اینجا مهندسی شغل نیست، لقب است
شاید اگر خواجه نصیرالدین طوسی، آخر و عاقبت مهندسی را پیش‌بینی می‌کرد، هرگز مهندس نمی‌شد و یا دقت بیشتری در پذیرش علاقه‌مندان به این رشته به خرج می‌داد، مردی که با نبوغش اولین رصدخانه جهان را ساخت و باعث شد تا روز به روز بر تعداد عاشقان رشته‌ی مهندسی افزوده شود، اما مهندسان امروز شباهت چندانی به مهندس دیروز ندارند و اینجا مهندسی شغل نیست، لقب است.
گفته می‌شود علم مهندسی محصول دنیای مدرن نبوده و از مصر باستان تا همین ایران خودمان، دانشمندان کارهای مهندسی را شروع کرده بودند، ساخت پل‌های غول آسا، تجهیزات برق، تعمیر خودروها، استخراج نفت و معدن کاری ضمن نشان دادن اهمیت مهندسی شدن علوم، رغبت انسان‌ها را از علاقه‌ی صرف به علوم پزشکی به علوم مهندسی متمایل کرد، اما این تمایل در ایران با وجود درب‌های همیشه باز دانشگاه‌ها و مراکز علمی به روی دانشجویان و پذیرش بیش از حد دانشجو در این حوزه و خرید منزلت اجتماعی با رشته‌های مهندسی، ایران را به سومین کشور جهان در تولید مهندس تبدیل کرد.
به گزارش ایسنا، اتخاذ چنین سیاستی از سوی برنامه‌ریزان دانشگاه‌ها باعث شد تا مراکز علمی از هدف اصلی خودشان که تربیت نیروی انسانی متخصص بود، دور شده و دانشجویان بدون آموختن تخصص و با پاس کردن چند واحد درسی و حفظ فرمول‌هایی که کاربردی در زندگی واقعی‌شان نداشت، از دانشگاه دانش آموخته شده و لقب «مهندس دیروز و بیکار امروز» را کسب کنند، سیاست پذیرش بی حد و مرز دانشجو در رشته‌های مهندسی هنوز هم بدون توجه به عواقب و هزینه‌های تحمیلی آن به دانشگاه‌ها و دانشجویان ادامه داشته و مرگ تدریجی رشته‌های مهندسی در ایران هم از ادامه‌ی این سیاست جلوگیری نکرده است.
«آقای مهندس و خانم مهندس» و چند استوری و عکس پروفایل حاوی پیام «روزم مبارک» شاید تنها دستاوردی باشد که از محل تحصیل در رشته‌های مهندسی عاید دانشجویان شد، لقبی که شاید در رقابت با دانش اموختگان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی ابداع شد تا دانش آموختگان رشته‌های مهندسی از قائله عقب نمانده و از همان ترم اول بدون آموختن الفبای مهندسی، همدیگر را مهندس خطاب کنند، این لقب همچنین روشی برای پز دادن برای پدرها و مادرها بود تا به والدین بدون اندیشیدن به آینده‌ی شغلی فرزندانشان، تحصیل در رشته مهندسی را افتخاری برای خاندانشان بدانند.
پز دادن با رشته‌های مهندسی در حالی است که بسیاری از دانش آموختگان در برابر سوالات تخصصی اطرافیان و دوستانشان در رشته‌های مهندسی تنها به دادن یک جواب اکتفا می‌کنند؛ «در دانشگاه یادمان نداده‌اند»، آینده‌ی شغلی رشته‌های مهندسی به قدری ناامید کننده است که رئیس دانشگاه تبریز، چندی پیش در نشست بررسی پروژه ارتقای پنج دانشگاه و پنج پژوهشگاه به تراز بین‌المللی گفته بود: «در طول ۴۰ سال اخیر بلایی بر سر دانشجویان آوردیم که بر اثر آن دانشجویان ما تمایل دارند در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تحصیل کنند، گفت: با روندی که امروز پیش می‌رود آینده رشته‌های علوم انسانی و فنی مهندسی که موتور محرکه جامعه هستند نگران کننده است.»
متولیان دانشگاه‌ها و سکانداران کشتی علوم دانشگاهی اما خبرهای خوبی از پیشرفت‌های قابل توجه در رشته‌های مهندسی دارند، به طوریکه معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در این خصوص گفته بود: «ایران در رشته‌های مهندسی رتبه جهانی ۱۰ و ۱۱ را از آن خود کرده است”، پیشرفت کمی و کیفی مقالات پژوهشی در رشته‌های مهندسی در دانشگاه‌های ایران هم پا به پای دانشگاه‌های دیگر اتفاق می‌افتد و نشانگر تلاش اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها با وجود شرایط سخت حاکم بر فضای علمی جامعه است، اما نبود ارتباط بین صنعت و دانشگاه‌ها سبب شده است تا پایان نامه‌های دانشجویی در بایگانی دانشگاه‌ها خاک بخورند، این پیشرفت همچنین تاثیر چندان معناداری بر آینده‌ی شغلی دانش اموختگان این رشته‌ها نداشته و مهندسان همچنان یا در بیکاری به سر می‌برند و یا در رشته‌های غیرمرتبط با رشته‌ی تحصیلی‌شان با حقوقی بخور و نمیر، مشغول به کار هستند.
برخی آمار و ارقام از کاهش ورودی‌های رشته‌های مهندسی دانشگاه‌های ایران در طی سال‌های گذشته خبر داده‌اند، این در حالی است که همین تعداد کم هم آینده‌ای نداشته و برای گذراندن زندگی تحصیلی و اخذ مدرکی که دال بر داشتن تحصیلات دانشگاهی باشد، وارد رشته‌های مهندسی می‌شوند، برخی رشته‌ها مانند کشاورزی هنوز مهندسی نشده‌اند و راه بسیاری تا مهندسی شدن آن‌ها وجود دارد، اما دانشجویان با انتخاب این رشته‌ها بدون اطلاع از آینده و نبود زیرساخت‌های مناسب، چندین سال از عمرشان را تلف کرده و مانند عالمان بی‌عمل بر آمار مهندسان بیکار اضافه می‌کنند، این سیاست در دوره‌های تحصیلات تکمیلی هم در پیش گرفته شده است و بر نگرانی‌ها در خصوص افزایش آمار مهندسان بیکار می‌افزاید، این در حالی است که کلید حل بخشی از این مشکل در دست متولیان وزارت عتف بوده، به طوریکه با کنترل ورودی دانشگاه‌ها در رشته‌های مهندسی و کاهش ظرفیت پذیرش، به جای توسعه کمی، اولویت را بر توسعه کیفی قرار داده و به اصلی‌ترین رسال خود یعنی تربیت نیروی انسانی متخصص عمل کنند.//ایسنا
