رویال مستلزم حساسیت، دقت، تکنیک، ظرافت، تخصص، برنامه ریزی دقیق و صرف هزینه بوده و با حجم پایین تولید می‌شود، افزود: به خاطر خواص و فواید دارویی این ماده ارزشمند، قیمت آن بالا است و در حدود ۱۰ الی ۱۵ میلیون تومان در بازار خرید و فروش می‌شود.
وی گفت: ژل رویال یک ماده مغذی بوده و بیشتر جنبه مصارف دارویی دارد. معمولا مشتریان و متقاضیان به منظور بهبود بیماری سرطان، تنظیم متابولیسم بدن، افسردگی، انرژی زایی، ام اس، درمان نازایی، آلزایمر و افزایش سیستم ایمنی و قوای جنسی بدن و ورزشکاران از آن استفاده می‌کنند.
عضو انجمن علمی زنبورعسل افزود: ژل رویال، فوق العاده ماده مغذی و سرشار از ویتامین‌ها و اسیدهای آمینه بوده و ترکیبات اصلی آن شامل آب، قندها، لیپیدها و مواد معدنی و حتی درصدی هم ماده ناشناخته نیز در ترکیب آن وجود دارد.
وی افزود: در اثر تغذیه ژل رویال است که ملکه از سایر زنبوران کارگر متمایز شده و در ۱۶ روزگی متولد و دارای جثه بزرگتر و سرعت رشد جهشی و قدرت تخم ریزی و عمر بیشتری در مقایسه با زنبورهای معمولی دارد.
وی با بیان این‌که ملکه از ابتدای عمر تا زمان مرگ صرفا از ژل رویال تغذیه می‌کند، گفت: کلنی در فصل پرورش ملکه، ابتدا تعدادی لارو کارگر را انتخاب و ضمن تغییر شکل و اندازه سلول، آن‌ها را با غذای مخصوص به نام ژل رویال تغذیه می‌کنند. سپس این لاروها تبدیل به ملکه شده و می‌توانند تا شش سال زندگی کنند در حالی که عمر زنبورهای معمولی تنها چند هفته است.
زینالزاده افزود: رنگ ژل رویال، سفید مایل به زردی بوده و بافت آن به صورت ژله ای و دارای مزه ترش است. البته در راستای اطمینان کامل از این ماده، ترکیبات آن را در آزمایشگاه آنالیز و به عنوان مثال درصد رطوبت و HDA آن را مشخص می‌کنند.
نحوه مصرف ژل رویال
وی در خصوص نحوه مصرف ژله، اظهار کرد: قبلا میزان مصرف آن روزانه ۰.۲ گرم بود ولی در مطالعات اخیر گفته می‌شود که می‌توان روزانه بین یک تا سه گرم و در دو نوبت صبح و عصر به صورت ناشتا طی دو دوره ۳۰ الی ۹۰ روزه و با فاصله ۱۰ الی ۳۰ روزه مصرف کرد؛ هم‌چنین توصیه می‌شود که مصرف ژله رویال به صورت تازه، خام و زیر زبانی میل شود تا مستقیما جذب خون شده و دارای تاثیرگذاری بیشتری باشد.
وی متذکر شد: ژل رویال ضرری برای بدن ندارد ولی می‌تواند برای یکسری از افراد باعث ایجاد حساسیت و آلرژی شود. به عنوان مثال در کسانی که به زهر زنبورعسل، گرده گل و پروتئین‌های ژل رویال حساس هستند، ممکن است باعث ایجاد حساسیت شود و یا بیمارانی که مبتلا به آسم هستند، مصرف آن را باید با احتیاط و زیر نظر پزشک متخصص داشته باشند.
این کارشناس پرورش زنبور با اشاره به مصرف خودش از ژل رویال در زمان بازدید کلنی و حین برداشت، گفت: مصرف این ماده واقعا تاثیرگذاراست، روزهایی که از ژل مصرف می‌کنیم، معمولا وضعیت عمومی بدن مطلوب و سرحال وشاداب ترمی‌شویم.
وی افزود: به ژل رویال، اصطلاحا اکسیرجوانی نیز می‌گویند، چرا که جوانی را جاوید کرده و مصرف آن انسان را شاداب و پر نشاط می‌کند.
وی متذکر شد: توصیه می‌کنیم که همواره ژل رویال را به صورت خالص و بدون مخلوط با مواد دیگری مصرف شود. البته مصرف ترکیب پودر بره موم و عسل و ژله رویال باعث افزایش سیستم ایمنی و مقاومت بدن در مقابل بیماریهای ویروسی دارد.
زینالزاده با بیان این‌که هرچقدر ژل رویال تازه باشد، به همان اندازه فواید و تاثیر گذاری آن بیشتر خواهد بود، گفت: ژل رویال سرشار از مواد ارزشمند نظیر ویتامین‌های گروه B، آنتی اکسیدان و مواد بیولوژیکی فعال بوده و در معرض نور خورشید، آسیب پذیر است و بر این اساس برداشت و انبارداری آن نیازمند دقت و رعایت اصول بهداشتی بوده و می‌بایست در داخل ظروف مخصوص بسته بندی و جابجایی آن حتما به همراه یخ انجام پذیرد و بلافاصله پس از برداشت در اولین فرصت آن را به داخل یخچال منتقل کرد.
نحوه نگه داری ژل رویال
وی افزود: البته ژل رویال را می‌توان حداکثر به مدت شش ماه در یخچال معمولی و مدت دو سال در فریزر با دمای منفی ۱۸ درجه سلسیوس نگهداری کرد و برای نگهداری بیشتر، آن را اصطلاحا لیوفیلیزه می‌کنند.
وی که برداشت ژل رویال را امسال به صورت حرفه‌ای و تخصصی آغاز کرده است، ادامه داد: آگاهی مردم در خصوص اهمیت و موارد مصرف ژله رویال افزایش یافته، به طوری که میزان سفارش و تقاضا روز به روز بیشتر می‌شود.
عضو انجمن علمی زنبورعسل در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که زنبورداران در عرصه تولید همواره تلاش می‌کنند و حافظان واقعی محیط زیست و عرصه تولید هستند، افزود: عسل، ژله رویال، بره موم، گرده و موم همگی محصولات فرعی و ظاهری زنبورعسل هستند، در حالی که نقش اصلی این حشره زیبا در طبیعت گرده افشانی و باروری نباتات و گیاهان به عنوان ریه‌ی کره زمین بوده و از این طریق ضامن بقای حیات هستند.
وی افزود: از طرف دیگر، ارزش افزوده‌ای که زنبورها بابت تلقیح و باروی گیاهان تولید می‌کنند، تقریبا ۱۴۰ برابر محصولات تولیدی کندو است و به همین خاطر پرورش زنبورعسل از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار هست.//ایسنا
