آیا ترکیه به دنبال خط لوله گازی با رژیم اسرائیل است؟

ترکیه تمایل دارد به زودی پذیرای حضور نخست وزیر رژیم صهیونیستی شود. با آن که مدت زمان کوتاهی از سفر هرتزوگ به ترکیه سپری شده، حالا تمایل برای استقبال از نفتالی بنت نیز مطرح شده است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در بازگشت از ازبکستان و در داخل هواپیما، به خبرنگاران پای ثابت همراه سفرهای خارجی اش اطلاع داده که عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی به خوبی پیش می رود و قرار است به زودی نفتالی بنت نیز به ترکیه سفر کند.

مقامات ترکیه اعلام کرده اند که دور جدید توسعه روابط آنکارا با رژیم صهیونیستی، به منظور تقویت و تثبیت صلح در منطقه است. اما شواهد نشان دهنده این است که امید به انتقال گاز سرزمین های اشغالی به اروپا، مهم ترین انگیزه تیم اردوغان از تکمیل روند عادی سازی روابط است.

گاز، مبنای دیپلماسی انرژی و سیاست خارجی ترکیه

کشوری که منابع فسیلی قابل توجهی در اختیار ندارد و در سال، دست کم بین ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلار از درآمدهای خود را صرف واردات منابع انرژی می کند، حالا عملاً در یک بن بست اقتصادی قرار گرفته است. چرا که تا همین دو سه سال پیش، قیمت نفت خام در منطقه و بازارهای جهانی، آن قدر پایین آمده بود که ترکیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود در بخش های مسکونی، صنایع، بنزین و مشتقات پتروشیمی، مشکل خاصی نداشت.

اما در شرایط کنونی که شاهد افزایش جدی قیمت نفت خام هستیم، یک بار دیگر، تمام ابعاد زندگی روزانه شهروندان ترکیه تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته و موجی از گرانی و تورم غیرقابل تحمل، بازارهای مالی ترکیه را درنوردیده است.

در چنین شرایطی است که سیاست خارجی ترکیه، بخش مهمی از توان و توجه خود را معطوف به دیپلماسی انرژی کرده تا در وهله اول، منابع انرژی را با سهولت بیشتری وارد کشور کند و در مراحل بعدی نیز به عنوان یک هاب بزرگ انتقال انرژی، جای خود را در بازارهای جهانی باز کند.

در مسیر تحقق این هدف بلندپروازانه، ترکیه توانسته با خط لوله تاناپ، گاز طبیعی جمهوری آذربایجان را از دریای خزر به ایتالیا برساند و سپس با استفاده از خط لوله ترک استریم، گاز روسیه را از زیر آب های دریای سیاه به ترکیه و اروپا منتقل کند.

اما این باز هم کافی نیست و ترکیه باید دست به چهار عملیات مهم و حساس دیگر بزند:

۱.تلاش برای به فرجام رساندن پروژه استخراج گاز طبیعی در میادین کشف شده در سواحل دریای سیاه.

۲.تکمیل روند اکتشاف و استخراج گاز در دریای سپید یا مدیترانه در سواحل قبرس و دیگر مناطق.

۳.تداوم اقدامات پشت پرده برای تاسیس خط لوله انتقال گاز اقلیم کردستان عراق به بازارهای جهانی.

۴.تلاش برای تاسیس یک خط لوله جدید به منظور انتقال گاز طبیعی از میادین حیفا و سرزمین های اشغالی به اروپا.

مواجهه گازی ترکیه با جنگ روسیه – اوکراین

روسیه که جریان گاز طبیعی به اروپا را تأمین می کند، به دلیل حمله به اوکراین با تحریم مالی روبرو شد. در نتیجه ترکیه می خواهد از این آب گل آلود، ماهی های چاق و چله ای بگیرد. در روزهای اخیر نظراتی مطرح شده مبنی بر این که ترکیه، مناسب ترین مسیر برای انتقال گاز رژیم صهیونیستی به اروپا است.

گفته می شود پروژه خط لوله گاز طبیعی ترکیه-اسرائیل در حالی در پشت صحنه بحث می شود که اروپا به دنبال جایگزینی برای منابع انرژی روسیه است.

گفته شده که اولین ایده ساخت یک خط لوله زیردریایی از ترکیه به لویاتان، بزرگترین میدان گاز طبیعی دریایی اسرائیل بود. قرار است گاز طبیعی از آنجا ابتدا به ترکیه و سپس به اروپا منتقل شود.

سال گذشته اتحادیه اروپا ۱۵۵ میلیارد متر مکعب گاز از روسیه وارد کرده و ۴۰ درصد از مصرف خود را از این مسیر تامین کرده است.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در بیانیه هفته گذشته خود به این نکته توجه کرد که همکاری با اسرائیل در زمینه گاز طبیعی یکی از مهمترین اقداماتی است که می توان در روابط با این کشور داشت.

اردوغان همچنین اعلام کرده که می تواند وزرای مربوطه را برای احیای ایده خط لوله که سال هاست ادامه دارد به اسرائیل بفرستد. همچنین یک مقام ارشد ترک به رویترز گفته، مذاکرات از زمانی که اسحاق هرتزوگ، رئیس‌ رژیم اسرائیل در اوایل ماه جاری از آنکارا بازدید کرد، ادامه دارد و می‌توان در ماه‌های آینده تصمیمات مشخصی در مورد مسیر پیشنهادی خط لوله و طرف‌های شرکت‌کننده اتخاذ کرد.

این مقام ترکیه که نخواسته نامش آشکار شود، همچنین گفته است:«اخیراً گفتگوهای نزدیکی با اسرائیل صورت گرفته و ما می خواهیم گاز طبیعی اسرائیل به اروپا منتقل شود و این لوله از ترکیه عبور کند. اسرائیل این درخواست را مثبت می بیند. فعلاً مذاکرات اولیه صورت گرفته است. می توان گفت، نزد طرفین، اراده برای انجام این کار وجود دارد. ترکیه هم برای مصرف داخلی خود و هم به دلیل اینکه کانالی است که به روی کشورهای جنوب اروپا باز می شود، توجه زیادی را به خود جلب می کند. در شرایطی که ترکیه و اسرائیل گام هایی برای توسعه روابط دیپلماتیک بر می دارند،  مشارکت در بخش انرژی می تواند نقش کلیدی ایفا کند.»

یکی دیگر از ابعاد مهم تلاش ترکیه برای استخراج و انتقال گاز، این است که حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، بخش قابل توجهی از آرای خود را از دست داده و برای پیروزی در انتخابات سراسری سال ۲۰۲۳ میلادی، شرایط سختی در پیش رو دارد. در نتیجه فاتح دونمز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرده، تیم تحت امر او تلاش می کند تا گاز کشف شده در میادین دریای سیاه را در آغاز سال آتی میلادی، به خانه های مردم بفرستد.

در پایان باید به این نکته مهم نیز اشاره کرد، با وجود آن که مقامات ترکیه و رژیم صهیونیستی برای تعامل و معامله گازی، از خواست و اراده بالایی برخوردار هستند، اما هنوز مشخص نیست که مقادیر ناچیز گازهای کشف شده در لویاتان و حیفا، تا چه اندازه پاسخگوی نیاز عظیم اروپا خواهد بود. چراکه نباید این واقعیت را از یاد برد که روسیه، دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان است و مقام دوم این ثروت بزرگ نیز از آنِ ایران است و گاز موجود در میادین دریای سیاه و شرق مدیترانه، نه تنها با میزان ذخایر شگرف روسیه و ایران، بلکه با ترکمنستان و قطر نیز قابل مقایسه نیست.//اناج