از تجارت جنین تا خبری خوش برای زوج های عقیم

چهار جنین حاصل بذر عشق او و همسرش در فریزر یخ زده‌اند و منتظرند تا روزی گرمای مادر را حس کنند؛ مادری که حداقل ۳ سال رنج کشیده، آنهم با کیلو، کیلو دارو خوردن و تحمل درد درمان.

اما در آخرین لحظه که می‌رفت خوشحالی عمیق اش از نتیجه دادن روش( IUI ) و حس ریشه دواندن گُلی در وجودش، او را به خوشبخت‌ترین مادر دنیا تبدیل کند، در ۶ هفتگی از دست رفت؛ تنها دردی عمیق و جانکاه برای “مریم” به جای گذاشت چرا که آن همه وعده پزشکان و امیدهایی که داده بودند و در خود او هم جان گرفته بود بر باد رفته می دید.

از زمان مثبت شدن آزمایش بارداری، حس مادری در وجود یک زن ریشه می‌ دواند

خودش می گوید” شاید بعضی‌ها بگویند ۶ هفتگی جنین که هنوز حس مادری ندارد و قلبش نمی‌تپید، اما مادرها متوجه می‌شوند چه می‌گویم؛ واقعیت این است از زمانی که جواب آزمایش بارداری مثبت می‌شود حس مادری در وجود یک زن ریشه می‌ دواند.”

حالا که حس قشنگش را تجربه کرده بود، بادی نبود که با این بیدها بلرزد؛ پس از چند ماه خودش را جمع و جور کرد و دوباره درمان را از سر گرفت؛ این بار سخت تر و مقاوم تر، روش‌های پیشرفته درمان ناباروری را امتحان کرد؛ گاهی حالش از سنگینی داروها خیلی بد می‌شد و اینکه باید ۱۵ روز پی در پی آمپول تزریق می کرد اما پس از یکسال درمان پی در پی به روش (IVF )، باز هم به نتیجه نرسید.

دلشکسته است و روزهایی که حالا خاطره شده اند و جنین هایش که فکر آنها رهایش نمی کند؛ گاهی برای دوباره مادر شدن و انتقال آن جنین ها برنامه ریزی می کند اما فکر آنکه دوباره آن دردها تکرار شود و نتیجه ای حاصل نشود، او را در راه بیم و امید متوقف می کند.

با همه درد و رنج‌هایی که کشیده، می گوید “دست پزشکانی که به زوج‌ها کمک می‌کنند صدای گریه نوزاد در کلبه‌شان بپیچد می‌بوسم.”

امتحان آخرین شانس بچه دار شدن در ۱۰۰ مرکز درمان ناباروری در ایران

هم اینک بیش از ۱۰۰ مرکز درمان ناباروری در ایران فعالیت می کنند تا با کمک روش‌های پیشرفته به یاری ۴ میلیون زوج با مشکلات ناباروری بشتابند که حاضرند زندگی شان را بدهند تا بلبل خانه برایشان آواز بخواند چرا که از ثروتمندترین و قدرتمندترین انسانهای دنیا تا فقیرترین آنها به این آگاهی رسیده اند که صدای خنده فرزندی در خانه یک دنیا را می ارزد و حتی گریه هایش.

اینجا یکی از ۱۰۰ مرکزی است که زوج های ایرانی آخرین شانس‌شان را برای بچه دار شدن امتحان می کنند؛ مرکزی که آب پاکی را حتی به روی دست خانواده های عقیم نمی ریزد و به آنها روش های قانونی اهدا را توصیه می کند.

تولد بیش از ۴۰ هزار نوزاد با روش های درمان ناباروری در رویان

مرکزی که فعل “ما می توانیم” را هر روز صرف می کند و دکتر احمد وثوق، مدیر مرکز درمان ناباروری رویان احساس خوشبختی می کند از اینکه توانسته از زمان دانشجویی در این موضوع وارد شود؛ حالا مرکزی که او مدیرش است با بیش از ۳۰ سال فعالیت، حداقل ۴۰ هزار نوزاد از طریق روش های درمان ناباروری به آغوش خانواده ها هدیه داده است.

سیمین، اولین نوزاد به دنیا آمده در رویان به روش لقاح مصنوعی در سال ۱۳۷۲

اولین نوزاد این مرکز سیمین نام گرفت؛ نخستین نوزادی که به روش لقاح مصنوعی و خارج رحمی(میکرواینجکشن) به دست متخصصان ایرانی در کوچه سیمین منطقه زعفرانیه تهران و در پژوهشگاه رویان در سال ۱۳۷۲ به دنیا آمد؛ حالا سیمین خانم قصه ما در خانواده ای خراسانی ۲۷ ساله شده و فارغ التحصیل دانشگاه.

اضافه شدن سالانه حدود ۸۰۰۰ زوج به مراجعه کنندگان مرکز ناباروری رویان

امروز حدود ۲۲۰ هزار زوج با مشکلات ناباروری در رویان تحت درمان هستند و به طور میانگین در سال حدود ۸۰۰۰ زوج به مراجعه کنندگان این مرکز اضافه می شوند؛ علاوه بر آنکه از کشورهای دیگر بخصوص همسایگان ایران و بخصوص ایرانیان ساکن در خارج کشور از اروپا، آمریکا و کانادا به این مرکز مراجعه کرده اند که البته فعلا به دلیل همه گیری کرونا به طور چشمگیری کاهش یافته است.

رویان این روزها خیلی شلوغ است، حتی با وجود کرونا؛ شاید عجیب به نظر برسد که با وجود چرخیدن یکی از مرگبارترین ویروس ها در دنیا و ایران، اطراف خیابانهای منتهی به حافظ شرقی و کوچه بنی هاشم در اطراف بزرگراه رسالت تهران، کیپ تا کیپ ماشین پارک شده و افرادی که در میانه کوچه هم تاکسی دربست می کنند و هم جویا می شوند آدرس خانه های اجاره ای اطراف این مرکز را که اغلب بر روی دیوارهای اطراف مرکز قابل مشاهده است.

همه این هیاهوها و برو و بیاها برای خانواده هایی است که از اقصی نقاط کشور؛ از مریوان کردستان گرفته تا اسلامشهر تهران آمده اند تا به قول مرد مریوانی با لباس و زبان کردی اش زیر سایه درخت حیاط رویان بگوید ” هاتووم بۆ ئێرە ژنە کم مناڵدار بێ ” (آمده ام اینجا تا زنم بچه دار شود) تا بخت‌شان را برای صاحب فرزند شدن بیازمایند.

اما رویان چگونه رویان شد که خانواده ها از اروپا و آمریکا گرفته تا استانهای مختلف برای درمان در این مرکز سر و دست می شکنند؟

مدیر مرکزدرمان ناباروری پژوهشگاه رویان، شکل گیری این مرکز را نخست مدیون دانشمند عراقی به نام صفا الحسنی و دوم مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی، موسس پژوهشگاه رویان و پژوهشکده علوم تولید مثل می داند که جرقه شکل گیری این مرکز را زدند.

دکتر احمد وثوق درباره نحوه شکل گیری مراکز درمان ناباروری در ایران به ایسنا می گوید: کشور در دهه ۶۰ دچار چالش جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران بود و بنابراین مسائل درمان و حل مشکلات آن نیز مورد توجه مسئولان بود؛ در آن دهه دولت برای مراجعه بیماران به خارج کشور و بخصوص بیماران قلبی ارز اختصاص می داد و البته به زوج هایی که برای درمان ناباروری به کشورهای دیگر می رفتند.

در پاییز ۱۳۶۵، سمیناری با عنوان تازه های درمان ناباروری در دانشگاه علوم پزشکی ایران برگزار شد که در آن سمینار جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران نقش اجرایی داشت و بخش علمی آن به عهده دانشگاه بود. در این سمینار سه استاد خارجی دعوت شده بود؛ یکی از آنها دانشمند عراقی با نام صفا الحسنی با همسری ایرانی بود که در آلمان اقامت داشت و در پیشرفت درمان ناباروی و داشتن علم تازه های درمان در این بخش جزء سرآمدهای علم بود.

پزشک عراقی دوره جنگ، علاقمند کمک به ایرانی ها برای انتقال دانش درمانهای پیشرفته ناباروری

حضور یک عراقی در ایران و آن هم در شرایط جنگی حساسیت امنیتی داشت و بنابراین از گروه اجرایی خواسته شد که در کنار او قرار گیرد و مراقب مراودات او باشند؛ این نزدیکی روابط با او منجر به ایجاد روابطی بسیار دوستانه با او شد و گروه اجرایی متوجه شدند که الحسنی بسیار به ایران علاقمند است و می خواهد قلبا به ایران کمک کند تا دانش درمانهای پیشرفته ناباروری به ایران انتقال یابد.

این جرقه ای شد تا ایرانی ها به فکر بیفتند، مرکز درمان ناباروری را در کشور تاسیس کنند، در نتیجه به همراه مرحوم دکتر مهدی پور، ارتباط با این دانشمند حفظ شد؛ او مشتاقانه تشویق می کرد و دلگرمی داد که ایجاد مرکز درمان ناباروری کار سختی نیست و تنها به تامین ملزوماتی همچون تجهیزات مورد نیاز و نیز آموزشهای نیروی انسانی نیاز است تا بتوان این مرکز را اداره کرد.

کشور برای تامین پنی سیلین مشکل دارد و آن وقت شما دنبال درمانهای پیشرفته ناباروری هستید؟!!!

به همین سادگی تفکر تلاش برای ایجاد مرکز درمان ناباروری شکل گرفت و از حاکمیت ایران خواسته شد تا کمک کنند این مرکز پا بگیرد و از آن سو پاسخ برخی مسئولان امر این بود که کشور در شرایطی است که برای تامین پنی سیلین مشکل دارد و آن وقت شما دنبال درمانهای پیشرفته ناباروری هستید؟

اولین قدم آن بود که اذهان آماده شود و تغییر تفکر صورت گیرد تا این کار بزرگ انجام شود؛ انرژی زیادی از موسسان آن همچون دکتر کاظمی گرفته شد تا مسئولان امر قانع شوند؛ آنان با این اصرار مواجه شدند که گرچه مشکلات جدی در کشور وجود داشت اما ایجاد این مرکز علاوه بر آنکه می توانست از خروج ارز از کشور جلوگیری کند، سبب می شد مشکلات فرهنگی ناشی از این موضوع را حل کند.

تلاش خستگی ناپذیر مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی، موسس پژوهشگاه رویان در قانع کردن مسئولان

پاسخ موسسان پژوهشگاه رویان این بود که منافاتی بین این دو موضوع وجود ندارد و تنها همت می خواهد؛ در این میان سماجت ها، تلاش های بی نظیر و خستگی ناپذیر مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی ، موسس پژوهشگاه رویان و پژوهشکده علوم تولید مثل کارساز شد، چرا که نقش موثری در قانع کردن دولتمردان برای انجام این کار در کشور داشت و در نهایت در نتیجه تلاشهایش، موافقت های اولیه و جذب اعتبارات و کمک های مردمی صورت گرفت و کار به نتیجه رسید و خلاصه آنکه فعل ما می توانیم صرف شد.

در سالهای قبل از ساخت مراکز درمان ناباروری، سالانه به ۱۰۰ زوج که البته توان مالی برای خارج شدن از کشور برای درمان ناباروری داشتند و به عبارتی دست‌شان به دهن‌شان می رسید، ارزی معادل ۵۰۰۰ تا ۱۰ هزار دلار برای هر زوج اختصاص می یافت که از این تعداد تنها ۱۰ زوج نتیجه می گرفتند و صاحب فرزند می شدند. البته در این میان نگرانی های شرعی، اخلاقی و فرهنگی در درمان ناباروری نیز وجود داشت و تازه بماند که خیلی ها از پرداخت معادل ریالی آن عاجز بودند و توان مالی درمان ناباروری شان را نداشتند.

دکتر وثوق اینطور ادامه داستان را برای ایسنا روایت می کند: پس از آن پروپوزال آن از سوی جهاد دانشگاهی نوشته و تقدیم دولت شد و همزمان پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی یزد نیز کار را شروع کردند و طرح اولیه شان را تقدیم دولت کردند و پیگیری ها آغاز شد.

از آنجا که دانشگاه علوم پزشکی یزد به دولت متصل بود توانست زودتر از رویان تجهیزات و فضای مورد نیاز را فراهم کند و اولین مرکز پیشرفته درمان ناباروری ایران را در یزد راه اندازی کند.

کار پژوهشگاه به دلیل تغییر دولت در آن مقطع به تاخیر افتاد و تا ارز مورد نیاز برای تامین تجهیزات تامین شود زمان برد ولی در نهایت در زمستان سال ۱۳۶۹ با محلی که بنیاد جانبازان در اختیار پژوهشگاه قرار داده بود و با تغییر کاربری صورت گرفته، اولین تخمک گیری( پانکچر) از یک بانو و در واقع اولین لقاح خارج رحمی( IVF) انجام شد و این در حالی بود که دانشگاه علوم پزشکی یزد پیش تر این کار را آغاز کرده بود.

افتتاح رسمی مرکز درمان ناباروری رویان در سال ۱۳۷۰

پذیرش زوج های نابارور در رویان، آغاز، پرونده تعدادی از زوج های نابارور تشکیل شد و آماده مداخلات درمان های پیشرفته شدند. افتتاح رسمی این مرکز درمان ناباروری رویان در خرداد سال ۱۳۷۰ با حضور دکتر رضا ملک زاده، وزیر بهداشت وقت اتفاق افتاد.

در این فاصله نوزادانی با روش های مرسوم کمک باروری متولد شدند ولی اولین نوزاد از طریق درمانهای پیشرفته کمک باروری، ناشی از تزریق اسپرم به داخل تخمک (ICSI) (Intra Cytoplasmic Sperm Injection)(میکرواینجکشن) در سال ۱۳۷۲ اتفاق افتاد.

انتخاب نام این نوزاد هم داستانی شنیدنی دارد؛ از آنجا که نخستین مرکز پژوهشگاه در خیابانی به نام سیمین در منطقه زعفرانیه تهران قرار داشت، خانواده خراسانی او نام سیمین را بر روی فرزندشان قرار دادند.

نخستین نوزاد به دنیا آمده با روش میکرواینجکشن در تهران سیمین خانم نام دارد و پیشتر اولین نوزاد با نام وجیهه خانم به روش لقاح خارج رحمی (IVF) در یزد متولد شده بود. در روش (IVF)، اسپرم به تخمک اضافه می شود و خود اسپرم تخمک را بارور می کند اما در روش میکرواینجکشن، با ابزارهای موجود اسپرم به درون تخمک تزریق می شود.

امروز بیش از ۱۰۰ مراکز متعلق به دانشگاهها، نهادهای عمومی همچون جهاد دانشگاهی و خصوصی، در زمینه درمان ناباروری فعال هستند که سهم جهاد دانشگاهی، ۸ مرکز فعال در استانهاست و ۲ مرکز از جمله در جهاد دانشگاهی خراسان رضوی بزودی راه اندازی خواهند شد.

وثوق اظهار امیدواری کرد بتوان با تامین شدن تجهیزات و نهایی شدن مکان، مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در سال ۱۴۰۰ افتتاح شود.

جهاد دانشگاهی بنا دارد، مراکز درمان ناباروری را در استانهایی که ظرفیت راه اندازی آن را دارند، توسعه دهد؛ در حال حاضر ۲ مرکز آن در تهران با نام های مرکز متعلق به پژوهشگاه رویان و نیز مرکز متعلق به پژوهشگاه این سینا فعالیت می کنند و دیگر مراکز در قم، اراک، اهواز، خرم آباد، کرمانشاه و اردبیل و تبریز قرار دارند.

ادعای جهاد دانشگاهی این است که با افتتاح مراکز درمانش در استانها، تقریبا نیمی از بار درمان زوج های نابارور در ایران را بردارد؛ امروز شرایطی فراهم شده که تمام امکانات برای درمان ناباروری در ایران فراهم شده و دیگر نیاز به خارج کشور نیست و تقریبا زوج ها می توانند از امکانات درمانی پیشرفته این مراکز استفاده کنند.

هزینه های درمان در رویان ۳۰ درصد هزینه های درمان ناباروری در خارج کشور

به گزارش خبرنگار ایسنا، تقریبا بیشتر زوج هایی که تجربه چندین بار امتحان روشهای درمان ناباروری در چندین مرکز دولتی و خصوصی را داشته اند به این موضوع اذعان کرده اند که از پاسخگویی بخش های مختلف مرکز راضی بودند و هزینه های درمان بسیار کمتر از مراکز خصوصی است؛ به عنوان مثال یکی از زوجها می گفت هزینه جراحی هیستروسکوپی یک سوم هزینه ها در بیمارستان خصوصی است و یا بنده خدایی دیگر می گفت هزینه سونوگرافی در این مرکز یک چهارم مراکز خصوصی است.

به گفته دکتر وثوق، از آنجا که تعرفه های درمان در مراکز جهاد، تعرفه نهاد عمومی غیر دولتی است تامین هزینه ها برای مراجعه کنندگان قابل تحمل تر و مناسبتر از بخش خصوصی است، علاوه بر آنکه با حمایتهای دولت از طریق پوشش بیمه ای خدمات ارائه شده، هزینه درمان زوج های نابارور کاهش می یابد.

هزینه های درمان در رویان تنها ۳۰ درصد هزینه هایی است که در خارج کشور برای این موضوع دریافت می شود؛ رویان از زوج های خارجی برای بکارگیری روش های پیشرفته، ارزی معادل حدود ۳۵۰۰ دلار از هر زوج دریافت می کند.

گلایه از کمبود امکانات رفاهی برای مراجعه کنندگان به رویان

برخی مراجعه کنندگان رویان از راههای دور آمده‌اند و از آنجا که زنان در جریان درمان به این مرکز ممکن است جراحی کرده باشند و یا با تو راهی کوچولویشان نیاز به ارامش و آسایش بیشتر داشته باشند اما اطراف رویان آنقدر شلوغ است که نه جای پارک درست و حسابی ماشین است و نه مکانی برای استراحت زوجین؛ همین شده که گاهی از این موضوع عصبی می شوند و خلق‌شان تنگ تر می شود.

دکتر وثوق در پاسخ به این مشکلات مراجعه کنندگان می گوید: آنقدر وسعت فعالیت رویان زیاد و متنوع است که این مرکز هنوز برای برآورده کردن نیازهای رفاهی متقاضیان نتوانسته کار مفیدی انجام دهد؛ البته جسته گریخته کارهای مختصری انجام شده از جمله آنکه از انجمن هتل داران، کمیته امداد و شهرداری خواسته شده امکانات خود را به کنار مرکز رویان بیاورند تا مراجعه کنندگان بتوانند از آن استفاده کنند اما کار قابل توجهی انجام نشده است.

حقیقتا وسع مالی مرکز اجازه نمی دهد و امکانات لجستیک مرکز برای این کار کافی نیست تا برای این افراد ساختار رفاهی فراهم شود؛ تنها تلاش بر این است که از امکانات موجود برای فراهم کردن شرایط مناسبی برای بیماران در زمان حضورشان در مرکز فراهم شود.

البته برای بیماران خارجی سرویس ویژه ای قرار داده و محل اسکان و مترجم با زبان های مختلف برای آنها در نظر گرفته شد اما با شیوع کرونا، فضا و نیروی انسانی بکار گرفته شده برای این موضوع بازدهی خود را از دست داد چرا که مراجعات خارجی ها به یکباره به شدت کاهش یافت و صنعت توریسم سلامت با افت جدی مواجه شد.

سهم زنان و مردان در ناباروری برابر است

مدیر مرکز درمان ناباروی رویان برای آنان که همیشه می خواهند تقصیر ناباروری را گردن زنان بیندازد پاسخ صریح و روشنی دارد و آن هم این است که بر طبق دانسته های علمی، دوره ای که معتقد بودند تقصیر ناباروری بر دوش زنان است گذشته و ناباروری دلایل مختلفی دارد؛ باید این فرهنگ در جامعه جا بیفتد مشکل ناباروری تنها به زنان بر نمی گردد و به طور کلی سهم زن و مرد در مشکل ناباروری تقریبا برابر است.

دانسته ها می گوید ۴۰ درصد ناباروری، دلایل مردانه و ۴۰ درصد علت مردانه است و در ۲۰ درصد موارد زنان و مردان و به عبارتی زوجین در ناباروری مشکل دارند، بنابراین در اولین گام در درمان ناباروری، باید نخست علت آن مشخص شود تا روش درمانی آن پی گرفته شود.

قدمهایی که باید برای درمان ناباروری زوجین برداشته شود

بسیاری از زوجین تنها با ویزیت پزشکان و گرفتن مشاوره مشکل‌شان حل می شود و ممکن است تنها به مداخله در سطح توصیه های بهداشتی نیاز باشد که قدم اول در درمان محسوب می شود و البته هزینه های پایینی دارد؛ قدم دوم مداخلات دارویی از جمله تنظیم سیکل قاعدگی و برطرف کردن عامل عفونی است؛ قدم سوم، مداخلات مختصر نیاز است و لازم است جراحی های ساده سرپایی صورت گیرد تا مانع باروری مردان و زنان برداشته شود.

گاهی لازم است یک قدم به جلو برداشته شود و قدرت باروری زنان و مردان تقویت شود؛ در این صورت زنان تحت درمان قرار می گیرند تا تخمک هایش مناسب باروری شود و از آن سو اسپرم مرد گرفته می شود و در محیط های آزمایشگاهی شست و شو و تقویت می شود و در نهایت با عمل ساده ای همچون (IUI)، اسپرم‌های مرد توسط لوله‌ای وارد رحم خانم می‌شود. در این حالت تنها با هزینه یک میلیون تومان در این مرکز از آغاز تا پایان کار، مشکل ناباروری زوجین حل می شود.

حالا اگر نیاز به مداخله جدی برای درمان وجود داشته باشد، می تواند از فرایند لقاح خارج رحمی و سیکل درمان( روش‌های کمک باروری و در اصطلاح علمی Assisted Reproductive Techniques یا به ‌اختصار ART ) استفاده شود که در این دو صورت نیاز است زنان در دو سیکل قاعدگی تحت درمان قرار بگیرد تا تحریک تخمک گذاری صورت گیرد و تعداد بیشتری تخمک تولید شود؛ پس از خارج کردن آنها به روش جراحی و نیز گرفتن اسپرم از مردان و انتخاب اسپرم خوب و در نهایت تزریق اسپرم در تخمک، جنین، تشکیل و انتقال آن به رحم زنان صورت می گیرد.

هزینه 8 میلیون تومانی سیکل کامل لقاح آزمایشگاهی در رویان

این سیکل کامل لقاح آزمایشگاهی و به عبارتی مراقبت های دو ماهه از زن و مرد و مداخلات دارویی و آزمایشگاهی در زمان امروز در مرکزی همچون رویان حدود ۷ تا ۸ میلیون تومان هزینه در بر دارد.

زوجینی که از اردبیل برای درمان به رویان آمده بودند به خبرنگار ایسنا گفتند سه سال است که در راه اردبیل – تهران هستند که تنها یک بار نصف و نیمه نتیجه گرفته اند و باقی تلاش هایشان با وجود 20 میلیون تومان هزینه با پوشش بیمه معمولی و نه تکمیلی بی نتیجه بوده است؛ حالا آمده اند تا آخرین شانس‌شان را با دو جنین باقیمانده یخ زده شان در رویان امتحان کنند.

مدیر مرکز درمان ناباروری رویان با زوج‌های ایرانی همدردی می کند و می گوید قبول دارد که هزینه درمان ناباروری گران است و تحمل این هزینه ها جدا از هزینه های رفت و آمد و اقامت برای زوجها سخت است، بویژه آنکه با تکرار درمان شانس موفقیت افزایش می یابد.

معمولا زوجین وقتی یک بار این مراحل را طی می کنند و موفق نمی شوند و به دلیل نداشتن بودجه بیشتر برای ادامه، درمان را متوقف می کنند، همین امر باعث افزایش سن بارداری می شود و فرصت باروری کمتر و دشوارتر می شود این در حالی است که در صورت ادامه درمان در فاصله زمانی کم شانس موفقیت آنها بالاتر می رود.

او به حاکمان سیاست گذار جمعیت کشور پیشنهاد می دهد در صورتی که موانع ادامه درمان چه در سیکل اول و چه برای تکرار آن برطرف شود، می توان این معضل را در جامعه مدیریت کرد، بنابراین باید موانع فرهنگی و مشکلات اقتصادی سد راه درمان شناسایی و برداشته شود.

مشکل کنونی جمعیت جوان کشور مسئله اشتغال و ناباروری است

وثوق، مشکل کنونی جمعیت جوان کشور را مسئله اشتغال و ناباروری دانسته و در گفت و گو با ایسنا تصریح می کند: جمعیت ایران جوان است به طوریکه در ۴۲ سال پس از انقلاب ۵۵ میلیون نفر به جمعیت ایران اضافه شده است که حداکثر سنشان ۴۲ سال است؛ زمانی مشکل ایران، تامین شیر خشک بود، یک زمانی مشکل مدرسه و بعد دبیرستان و سپس تحصیلات عالی و حال، مشکل اشتغال است و ناباروری.

بنابراین جمعیتی که یک روزی دنبال تهیه شیر خشک برای آن بودیم حالا باید به دنبال کار برای آن باشیم، علاوه بر آن برایشان زمینه ازدواج را فراهم کنیم و در این بین برای ۱۵ تا ۲۰ درصد زوجین که دچار مشکلات ناباروری می شوند فکری مناسب کنیم و امکانات درمان را برایشان فراهم آوریم.

۳.۵ میلیون تا ۴ میلیون نفر در سن باروری مشکل ناباروری دارند

اگر زوجین در سن باروری، اقدام به باروری کنند و در طول یک سال نتیجه نگیرند، دارای مشکلات ناباروری هستند و حال با این تعریف حدس زده می شود که ۱۵ تا ۲۰ درصد زوجین ایران معادل ۳.۵ میلیون تا ۴ میلیون نفر در سن باروری مشکل ناباروری دارند.

هدف برای درمان ناباروری این است که نخست میزان موفقیت برای درمان بالا برده شود و دوم آنکه نوزادانی که با روش های درمانی به دنیا می آیند از سلامت بیشتری برخوردار باشند و سوم حفظ باروری به این معنا که قبل آنکه باروری زن یا مرد در خطر قرار بگیرد، برای حفظ باروری آنان اقدام لازم انجام شود.

پیشنهادی برای حفظ باروری دختران با سن بالا و دارای تاخیر در ازدواج

به عنوان مثال اگر زنی می خواهد تحت عمل جراحی و یا شیمی درمانی قرار گیرد و این موضوع به تخمدان های این زن آسیب وارد می کند، قبل از آغاز درمانش، تخمک ها و یا بافت آن گرفته و فریز شود و برای آن نگهداری شود. درباره مردان و اسپرم هایشان نیز چنین می توان کرد و یا اصلا هر فردی که به هر دلیلی ازدواجش به تاخیر افتاده است و نگران است پس از ازدواج در سن بالا تخمدان هایشان قدرت باروری نداشته باشد، باز هم می شود تخمک و یا اسپرم هایشان در این مرکز حفظ شود.

نگهداری تخمک و اسپرم ها در صندوق امانات پژوهشگاه رویان

پژوهشگاه رویان صندوق امانت هم دارد اما نه از نوع صندوق هایی که در بانک ها به ذهنتان می رسد؛ ایجاد بانک تخمک و اسپرم از دستاوردهای این مرکز برای حل مشکلات زوج ها با شرایط خاص است اما دست یافتن به آنها شرط و شروط خاص دارد و به هر کس که از راه برسد و مشکل باروری داشته باشد تعلق نمی یابد.

به گفته وثوق، هم اینک بانک تخمک و اسپرم در رویان ایجاد شده و این موضوع به این معنا نیست که هر کسی بخواهد بتواند از این بانک استفاده کند و به این معناست که بانک اسپرم متعلق به افرادی است که برای درمان همان فرد مورد استفاده قرار می گیرد و این بانک امانات در نزد رویان محفوظ خواهد ماند تا قدرت باروری هر فرد را برای خودش حفظ کند.

علم آینده می تواند ناباروری را در دنیا ریشه کن کند؟

مدیر مرکز درمان ناباروری رویان، پیشرفته ترین روش های درمان باروری در حال حاضر را همان میکرواینجکشن می داند و می گوید روش پیشرفته تر از آن برای لقاح مصنوعی خارج رحم در هیچ جای دنیا وجود ندارد، اما او امید زیادی به آینده غیر قابل پیش بینی درمان ناباروری دارد و در ادامه توضیح می دهد: در تعدادی افراد، قدرت باروری صفر می شود و به طور کامل عقیم می شوند؛ به عنوان مثال زنی دچار یائسگی زودرس می شود و یا مردی اصلا قدرت باروری ندارد و با هیچ روش درمانی نمی توان اسپرم از مردی یافت؛ این امیدواری وجود دارد که در چنین شرایطی از دانش و استعداد سلولهای بنیادی استفاده شود و قدرت باروری به این افراد برگردد.

کاری که برای این موضوع در ایران و جهان صورت گرفته این است که توانسته اند با استفاده از سلولهای بنیادی در حیوانات آزمایشگاهی، رگه های نابالغ و سلولهای اولیه اسپرم را تولید کنند که علم آن از این بخش فراتر نرفته است که علم تلاش دارد آن را تبدیل به سلول بالغ کند و اگر موفقیت آمیز بود به مراحل بالاتر یعنی کارآزمایی بالینی خواهد رسید که زمان بر خواهد بود و زمان رسیدن به موفقیت قابل پیش بینی نیست.

گزارش علمی درباره بکار گرفته شدن رحم مصنوعی هنوز وجود ندارد که بگوید جنینی می تواند بیش از ۵ روز در محیط آزمایشگاهی نگه داشته شده باشد و سپس به رحم زنان منتقل شود. ممکن است در آینده پیوند رحم مثل پیوند کبد اتفاق بیفتد و یا رحم زنی که دچار مرگ زودرس شده به زن دیگری منتقل شود که مربوط به علم آینده است.

تکلیف زوجهایی که به هر دلیلی عقیم شده اند چه می شود؟

پس تا آن یافته ها به مرحله کارآزمایی بالینی برسد تکلیف آن زوجهایی که به هر دلیلی عقیم شده اند چه می شود؟ آیا باید دست و روی دست بگذارند و با تنهایی خودشان بسوزند و بسازند؟ دکتر وثوق به این خانواده ها پیشنهاد می کند که یا فرزند خوانده بگیرند و یا از قانون اهدای جنین کمک بگیرند و این کار را به پژوهشگاه رویان بسپارند.

او می گوید: قانون اهدای جنین در مرکزی همچون رویان به طور کامل اجرا می شود به این صورت که جنین های مازاد زوج های ناباروری که درمان شده و صاحب فرزند شده اند، اگر این زوج پس از ۲ سالگی فرزندشان که حتما سالم است، تمایل به اهدای جنین داشته باشند، تحت شرایط کاملا محرمانه به زوج هایی اهدا شود که با هیچ روشی درمان نمی شوند که البته شرایط خاصی برای این کار می طلبد؛ به عنوان مثال این خانواده ها گروه خونی یکسان، رنگ پوست مشابه داشته باشند و از نظر سطح زندگی و تحصیلات به هم نزدیک باشند تا در آینده فرزند متولد شده به شکلی مشخص تفاوتی با والدین قبول کننده اهدا نداشته باشند.

این خانواده ها مطلقا همدیگر را نمی بینند و نخواهند شناخت و دهندگان با رضایت کامل قلبی جنین اهدا می کنند و از اهدایشان چشم داشت مالی ندارند و از سوی مقابل گیرندگان خانواده های عقیمی هستند که اهدای جنین به آنان ضرورت دارد و در این میان پزشکی قانونی و دادگاه خانواده باید صلاحیت گیرندگان را تایید کنند؛ از زمان مصوب شدن قانون اهدای جنین، تمام اطلاعات این گونه خانواده ها و نتایج اهدا در رویان ثبت شده است.

در رویان تحت هیچ شرایطی اهدای اسپرم صورت نمی گیرد

ادعای رویان این است که الگوی مناسبی برای مدیریت اهدای جنین در کشور است و بارها از سوی این مرکز، دستورالعمل ها به وزارتخانه ها اعلام شده و به آنها گفته شده که این مرکز می تواند الگوی خوبی برای ساختار اهدای جنین و موضوعات مرتبط با آن در کشور باشد. لازم به ذکر است که تمام مسائل اخلاقی، شرعی، فرهنگی در این انتقال جنین رعایت می شود و در آن هیچ شبهه ای وجود ندارد، ضمن آنکه تاکید می شود که در این مرکز تحت هیچ شرایطی اهدای اسپرم صورت نمی گیرد.

شرط استفاده از رحم اجاره ای در رویان

به گفته وثوق، استفاده از رحم جایگزین نیز یکی از راههای درمان ناباروری است و معتقد است تا زمانیکه زن قدرت باروری دارد اما به هر دلیلی رحمش را از دست داده یا مشکلات مادرزادی دارد و یا رحم به دلیل بارداری های مکرر منجر به سقط ثابت شده که قابلیت نگهداری جنین تا ٩ ماه را ندارد، می تواند از رحم زنی دیگر برای انتقال جنین استفاده کند؛ انتخاب این فرد گاهی توسط خود خانواده ها صورت می گیرد و برخی مواقع نیز در مرکز، داوطلب ها به خانواده ها معرفی می شوند.

شرایط دارنده رحم جایگزین

فردی که رحم را برای نگهداری جنین دراختیار می گذارد و از جنین در ۹ ماه بارداری نگهداری می کند، هزینه هایی تحت عنوان مراقبتهای حین بارداری از جمله رفت و آمد و تغذیه اش دریافت می کند و هزینه ها با تفاهم بین دو طرف تعیین می شود؛ مرکز برای گیرنده جنین و کسی که مسئولیت نگهداری جنین را متقبل می شود اصرار دارد که حتما همسر داشته باشد و رضایت او جلب شده باشد و در این میان زنان مطلقه و یا زنان مجرد نمی توانند کیس های خوبی برای این موضوع باشد و اصلا برای این امر توصیه نمی شوند چرا که در جامعه سوءظن ایجاد می شود.

وقتی مرکز به این نتیجه برسد که زوجین نمی توانند از طریق سلولهای جنسی خود صاحب فرزند بشوند؛ به عنوان مثال اگر مرد صد در صد عقیم باشد دو راه پیش روی این زوج وجود خواهد داشت، یک راه برای حل مشکل او اهدای اسپرم مرد بیگانه برای لقاح مصنوعی با تخمک همسر اوست؛ چنین کاری در رویان انجام نشده و نمی شود چرا که تیم تخصصی ما اجماعی بر روی این کار ندارد و بر اساس اعتقادشان این موضوع را قابل قبول ندانسته است.

تشریح نواقص قانون اهدای جنین

اهدای جنین به چنین شکلی دقیقا بر اساس مصوبه مجلس است که البته دارای نواقصی است؛ کارشناسان رویان در کمیسیون بهداشت مجلس حضور یافته و با کمک دستگاههای ذیربط همچون سازمان ثبت، نیروی انتظامی و نیز وزارت بهداشت تغییراتی در قانون اهدای جنین پبشنهاد شده که در کمیسیون بهداشت و درمان مصوب شده و آماده طرح شدن در صحن مجلس و تصویب نهایی است که در صورت تصویب، قانونی کامل‌تر خواهد بود و نقاط مبهم و نواقص قانون فعلی برطرف شده است.

به عنوان مثال در قانون موجود نحوه اهدا نامشخص است اما در قانون جدید این‌گونه نیست و هم‌چنین به حقوق قانونی فرزند متولد شده کاملا توجه شده و بر حفظ محرمانه بودن اهدای جنین تاکید بسیار شده است، هم‌چنین صلاحیت مراکزی که اهدای جنین انجام می دهند مورد توجه قرار گرفته و این‌که نوزاد از سادات به غیر سادات منتقل نشود.

در حال حاضر قانون مدونی در کشور برای اهدای تخمک وجود ندارد ولی برای استحکام خانواده ها در حال انجام است؛ زن گیرنده تخمک اهدایی نباید قدرت باروری داشته باشد؛ به عنوان مثال زودتر از موعد یائسه شده باشد و یا با وجود تلاشهای فراوان برای درمان ناباروری ثابت شده باشد که اشکالاتی در تخمک های این زن وجود دارد که نمی تواند هیچ وقت منجر به تولد فرزند سالم شود.

خط مشی رویان برای اهدای تخمک و شرط های دقیق آن

از آنجا که قانون مدونی برای اهدای تخمک وجود ندارد، پژوهشگاه رویان خط مشی را برای این کار قرار داده است؛ تخمک اهدایی از خانمی قبول می شود که سابقه تولد فرزندی سالم داشته و سپس در یک غربالگری اساسی شامل بررسی مشکلات جسمی و روحی قرار می گیرد تا ثابت شود فرد مورد نظر سلامت کامل برای اهدای تخمک دارد؛ دیگر اینکه اطمینان حاصل شود اهدایی انسان دوستانه است و فروش تخمک صورت نگرفته و تنها هزینه های رفت و آمد و مشقت های درمان اهدا کننده جبران می شود.

نکته دیگر آنکه یک زن بیش از سه بار نمی تواند تخمکی اهدا کند که به تولد سه فرزند سالم منجر شده باشد، زیرا که سبب تداخل نسب می شود تا از احتمال ازدواج های فامیلی جلوگیری شود. دیگر اینکه لازم است هر اهدا کننده به یک زوج اهدا کند؛ به عنوان مثال ممکن است بشود از یک زن ۱۲ تخمک به ۶ زوج اهدا شود که این موضوع غیراخلاقی است، بنابراین در چنین شرایطی ۲ تخمک به جنین، تبدیل و باقی منجمد می شود و تنها در صورت ناموفق بودن عمل اهدا از باقی تخمک های فریز شده استفاده می شود.

ممکن است زنی بارها اقدام به باروری کرده باشد اما همه آنها منجر به سقط جنین شده است؛ اگر بررسی ها نشان بدهد که رحم این زن به دلایل مادرزادی و غیر مادرزادی توانایی پرورش جنین تا مرحله تولد فرزند را ندارد و یا به هر دلیلی رحم زن از بدنش خارج شده باشد، بنابراین روشی که می تواند به درمان ناباروری کمک کند، استفاده از رحم فرد کمکی و جایگزین است تا از جنین این زوج در رحمش نگهداری کند و پس از تولد آن را به خانواده اش تحویل دهد.

اما زنی که جنین را در رحمش می پذیرد باید شرایطی داشته باشد؛ نخست آنکه دارای همسر باشد چرا که چنانچه زنی بدون همسر باردار شود در جامعه برایش سوءظن ایجاد می شود و دوم سلامتی اش برای توانایی حمل جنین تا لحظه تولد ثابت شده باشد.

تجارت جنین، تخمک و اسپرم در برخی مراکز درمانی ناباروری!

رعایت همه این موارد برای این است که این کار به تجارتی برای درآمدزایی از محل اهداهای بی حساب و کتاب از سوی برخی مراکز درمان تبدیل نشود، چرا که متاسفانه این موضوع در حال رونق گرفتن در برخی مراکز درمان است، زیرا قانون مشخصی برای اهدای اسپرم، تخمک و یا رحم جایگزین وجود ندارد که باید هر چه سریع‌تر قانونمند شود و نظارتی صورت گیرد تا از این لجام گسیختگی ها در زمینه اهدا جلوگیری شود.

چقدر غریب است در حالی که خانواده ای بیش از ۱۰۰ میلیون تومان در ایران و یا بیش از ۱۰ هزار دلار در کشورهای اروپایی و آمریکایی در مراکز درمان ناباروری هزینه می کنند تا فرزندی از جنس خودشان به دنیا بیاورند، در آن طرف گاه نوزادانی ناخواسته به دنیا می آیند و مرده و زنده اش در کنار سطل های زباله در شهرستانی دور رها می شود و یا جنین هایی که غیرقانونی خرید و فروش می شوند و یا نوزادانی که در بیمارستان به صورت کاملا مخفیانه و غیر قانونی به خانواده ای هدیه داده می شوند که همه هستی شان در گرو حیات بخشیدن آن نوزاد به زندگی شان است.

دکتر وثوق تاکید می کند: ایران نباید در دنیا متهم شود که بدون نظارت و قانونی وارد تجارت اسپرم، تخمک و جنین شده است و عملکرد باید آنچنان مکتوب، قابل دفاع و مستند باشد که هیچ مرجعی نتواند اتهامی وارد کند؛ قبل از شروع بحث ها باید تدابیر پیشگیرانه ای اتخاذ شود تا این اتفاق برای کشور نیفتد؛ کمیته اخلاق در رویان نیز در حال رصد مداوم اهداها بر اساس خط مشی مرکز است که مدون شده و تحویل وزارت بهداشت و درمان شده است و باید الگوی مناسبی برای سایر مراکز باشد.

زنی که امیدوارانه در حیاط رویان منتظر است نوبتش شود به ایسنا می گوید از خدمات رویان راضی است و دخترش را با کمک درمانی رویان و به روش ای وی اف به دنیا آورده و حالا می خواهد برای بچه دوم نیز از روش های درمانی رویان کمک بگیرد و برایش هم مهم نیست که از طریق لقاح خارج رحمی جنین دختر ایجاد شود و یا پسر و تنها می خواهد بچه اش سالم باشد.

رویان دخالتی در تعیین جنسیت جنین ها دارد؟

البته همه خانواده ها مثل این زن فکر نمی کنند و در این میان هم شده که خانواده هایی پایشان را در یک کفش می کنند و از رویان می خواهند که کاری کنند فرزند آنها پسر شود؛ اما آیا امکان پذیر است و اخلاقی؟

مدیر مرکز درمان ناباروری رویان می گوید: تعیین جنسیت در رویان شرایط خاصی دارد و رویان در این موارد بررسی می کند که جنین حاصل شده اگر دختر باشد دچار بیماری می شود و یا پسر باشد؟ بنابراین تلاش می شود از جنینی که تبدیل به نوزاد با ناهنجاری باشد جلوگیری شود، چرا که برخی بیماری ها در جنین پسر وجود دارد و برخی در جنین دختر، بنابراین برای جلوگیری از این موضوع گاه جنسیت توسط رویان تعیین می شود که این نوعی از انتخاب جنسیت است.

گاهی هم خانواده هایی هستند که به عنوان مثال ۲ دختر دارند و خانواده اصرار دارد که فرزند پسر هم داشته باشند که رویان در چنین مواقعی بررسی می کند که اگر واقعا زندگی این خانواده به دلیل چنین مسائلی در حال آسیب دیدن است، کمیته اخلاق در چنین مواقعی اجازه می دهد که اینگونه خانواده ها تحت درمان قرار گیرد و جنسیت مورد نیاز خانواده را تعیین کند.

خیلی ها از مخاطبان ایسنا دارای مشکلات ناباروری از تجربه هایشان گفتند و از موفقیت درمان در مراکز درمانی ناباروری حتی پس از ۱۵ سال پیگیری برای درمان با روش های مختلف درمان حکایت می کردند و در این میان هم عده ای بودند که می گفتند آن همه خرج کردن ها برایشان نتیجه ای نداشته و تنها دلی ناامید و تنی رنجور برایشان باقی گذاشته است.

وقتی گروهی در یک نظرسنجی از عملکرد رویان در سایت های نام آشنا در میان مادران باردار از نظم مرکز رویان و پاسخگویی به موقع شان و یا هزینه پایین درمان می گفتند خانمی با مشکلات بارداری با ناراحتی این جمله را گفت” اینقدر حساس شدم که حتی بچه یا فیلم بچه می بینم خود به خود اشکم سرازیر می شود. وقتی یک زن حامله می بینم عصبی می شوم حس می کنم مشکل روانی پیدا کردم”

همگی مشارکت کنندگان در این گروه به او دلداری دادند و یکی از پاسخ دهندگان به او گفت” رویان عالیه، من رفتم و نتیجه گرفتم” و البته در این میان هم بودند که از بروکراسی حاکم در این مرکز و پاسکاری ها از این درمانگاه به آن درمانگاه گلایه مند بودند و برخی ها هم که از این مرکز نتیجه نگرفته بودند و از عملکرد رویان راضی نبودند، پیشنهاد مراکز دیگری برای درمان می دادند.

به ازای هر ۱۰۰ مورد انتقال جنین ۳۵ تا ۴۰ درصد شانس موفقیت وجود دارد

به گفته دکتر وثوق، در رویان، مطابق استاندارد جهانی، به ازای هر ۱۰۰ مورد انتقال جنین ۳۵ تا ۴۰ درصد شانس موفقیت وجود دارد و به باروری ختم می شود و در روش طبیعی نیز به ازای هر سیکل قاعدگی، ۳۵ تا ۴۰ درصد شانس باروری وجود دارد.

حالا به فرض زوجین به آرزوهایشان رسیدند و با کمک رویان صاحب فرزند شدند؛ آیا داروهای هورمونی برایشان در بلندمدت عارضه به همراه دارد؟

رادیولوژیست مرکز رویان معتقد است: داروهای درمان ناباروری مثل همه داروها عوارض دارد همینطور که ممکن است یک استامینوفن و آنتی بیوتیک دارای عوارض باشد؛ برای داروهای ناباروری هم همین است چرا که عمدتا از هورمون است و ممکن است عوارض بلندمدتی داشته باشد ولی تا به امروز این موضوع اثبات نشده است که افراد گیرنده دارو در یک سری بیماریها شیوع بیشتری داشته باشند.

باید قبل درمان برای گیرنده دارو بررسی و پیش بینی شود که آیا داروی تجویز شده از نوع داروهایی است که ممکن است برای او مشکلات بیشتری ایجاد کند؟ به عنوان مثال اگر مشخص شود داروی هورمونی در فرد گیرنده احتمال سرطان پستان را افزایش دهد، این دارو برای او تجویز نمی شود.

از آنجا که هزینه زیادی می شود تا زنان تحت درمان، باردار شوند، بعضی مواقع نیاز است برای آنکه بارداری حفظ شود و آن را به انتها برساند، کمبودهای هورمونی و خونی کنترل بشود تا بارداری به نتیجه برسد، بنابراین ضرورت دارد که از داروهای هورمونی استفاده شود.

آیا نوزاد به دنیا آمده به روش های درمان ناباروری همیشه سالم است؟

مادران در هنگام تولد فرزندشان اولین سوالی که از دکتر می پرسند، این است؛ فرزندمان سالم است؟ دکتر وثوق در پاسخ به نگرانی های مادران گفته است: هیچ گزارش علمی و مستدلی وجود ندارد که نشان دهد نوزادانی که با روش های درمان ناباروری متولد می‌شوند ناهنجاری در آنها بالاتر باشد.

دردسرهای کرونا برای زوج های نابارور ایران و خبر خوش در این زمینه

کرونا همانطور که زندگی مردم دنیا را مختل کرده و خیلی ها را به کام مرگ کشانده، کار زوج های نابارور را هم مشکل تر کرده، زوج هایی که نمی خواهند زمان طلایی درمان را از دست بدهند چرا که هر ماه و سالی که کارشان به تاخیر بیفتد، سن بارداری شان بالاتر می رود و شانس‌شان برای موفقیت در درمان کمتر می شود.

وثوق به ایسنا می گوید: در اوایل این نگرانی وجود داشت که کرونا بر باروری اثر منفی داشته باشد اما با گذشت زمان و مطالعات انجام شده مشخص شد کرونا به تخمدان و اسپرم منتقل نمی شود والبته نیاز به مراقبت ها و تست هایی در دوران درمان و بارداری است و تلاش می شود در مرحله نخست از ابتلا به کرونا در زوج ها جلوگیری شود.

اگر هم در حین درمان به کرونا مبتلا شدند تخمک ها و اسپرم ها فریز می شوند تا مشکل‌شان به طور کامل رفع شود و یا اگر جنین شکل گرفته باشد، انتقال جنین را به تاخیر می اندازند. جنین ها در بانک های ایزوله و جداگانه ای نگهداری می شود و پس از بهبودی زوجین، جنین ها منتقل می شود.

تاثیری که تحریم در درمان ناباروری در ایران گذاشته است

تحریم نه تنها بر بخش های اقتصادی اثر بدی گذاشته بلکه بخش درمان را هم متاثر کرده، آنچنان که بر تامین تجهیزات مورد نیاز مرکز رویان تاثیر گذار بوده و این مرکز را در برخی بخش ها همچون دارو و مواد مصرفی در تنگنا قرار داده است و البته به گفته وثوق، گاها موجب شده تلاش شود این داروها در خود کشور تولید شود و یا در زمینه تامین سوزن پانکچر و یا تامین یک لوله باریک به نام (catheter)برای انتقال اسپرم شسته شده به رحم زن به دلیل محدودیتهای واردات سعی شده در داخل کشور تولید و نیاز برطرف شود.

خصوصیات اخلاقی مدیر مرکز درمان ناباروری رویان

اما اینکه رویان با همه مشکلاتی که دارد توانسته رضایت تقریبی زوج های ایرانی را جلب کند مدیون مدیر مرکزی است به نام احمد وثوق که همکارانش او را به انضباط کاری، مردم داری و تیزبینی اش می شناسند؛ رادیولوژیستی که از دوران دانشجویی در فکر انجام کارهای بزرگ و ماندگار با حس قوی وطن پرستی برای کشورش بود و حالا هم بعد از این همه سال خدمت و داشتن سمت های گوناگون و مشغله های مرتبط با آن، در کارش به عنوان رادیولوژیست دقیق است و بیماران مرکز، همدیگر را به ویزیت شدن توسط او تشویق می کنند و می گویند سونوگرافی هاش حرف ندارد و دقیق است.

همکارانش از حافظه قوی اش می گویند و اینکه همه بخش های درمان را با دقتی مثال زدنی زیر نظر دارد و البته امانت دار خوبی است و حتما برای همین است که کلید خزانه جنین های ایران را به او سپرده اند. احمد وثوق در دوران دانشجویی به جهاد دانشگاهی پیوست و همزمان یک مرکز درمانی برای مخابرات تاسیس کرد، مدتی نیز مسئول درمانگاه صدا وسیما بود و در نهایت با راه اندازی رویان به فعالیت خود در این مرکز ادامه داد.

در عین حال که جدی است اما بسیار آرام است و مهربان؛ از میوه ها، سیب را انتخاب می کند و …

احمد وثوق از دار دنیا دو دختر دارد که دکتر از آنها خیلی راضی است و می گوید خوشحال است که رفتارشان و منش آنان برای جامعه اسلامی قابل قبول است؛ خودش می گوید هیچ گاه اصرار نداشته دخترانش راه او را بروند و انتخاب رشته تحصیلی را به عهده خودشان گذاشته و آنها نیز صرفا براساس علاقه شان پیش رفته اند؛ دختر بزرگش پزشکی خوانده و تخصص آسیب شناسی گرفته و هم اینک عضو هیات علمی دانشگاه بابل است و دختر کوچکش ، فوق لیسانس MBA از دانشکده فنی دانشگاه تهران دارد.

همه موفقیت های دخترانش را مدیون همسر بسیار باگذشتش و تلاش او برای تربیت آنان می داند و وقتی از همسرش سخن به زبان می آورد بی اختیار لبخند بر صورت مدیر جدی مرکز درمان ناباروری می نشیند که نشان از عشق او به زندگی ۳۴ ساله اش با همسری دارد که بی نهایت دوستش دارد.

او داستان زندگی مشترکش را این‌گونه برای مخاطبان ایسنا بازگو می کند:” زمان جنگ ازدواج کردیم و همزمان در دانشگاه مسئولیت داشتم؛ همزمان به عملیات جنگی هم می رفتم و مسئولیت ساماندهی دانشجویان را به عهده داشتم. بعد از آن وارد دوره تخصص و مشغله های کاری پس از آن در رویان شدم؛ همسرم در همه این دوره ها مشوقم بود و مسئولیت و بار زندگی خانواده را به تنهایی به عهده داشت چرا که فرصت کمی برای تدارکات زندگی داشتم. او در تربیت دخترانم که خدا را شکر عملکرد آنان برای جامعه اسلامی ایران قابل قبول است، نقش اصلی را داشته و من در کنار بودم؛ همسرم در تحمل وضعیت کاری من از خودگذشتگی فراوان داشته که این نوع زندگی را تحمل کرده است.

دکتر وثوق: آرزو دارم حال دل مردم خوب بشود و مشکل ناباروری ریشه کن شود

احمد وثوق ۲ آرزو برایش مانده که دوست دارد آن را ببیند؛ بیش از ۳۰ سال است که با زوج های نابارور به صورت مستقیم درگیر است و تنوع مشکلاتشان را درک کرده و معنی ناباروری را با تمام وجودش درک کرده است، بنابراین همه ارزویش این است که مشکل ناباروری به طور کامل و اساسی ریشه کن شود و دیگر اینکه با توسعه مراکز درمانی در سطح کشور روش های درمان توسعه یابد؛ روش های جدید بکار گرفته و معضل ناباروری حل شود.

تمام آرزوی دوم دکتر در یک جمله خلاصه شود؛ حال دل مردم خوب بشود؛ آرزو دارد جامعه بشریت به آرامش و آسایش برسد؛ علاجی برای بیماری های صعب العلاج پیدا شود و نشاط و سلامت به خانواده ها هدیه بشود.

توصیه اش به دختران و پسران ایران زمین این است که در سن مناسب ازدواج کنند و باروری داشته باشند و دیگر اینکه باروری را به تاخیر نیندازند؛ اگر هم اقدام به باروری کردند و در طول یکسال تلاش‌شان به ثمر ننشست به مراکز درمان ناباروری مراجعه کنند تا پرونده مشترک برای زوجین تشکیل شود؛ اشکال اصلی ناباروری در معاینه و آزمایش های اولیه، یافت و درمان مناسبی برای زوجین انتخاب شود و نتیجه آن خواهد بود که با هزینه کمتر و انتخاب بهترین روش و زمان کوتاه تر نتیجه باروری مثبت شود.

دکتری که شب و روزش را با زوجینی سپری کرده که سال های سال برای شنیدن صدای فرزندشان در خانه تلاش کرده اند و آنان و دغدغه هایشان را درک کرده به مسئولان توصیه می کند، ناباروری را معضل جدی جامعه بدانند و اعتبارات لازم را برای درمان ناباروری منظور کنند؛ ناباروری تحت پوشش بیمه گذارها قرار بگیرد تا تصمیم ها منجر به این شود که کشور در برنامه های سیاست های کلی جمعیت موفق شود.

به قول مامایی که این روزها 50 سالگی کارش را جشن گرفته” برای تمام زنان دنیا دعا کنید بدون درد زایمان از دنیا نروند.”

ایسنا