آیا کوتاه شدن قد نشانه پوکی استخوان است؟

پوکی استخوان یا استئوپروز شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است و زمانی بروز می کند که تشکیل استخوان جدید قادر به ترمیم استخوان های تخریب شده نباشد. ابتلا به پوکی استخوان تا حدودی وابسته به مقدار توده و تراکم استخوانی است که در دوران جوانی بدست می آید.

بدست آوردن حداکثر توده و تراکم استخوانی بنوعی وراثتی است و همچنین به نژاد فرد بستگی دارد. در پوکی استخوان با کاهش کمیت و تغییر در کیفیت ساختار استخوان ها، استحکام استخوان ها کاهش پیدا می کندو خاصیت شکنندگی استخوان افزایش می یابد و از اینرو شکستگی استخوان مهمترین تظاهر بالینی استئوپروز است.

استخوان های بدن نسوج زنده ای هستند که بطور مداوم در حال تخریب و بازسازی بوده، در جوانان استخوان تخریب شده با مقادیری مشابه از نسج استخوانی جدید جایگزین می شود. بطور کلی در سنین جوانی فرآیند باز سازی استخوان سریعتر از تخریب آن بوده و توده استخوانی بدن افزایش پیدا می کند. بعد از ۲۰ سالگی این روند آهسته شده و اغلب اشخاص در سن ۳۰ سالگی حداکثر توده و تراکم استخوانی خود را پیدا می کنند. با افزایش سن، تخریب نسج استخوان از باز سازی آن بیشتر می شود. این عدم تعادل ممکن است در سنین متفاوتی آغاز شود. این روند در زنان بعد از یائسگی تشدید می شود.

در واقع پوکی استخوان یک بیماری بدون علامت است تا زمانی که یک شکستگی ایجاد شود. ، هفتصد هزار مورد آن در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان زند زبرین، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوان‌ها رخ می‌دهند

شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه پوکی استخوان بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰ درصد است، شکستگی‌های ناشی از استئوپروز، شکستگی‌هایی هستند که به‌طور معمول در آن موقعیت‌ها در افراد سالم شکستگی استخوان رخ نمی‌دهد. که این شکستگی‌ها به عنوان شکستگی ناشی از شکنندگی در نظر گرفته می‌شوند. شکستگی‌های لگن پس از سقوط رخ می‌دهند، اما دو سوم شکستگی‌های مهره‌ای به صورت خاموش بوده و با یک فشار مختصر مانند بلند کردن یک جسم، عطسه کردن و خم شدن رخ می‌دهند.

۴۶ درصد زنان و ۲۸ درصد مردان پوکی استخوان دارند

به همین منظور فاطمه حاجی ولی زاده در گفت و گو با خبرنگار حوزه سلامت ایرنا افزود: طبق مطالعات مقطعی انجام شده در کشور، حدود ۴۶ درصد زنان بالای ۵۰ سال و ۲۸ درصد مردان بالای ۵۰ سال مبتلا به پوکی استخوان هستند، این بیماری خاموش بوه و علامتی ندارد.

وی اظهار داشت: متاسفانه در جامعه یک باور غلطی وجود دارد که ابتلا به پوکی استخوان در پیری اتفاق می افتد و نیازی به درمان ندارد، در حالیکه این باور درست نیست، با تشخیص به موقع و درمان دارویی می تواند از روند پیشرف بیماری جلوگیری کرد.

شکستگی استخوان ها به ویژه در ستون فقرات یا لگن جدی ترین عارضه پوکی استخوان است و منجر به ناتوانی و حتی مرگ می شود

حاجی ولی زاده ادامه داد: شکستگی استخوان ها، به ویژه در ستون فقرات یا لگن، جدی ترین عارضه پوکی استخوان است، شکستگی های لگن اغلب در اثر افتادن ایجاد می شود و می تواند منجر به ناتوانی و حتی افزایش خطر مرگ در سال اول پس از آسیب شود.

وی توضیح داد: در بعضی موارد، شکستگی ستون فقرات حتی بدون افتادن ممکن است رخ دهد. استخوانهایی که ستون فقرات (مهره ها) را تشکیل می دهند می توانند تا حد خرد شدن ضعیف شوند و این می تواند منجر به کمردرد، کاهش قد و حالت خمیده به سمت جلو شود.

رییس اداره بیماریهای عضلانی – اسکلتی دفتر مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت تصریح کرد: مهمترین علامت پوکی استخوان درد ناشی از شکستگی استخوان ها است. شکستگی استخوان، بخصوص در ستون فقرات، استخوان لگن و انتهای ساعد بعنوان شایع ترین محل های شکستگی از عوارض عمده این بیماری است و شکستگی مهره های ستون فقرات منجر به کمـر درد، کوتاهی قد و حالت خمیدگی بدن بطرف جلو می شوند.

گفته حاجی ولی زاده، افرادی که دچار شکستگی لگن  ۲۰ درصد آنها در سال اول بیماری فوت می کنند و میزان کشندگی شکستگی لگن بالاست، بسیاری از مبتلایان دچار محدودیت حرکت، درد، ناتوانی و نیاز به حمایت از فرد دیگر و داشتن کمک به امور معمولی زندگی دارند.

وی ادامه داد: در ستون فقرات این شکستگی های مکرر در مهره ها موجب تغییر شکل مهره می شوند، بتدریج و با هر بار شکستگی، ارتفاع مهره کم شده و مهره بجای استوانه ای بودن شکل گوه پیدا می کند، این تغییر ارتفاع مهره ها موجب می شوند تا بتدریج ارتفاع ستون مهره کم شده و قد فرد کوتاه شود. از طرف دیگر تغییر شکل مهره باعث شده ستون فقرات انحنا پیدا کرده و گوژپشتی ایجاد شود.

شناخت مردم از پوکی استخوان بسیار کم است و نباید آن را بیماری دوران پیری تلقی کرد، بسیاری از افراد در هر گروه سنی دچار شکستگی می شوند که باید سریعا به پزشک مراجعه کنند

این مقام مسوول در وزارت بهداشت تاکید کرد: شناخت مردم از پوکی استخوان بسیار کم است و نباید آن را بیماری دوران پیری تلقی کرد، بسیاری از افراد در هر گروه سنی دچار شکستگی شده و به پزشک مراجعه نمی کنند و این عارضه در آنها تشدید می شود، در حالیکه با تشخیص به موقع می توان روند بیماری را گرفت.

حاجی ولی زاده گفت: این بیماران تا ماهها بعد از شکستگی برای راه رفتن نیاز به عصای زیر بغل یا واکر دارند و تقریبا یک سوم از آنها تا آخر عمر باید از واکر یا عصای زیر بغل استفاده کنند. جدای از این مشکلات، شکستگی های ناحیه لگن بدنبال پوکی استخوان سالانه مبالغ هنگفتی را به بودجه بهداشت کشور تحمیل می کند.

وی تصریح کرد: تشخیص پوکی استخوان با انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان است و رادیوگرافی‌ می‌تواند شکستگی فشاری مهره‌ها را نشان دهند، از سال گذشته اداره بیماریهای عضلانی – اسکلتی وزارت بهداشت پیماشی با نام ” آیموس” بررسی وضعیت پوکی استخوان، شیوع بیماری و وضعیت عوامل خطر را در هشت استان و ۱۳ دانشگاه علوم پزشکی انجام می دهد و بزودی نتایج آن منتشر خواهد شد.

حاجی ولی زاده اظهار داشت: برای پیشگیری از بروز پوکی استخوان مصرف لبنیات و دریافت پروتئین بسیار تاثیر گذار است و ورزش می تواند در ساخت استخوان های قوی و کند شدن روند تخریب استخوانی کمک کند. تمرین قدرتی به تقویت عضلات و استخوان در بازوها و ستون فقرات  کمک می کند.  //ایرنا