مجلس شوق و شعار
گفتگو نیوز/ گروه سیاسی: به باور اغلب ناظران و صاحبخردان، امروز اقتصاد و معیشت مردم مهمترین مساله کشور است که باید با اهتمام و همکاری جدی همه ارکان نظام، اوضاعش بسامان شود. بی دلیل نیست که رهبری آخرین سال سده ۱۴ شمسی را سال «جهش تولید» نامگذاری کردند تا با تعیین نقشه راه کلی حرکت کشور و ترسیم مسیر پیش روی قوای سهگانه، یکی از مهمترین چالشهای پیش روی کشور را تدبیر کنند. رفع مشکلات معیشتی مردم هم در گروی رونق و جهش تولید است.
امروز اقتصاد کشورمان وضعیت دشواری را تجربه میکند. رفتارهای خارج از عرف بینالمللی و تحریمهای ظالمانه و یکجانبه آمریکا، دستاوردهای برجام را یکی پس از دیگری از میان برده و تنگناهای بسیاری را پیش روی کشورمان قرار داده است. محدودیتهای اعمالی در مبادلات پولی و مالی بینالمللی از یک سو و مضیقههای فروش نفت از سوی دیگر، درآمدهای ارزی کشور را تحت تاثیر قرار داده است. شیوع ویروس کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از تعطیلی و کم رونقی کسب و کارها هم مزید بر علت شده و معیشت مردم را سختتر از همیشه کرده است.
در چنین شرایطی مجلس یازدهم با شعار بلند و رسای ” اقتصاد و معیشت مردم ” بر سرکار آمد. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس و بسیاری از نمایندگان بارها به صراحت اعلام کردهاند که رفع و پیگیری مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم را در اولویت کار مجلس قرار دادهاند. مردم در استان قزوین هم از نوع شعارها از سوی منتخبان بسیار شنیدند با این حال، به نظر میرسد نواهایی که این روزها از مجلس شنیده میشود، چندان با دستورکار اعلامی این نهاد، همخوانی ندارد.
از نگاه کارشناسان، پرداختن به مسالهای چون فضای مجازی و چالش با وزیر جوان و دکتر ظریف در روزهای نخست کار مجلس، آن هم در شرایطی که جامعه فشارهای اقتصادی بسیاری را تحمل میکند و برای رفع این مشکلات، چشم انتظار عمل به وعده نمایندگانی است که در بازده زمانی تبلیغات گوش فلک را کر کرده بودند که معیشت را در اولویت دارند، چندان توجیهپذیر نیست.
هشدار دائم در مورد استیضاح برخی وزیران، اظهارنظرهایی چالش برانگیز در مورد مسائل اجتماعی به ویژه در حوزه زنان و کودکان، زیر سوال بردن کل عملکرد هفت ساله دولت، نادیده گرفتن ریشه مشکلات کشور و انتصاب هایی که با اما و اگرهای بسیاری همراه بوده و … با شعار حل مشکلات معیشتی مردم سازگار نیست. در این ارتباط، نامه روسای ۱۲ کمیسیون تخصصی مجلس به رئیسجمهوری هم قابل تامل است. نامه روسای ۱۲ کمیسیون تخصصی مجلس به رئیسجمهوری و توصیه به بالاترین مقام اجرایی کشور مبنی بر «تغییر رویه مدیریتی هفت سال گذشته» به مسالهای بحث انگیز در محافل سیاسی کشور بدل شده است. رویکرد روسای کمیسیونها در این نامه از نگاه بسیاری از ناظران، با شعارهای نمایندگان و با وظایف و دستورکارهای مجلس به عنوان نهاد قانونگذار در کشور چندان همساز نیست.
یکی از انتقادهایی که نمایندگان فعلی مجلس به وکلای ملت در ادوار مختلف داشتند این بود که مجلس دیگر در راس امور نیست و آنها با شروع مجلس یازدهم تمام تلاش خود را برای برگرداندن قوه مقننه به راس امور خواهند کرد. البته حق نمایندگان است که بتوانند خواستهها و مطالبات مردم را در مجلس منعکس کنند و در چارچوب قانون مجلس قدم بردارند اما اینکه در شروع کار هنوز کمیسیونها شکل نگرفته یا خود نمایندگان در جای یابی کمیسیونها مشکل داشتند، طرح این قبیل مسائل التهاب در جامعه سیاسی و اجتماعی را همراه داشته و دارد. هر چند که این نو نمایندگان قصد دارند با تبلیغات پوپولیستی واقعیت را به گونه ای دیگر نشان دهند اما مسلما این مسائل از چشم مردم دور نخواهد ماند
با این حال بیشتر نونمایندگان جایگاه خود را جایگاه رئیس میدانند و مباحثی را طرح می نمایند که نشان از یک موضوع دارد و آن اینکه آنها با عواقب سخنانشان و اعمالشان آشنا نیستند و تریبون و صندلی مجلس را با صفحه اینستاگرام و توئیتر اشتباه گرفتهاند .
هر چند که هنوز زمانی نه چندان زیاد از آغاز دورۀ یازدهم مجلس نگذشته و در این زمان نمیتوان آن را قضاوت کرد؛اما بر اساس طرحهای پیشنهادی که مطرح میکنند همچون ختم قرآن در مجلس یا شنود تلفن همراه نمایندگان و آن را در راستای شفافیت می دانند، مشخص است که آنان از شعارهای انتخاباتی خود فاصله گرفتهاند. اگر رفتار و گفتار شعارگونه وکلای مردم ادامه پیدا کند، نتیجهای جز دلسرد شدن مردم از آنان نخواهد داشت.
غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی، نماینده رشت و رئیس فراکسیون مستقلین مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از هجمه منتخبان مجلس یازدهم به دولت میگوید: متاسفانه در فضایی که عمدتاً از سوی دوستان تازه راه یافته به مجلس شکل گرفته شاهد هجمه غیرقابل توجیه و رفتار غیرمنطقیای هستیم که هدفش صرفاً حمله به دولت است. این در حالی است که منتخبان مجلس یازدهم هیچ برنامه، استراتژی و راهبردی ندارند که آینده امیدوارکنندهای را ترسیم کند. در حال حاضر تنها بر طبل شعارهایی کوبیده میشود که این شعارها برای مردم و کشور هزینهزاست. از سوی دیگر مردم از این شعارها خاطرات خوشی ندارند. انتظار میرود به جای تخریب قوا و عربدهکشی و بیان مطالب شعاری که تحققشان یا غیرممکن یا دیرهنگام است و هزینه بسیار بالایی دارد، دوستان ما در مجلس یازدهم سعی کنند برنامهها و راهبردهای خودشان را ارائه کنند.
مجلس یازدهمیها نمیتوانند شعارهایشان را عملی کنند
در بخشی دیگر غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی اظهار داشته : شعارهای منتخبان مجلس یازدهم را قبول ندارم چون آنها نمیتوانند این شعارها را عملی کنند. بنابراین بهتر است آنها بگویند در بازنگری مشکلات مردم از جمله گرانی، تورم، بیکاری، افزایش هزینه زندگی و… در ظرف چهار سال مردم به کدام نقطه خواهند رسید. آنها باید برنامهشان را ارائه کنند و تنها شعار دادن خیلی مطلوب نیست.
او رابطه میان مجلس یازدهم و دولت دوازدهم را چنین پیشبینی می کند که: قرار گرفتن منتخبان مجلس یازدهم در گوی عمل و میدان بسیاری از مشکلات را حل میکند. بسیاری از این دوستان سابقه اجرایی ندارند و به همین دلیل فعلاً اینگونه صحبت میکنند. اما به نظر میرسد در عمل بسیاری از این مسائل فرق میکند. بنابراین نباید خیلی به این حرفها تکیه کرد. این حرفها همچنان بوی انتخابات میدهد و امیدوارم وارد شدن به عرصه اصلی کار، بسیاری از این مسائل را تغییر دهد
جالب اینجاست که محمدباقر قالیباف رئیس مجلس که خود را صاحبنظر در همه امور میداند، در روزی که دلار مرز بیست هزار تومان را رد کرده و در روزهایی که افزایش بیسابقه اجاره مسکن، کام مستاجران را تلختر از همیشه کرده و در زمانهای که مشکل تورم و بیکاری پابرجاست، درباره مدیریت فضای مجازی سخن گفته است؛ گویا مهمترین مشکل فعلی کشور، نه مسائل اقتصادی، بلکه شبکههای اجتماعی است!
جالبتر اینکه آقای قالیباف، برای مدیریت مناسب فضای مجازی، صنعت خودرو را مثال زده و گفته که میتوان فضای مجازی را هم مثل صنعت خودرو مدیریت کرد. صرفنظر از اینکه هیچ تشابهی بین فضای مجازی و صنعت خودرو نمیتوان پیدا کرد، یک نکته را باید به آقای قالیباف یادآور شد که چگونه صنعت خودرو را الگو میداند، وقتی همچنان با کمترین بازدهی، بیکیفیتترین خودروها را تولید میکند؟!
اما کاش نو نمایندگان به جای حاشیه به مسائلی چون شفافیت آراء بپردارند که امروز شفافیت آراء یک مطالبه عمومی تبدیل شده و باید نمایندگان مجلس یازدهم این مطالبه را به هر نحوی که شده پاسخ مثبت دهند.
نمایندگانی که با شعار تحقق شفافیت در مجلس، از مردم رأی گرفتند، اگر شفافیت آراء را در حد شعار باقی نگاه دارند، قطعاً در دوره بعدی رأی نخواهند آورد؛ لذا عدم تصویب آن منجر میشود تا ذهنیت منفی در نزد افکار عمومی نسبت به آنها شکل گیرد. شفافیت آراء را برای سنجش عملکرد چهار ساله نمایندگان ضروری است و در همین رابطه باید در هر حوزه انتخابیه نمایندگان، نهادی شکل گیرد تا مردم به این موضوع پی ببرند نمایندگانشان در خصوص طرحهای مختلف چه رأیی دادهاند و نظرشان چه بوده تا به وسیله آن راحتتر تصمیمگیری کنند و حتی این مهم باید در قانون انتخابات لحاظ شود.
امروز مردم از نمایندگان خود میخواهند تا به عنوان نخستین قدم در تحقق مطالبات عمومی، دستان پنهانی که اجازه نمیدهند شفافیت آرا در مجلس به تصویب برسد را آشکار کند و علت مخالفت نهادهای ضدشفافیت را افشا سازد.
شعار و هیجان زدگی چیزی است که درباره روزهای نخست مجلس یازدهم میشود گفت. مجلسی که هم نمایندگانش و هم هوادارانش شوق و توقع بسیار دارند، شوق و توقعی که احتمالا زودتر از آن چه فکر کنند باعث دردسر نونمایندگان مجلس میشود.
نکته دیگری که این زورها از سوی مجلس طرح میشود سوال ، استیضاح و در برخی موارد برگزاری انتخابات زود هنگام ریاست جمهوری است قاعدتاً تذکر و استیضاح باید ابزاری برای حل مسائل مردم و پیشرفت جامعه باشد و باید مرتب این پرسش را داشته باشیم، اما سوالی که در بطن جامعه مطرح این است که آیا این اقدام مسألهای را از جامعه حل خواهد کرد؟
بنا به ادعای سخنگوی دولت سؤال از رئیس جمهور به یکباره در ابتدای کار مجلس بر پیچیدگی شرایط خواهد افزود و به حل مسائل کمکی نخواهد کرد .دولت ۶۸ لایحه معوق در مجلس دارد که خواستار رسیدگی به آنها است که بخش قابل توجهی از ابهامات و سؤالات نمایندگان در این لوایح قابل پیگیری است.
سخنگوی دولت معتقد است عبور از شرایط امروز کشور نیاز به تعامل و تفاهم همه قوا دارد و بنای دولت همکاریهای مشترک با دیگر قواست. باید شیوههای گفتوگو با یکدیگر را راهگشا کنیم چون در غیر اینصورت به جای مباحثه امیدبخش ما را به منازعه نگران کننده نزدیک میکند. به سهم خود پیشنهاد میکنم ما میتوانیم چند موضوع مهم از قبیل محورهای سؤالات فوق، برجام، رشد، توسعه و عقبماندگی، اندازه اقتصاد ایران، عدالت، شفافیت و…را در دستور کار مشترک قرار دهیم و برای هر کدام طرحها و راهکارهای خود را مطرح کنیم و کمیسیونهای مشترک تشکیل دهیم و در معرض افکار عمومی بگذاریم. در این صورت راهکارهای مورد اجماع شکفته شده و مردم نیز امیدوار خواهند شد.اگر بنا بر حل مسائل و امیدواری مردم هست راهکاری جز این نیست وگرنه با آدرس غلط، هدر رفتن وقتهای طلایی پیش روی ما قرار میگیرد.
در این شرایط بهتر است مجلس به جای نقد غیر منصفانه از دولت، مسوولیتهای تعریفشده و قانونی خود را برعهده بگیرد و برای حل معضلات گوناگون کشور، همکاری و همراهی قانونی با دولت را در دستور کار خود قرار دهد. مجلس یازدهم باید به جای اقدامات شعاری بر دغدغه اصلی مردم تمرکز کند. حمله به دولت به جای همکاری در این شرایط به نفع کشور و ملت نیست.
در همین راستا میر حمایت میرزاده نماینده سابق مجلس توصیه هایی خطاب به مجلس یازدهم داشته و گفت: نمایندگان مجلس یازدهم مطمئن باشند که این فضای اول مجلس بعد از چند ماه تمام میشود، اجازه بدهند که سوابق سخن بگوید، اجازه بدهند که رزومه سخن بگوید، اجازه بدهند که کارنامههایی که در گذشته داشتند، آن گذشته چراغ راه آنها باشد. قانونگذاری و نظارت را فراموش نکنند. اینکه شمشیر را از رو ببندیم، پدر آن را در میآوریم، پدر این را درمیآوریم و … اینها در شأن نظام نیست. اجازه بدهند که دولت دغدغهها را مطرح کند، لایحه بیاورد و مجلس بیشتر وقت خود را برای نظارت صرف کند. تلاش کنند با دولت کار کنند، عجله نکنند و الکی نگویند فلان استان، فلان وزیر و … . نمایندگان مجلس یازدهم باید واقعیتها را در نظر بگیرند و بر اساس واقعیتها رای و نظر و حرف خود را ارائه کنند.
بنظر نگارنده حال که امسال یکی از سختترین سالها برای بازارها است و وضعیت سخت اقتصاد کشور بهدلیل تحریمها و صادرات و واردات، شرایط بغرنج جهانی ناشی از همهگیری ویروس کووید ۱۹ و مسائل کشف واکسن، قیمت پایین نفت، انتخابات آمریکا، وضعیت ارزی کشور و… مسائل مهمی است که هر یک به تنهایی میتواند سفره مردم را کوچکتر از همیشه نماید، مجلس باید برای شعارهایی که داده وقت و انرژی بگذارد. بحث معیشت مردم ، شفاف سازی مالی در رابطه با اشخاص ، شفافیت مالی ، بحث قانون انتخابات، بحث بانکداری اسلامی و قولهایی که رابطه با اشتغال دادند، باید عملیاتی کنند. امروز مهمترین مشکلی که مجلس باید برای حل آن قوانین را به روز و زوائد را حذف نماید ، مسائل مالی کشور است که در اثر تحریمها به وجود آمده و کاهش منابع درآمدی دولت که همزمان بتوانند، بحثهای عمرانی را هم جلو ببرند. امیدواریم مجلس یازدهم همانطور که خودشان وعده دادند، در زمینه اشتغال، بهبود معیشت مردم، تعامل با جامعه بینالملل، شفافیت مالی و آرای نمایندگان و هم در رابطه با اشتغالزایی و مسائل عمرانی و مدیریت تحریم، موفق عمل کنند.
فریاد و هیاهوی میان صحبت دیگران را کنار بگذارید
نهایتا رهبر معظم انقلاب هم در روزهای نخســتین شــروع به کار مجلس یازدهم، برخی از مطالبات درباره ی همکاری و هماهنگی بین مجلس و دولت را مطرح کردند و به نمایندگان توصیه کردند مجلـس جـای گفتگـوی حکیمانـه و خردمندانـه اسـت… اگـر چنانچه وقتی شـما داریـد حـرف می زنید، دیگـری مثلا شـروع کند بـه دسـت زدن یـا هیاهـو کـردن، بـرای این کـه صـدای شـما بـه گـوش آن مسـتمع نرسـد، ایـن کار، کار حکیمانـه اسـت؟ کار خردمندانه اسـت؟ این عـادت بایـد در مجلس ریشـه کن شـود که وقتی یک نماینـده ای یا یـک وزیری، یـک مسـئول دولتـی ای دارد حـرف می زنـد، از یـک گوشـه ی مجلـس چهـار نفـر شـروع کنند یـک صدائـی در آوردن! ایـن خیلـی چیـز بـدی اسـت
مطلب دیگر هم همین توصیه ای اسـت که من همیشـه دارم و آن، هم افزائی با قوه ی مجریه اسـت – قـوه ی مجریه و قـوه ی قضائیه، لیکـن عمدتـا قـوه ی مجریـه؛ چـون سـر و کار مجلـس بـا قـوه ی مجریـه اسـت – بایـد هم افزائـی کـرد. نبایسـتی کار را جـوری تنظیـم کـرد، جـوری پیـش بـرد کـه معنایـش دعـوا و اختلاف باشـد؛ ایـن در بیـرون، روی مردم، خیلـی تأثیراتش بد اسـت. گاهی دیده می شـود کـه مثلًا در مجلـس، در یـک نطقـی، در یـک اظهارنظـری، یـک حرفی زده می شـود. خب، حـرف کـه زده شـد، پرتاب شـد دیگـر. اگـر خدای نکـرده حرفـی باشـد کـه کسـی را یـا جمعـی را متهـم کنـد، جبرانـش به آسـانی ممکـن نیسـت؛ مـردم را ناامیـد می کنـد.
هیـچ اشـکالی نـدارد کـه یـک مجلسـی قانـون صحیـح و درسـت و قـوی و منطقی را جـوری تنظیـم کنـد کـه بـرای دولـت، رفتار طبـق آن قانـون، عملـی باشـد، ممکـن باشد، آسـان باشـد. اگر این شد، معنایش این نیسـت کـه مجلـس اسـتقلال نـدارد… ایـن هیـچ منافاتـی بـا اسـتقلال مجلـس نـدارد… یعنـی هـر دو می تواننـد بـه هـم کمـک کننـد، هم افزائـی کننـد. روابط مجلس با دولتمردان باید مطابق قانون و شرع باشد، یعنی سؤال و تفحص به عنوان حق مجلس وجود داشته باشد اما توهین و دشنام و نسبتِ بدون علم به دولتمردان به هیچ وجه جایز نیست و برخی از این نسبتها حرام شرعی است
حضور وزرا در یک ماه اول آغاز به کار مجلس و ارائه گزارش از شرایط کشور، کار بسیار خوبی بود اما نباید به وزرا توهین و یا تهمتی زده شود. از برخوردهای احساسی و غیرمنطقی پرهیز شود و بیان دیدگاه و نظر مخالف متین، خردمندانه، قوی و قابل توجیه باشد. روابط مجلس با دولتمردان باید مطابق قانون و شرع باشد، یعنی سؤال و تفحص به عنوان حق مجلس وجود داشته باشد اما توهین و دشنام و نسبتِ بدون علم به دولتمردان به هیچ وجه جایز نیست و برخی از این نسبتها حرام شرعی است. حضور وزرا در یک ماه اول آغاز به کار مجلس و ارائه گزارش از شرایط کشور، کار بسیار خوبی بود اما نباید به وزرا توهین و یا تهمتی زده شود. از برخوردهای احساسی و غیرمنطقی پرهیز شود و بیان دیدگاه و نظر مخالف متین، خردمندانه، قوی و قابل توجیه باشد.
/گفتگونیوز
